Het coronavirus : welke impact op bedrijven ? Welke steunmaatregelen? Een 360° visie ...

9 mars 2020 à 08:44

1819, de regionale informatie- en oriëntatiedienst voor ondernemers, volgt de ontwikkelingen rond het coronavirus op de voet. Het centraliseert en verspreidt alle officiële informatie die u mogelijks kan helpen. Hieronder vindt u een overzicht van de sites waar u actuele en betrouwbare informatie kan terugvinden. Natuurlijk kan u de dienst ook rechtstreeks bellen door het nummer 1819 te draaien.

De getroffen sectoren

Volgens een recente studie zou de uitbraak van het coronavirus en de daaruit voortvloeiende sluiting van grote gebieden in China wereldwijd meer dan 5 miljoen bedrijven kunnen treffen.

De gevolgen van de verspreiding van het coronavirus worden al door veel bedrijven gevoeld. China is immers een belangrijke leverancier voor België: in 2018 importeerde ons land voor 15,1 miljard euro aan grondstoffen en reserveonderdelen. Om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen, hebben Chinese en buitenlandse bedrijven hun activiteiten op grote schaal tijdelijk opgeschort. Deze maatregel wordt dan ook gevoeld door Belgische bedrijven die afhankelijk zijn van de aanvoer uit de regio.

Wereldwijd wordt de scheepvaartindustrie - en dus ook in België - sterk getroffen door de coronavirusepidemie. Het containerverkeer in de grootste Chinese havens is met ongeveer 20% gedaald. Aangezien China de afgelopen decennia de fabriek van de wereld is geworden, is de impact op de toeleveringsketen enorm. Als dit nog wekenlang doorgaat, dreigen er tekorten te ontstaan.

Daarnaast vinden exporterende bedrijven het nu moeilijk om hun producten - zoals machineonderdelen - tijdig naar China te krijgen.

De Brusselse hotelsector begint te lijden onder de gevolgen van het coronavirus. De Brussels Hotels Association (BHA) heeft berekend dat hotels voor 10 miljoen euro verliezen opgetekend hebben door annuleringen.

Onmiddellijke bedrijfsondersteunende maat regelen voor ondernemingen

1. Tijdelijke werkloosheid

Door de impact van het coronavirus zullen ondernemingen die hinder ondervinden door het Coronavirus en daardoor personeel tijdelijk niet kunnen tewerkstellen, een beroep kunnen doen op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht.

Dit betekent concreet dat bedrijven zich kunnen richten tot de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) om beroep te doen op dit stelsel. Hierbij zal de onderneming duidelijk moeten aantonen dat er een link is tussen het coronavirus en de overmacht. Daarnaast zijn er enkele voorwaarden verbonden aan de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht:

Het gaat om een plotse, onvoorzienbare gebeurtenis
De feiten gebeuren onafhankelijk van de wil = de fout van de werkgever en/of de werknemer
De uitvoering van de overeenkomst wordt volledig onmogelijk gemaakt door de ingeroepen overmacht
De onmogelijkheid te werken heeft een tijdelijk karakter. Indien de gebeurtenis dermate is dat de uitvoering van de arbeidsovereenkomst definitief onmogelijk wordt, dan kan tijdelijke werkloosheid omwille van overmacht niet worden ingeroepen. Eventueel moet dan een omwille van overmacht een einde gesteld worden aan de arbeidsovereenkomst.
De werkgever moet zijn administratieve verplichtingen tegenover RVA naleven
Deze vorm van tijdelijke werkloosheid geldt zowel voor arbeiders als bedienden.

Ook wanneer één van uw werknemers omwille van persoonlijke of professionele redenen in China verblijft en ofwel niet tijdig naar België kan terugkeren omwille van het vliegverbod ofwel bij terugkeer naar België in quarantaine moet geplaatst worden omwille van een risico op besmetting, kan u een beroep doen op deze vorm van tijdelijke werkloosheid en bent u aan de betrokken werknemer geen loon verschuldigd.
Meer info op de site van de RVA

2. Uitstel van bepaalde betalingen of belastingen

Op vrijdag 6 maart heeft de federale regering tien maatregelen goedgekeurd ten gunste van bedrijven en zelfstandigen in het kader van de coronavirus epidemie.

Bedrijven die kunnen aantonen dat ze betalingsmoeilijkheden hebben als gevolg van het coronavirus zullen hun betalingen kunnen spreiden of uitstellen, zonder dat ze een boete krijgen. Het gaat dan om RSZ-betalingen, bedrijfsvoorheffing en vennootschapsbelasting. Daarnaast kunnen ze ook een betalingsplan bekomen voor de patronale bijdragen voor de eerste twee kwartalen van 2020. Die kunnen worden gespreid over een periode van 18 maanden, zonder gerechtelijke invordering.

Er zijn echter voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Zodra er zich betalingsproblemen voordoen, moet het bedrijf dit melden. Het moet tevens aantonen dat de omzetdaling of de annulatie van bestellingen en boekingen het rechtstreekse gevolg is van het coronavirus of van een kettingreactie van problemen bij partnerbedrijven.

Onmiddellijke ondersteunende maatregelen voor zelfstandigen

Indien u getroffen wordt door de gevolgen van het coronavirus, kan u aanspraak maken op volgende betalingsfaciliteiten, naargelang het geval:

1. Vermindering van de voorlopige bijdragen voor het jaar 2020

Indien u moeilijkheden ondervindt door het coronavirus, kan u bij uw instelling een vermindering van de voorlopige sociale bijdragen vragen voor het jaar 2020, aangezien uw beroepsinkomsten lager zijn dan één van de wettelijke drempels. Contacteer uw sociaal secretariaat om na te gaan welke procedure u moet volgen.

2. Uitstel van betaling van de voorlopige sociale bijdragen voor beide kwartalen van 2020.

Indien u, naar aanleiding van het coronavirus, problemen ondervindt met uw betalingen, kan u bij uw socialeverzekeringsfonds een schriftelijke aanvraag indienen om uitstel van betaling te bekomen voor de voorlopige sociale bijdragen van beide kwartalen van 2020.

De bijdrage voor het 1e kwartaal van 2020 zal betaald moeten zijn voor 31 maart 2021 en de bijdrage voor het 2e kwartaal 2020 voor 30 juni 2021. Deze maatregel geldt niet voor reeds betaalde bijdragen, noch voor regularisaties van verstreken periodes.

De aanvraag moet ingediend worden:

Vóór 31 maart 2020 om uitstel van betaling van de bijdragen van het 1e en 2e kwartaal van 2020 te bekomen.
Vóór 15 juni 2020 om uitstel van betaling van de bijdrage van het 2e kwartaal van 2020 te bekomen.

Uw sociale rechten worden gevrijwaard voor zover de sociale bijdragen binnen de verlengde termijn worden betaald. In dat geval zullen de verhogingen automatisch kwijtgescholden worden.

3. Vrijstelling van de voorlopige sociale bijdragen voor de eerste twee kwartalen van 2020

Indien u getroffen wordt door deze epidemie, kan u een aanvraag tot vrijstelling van bijdragen indienen bij je sociale verzekeringsfonds. Dit moet aangetekend gebeuren. Je socialeverzekeringsfonds zal uw dossier doorsturen naar de dienst Vrijstelling van bijdragen van het RSVZ. De behandeling van uw aanvraag door het RSVZ zal quasi automatisch gebeuren voor deze kwartalen.

4. Overbruggingsrecht

Indien u door het coronavirus gedwongen bent om uw activiteit te onderbreken, kan u onder bepaalde voorwaarden genieten van een vervangingsinkomen binnen het kader van het overbruggingsrecht.
Voorbeeld: een quarantaine die opgelegd wordt door de buitenlandse of Belgische overheid (zonder effectief ziek te zijn).
Indien u aan alle wettelijke voorwaarden voldoet, kan u genieten van een vervangingsinkomen ten bedrage van 1.266,37 euro per kalendermaand van onderbreking (1.582,46 ingeval van gezinslast).

Maatregelen op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Ondernemers in Brussel kunnen met al hun vragen terecht bij de dienst 1819.
De impact van Covid-19 op de Brusselse economie en in het bijzonder op de bedreigde sectoren zal regelmatig worden gemonitord door hub.brussels, in nauwe samenwerking met de privéactoren;
Een task force van overheidsadministraties en -organisaties werd opgericht en uitgebreid met visit.brussels vanwege de impact van het virus op de toeristische sector, en met name de hotelsector, die momenteel het meest getroffen is. De taskforce zal een beroep kunnen doen op de expertise van de verschillende economische sectoren om de realiteit in het veld te leren kennen.
Het opzetten door visit.brussels op haar website van een informatiepagina die doorverwijst naar de verschillende bronwebsites op federaal, Europees en internationaal niveau. Het Brussels Agentschap voor Toerisme blijft in permanent contact met al zijn partners en organisatoren van evenementen om hun vragen te beantwoorden en hen zo goed mogelijk te ondersteunen.

Er zijn ook andere mogelijke steunmaatregelen besproken:

Het Gewest zal voorzien in een gerichte begeleiding om financiële, juridische en administratieve oplossingen te vinden voor bedrijven die tijdelijk moeilijkheden ondervinden;
Het Gewest verbindt zich tot administratieve flexibiliteit ten aanzien van ondernemingen die partij zijn in administratieve en financiële procedures ten aanzien van de overheid;
Het Gewest heeft de uitgebreide Beleidsraad Economie belast met het uitwerken van een financieel steunmechanisme als antwoord op de door het Covid-19 veroorzaakte liquiditeitsproblemen voor de meest getroffen ondernemingen;
Het Gewest verbindt zich ertoe de sectoren die verband houden met toerisme en evenementen te steunen met maatregelen die zo goed als mogelijk hiervoor zijn aangepast.

Op de hoogte blijven ? Specifieke info voor werkegevers

Om meer te weten over de mogelijke preventiemaatregelen op de werkplek en de arbeidsrechtelijke gevolgen, kan u de site raadplegen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg.
Binnen de FOD Economie wordt momenteel een "taskforce" opgericht om bedrijven te helpen de mogelijke gevolgen van de coronavirusepidemie in China op te vangen. Bedrijven van elke omvang met vragen over het nieuwe coronavirus (2019-nCoV) dat afgelopen december in Wuhan verscheen, zouden zich tot deze taskforce kunnen wenden.
Meer informatie op de site van de FOD Economie.
Heel wat sectorale werkgeversorganisaties zullen ook specifieke sectorale informatie ter beschikking stellen (bv. Agoria, Fevia, Febelfin, …). Hou als werkgever zeker hun websites in de gaten. Ook BECI, de Kamer van Koophandel van Brussel, heeft een website opgezet waar u terecht kan. De site van Unizo is zeker aan te bevelen want die biedt duidelijke antwoorden op het vlak van hygiëne, personeel, steunmaatregelen, import/export en tracht ook een aantal misverstanden uit de wereld te helpen.
Tot slot is de FAQ-webpagina van Agoria zeer interessant want die beantwoordt niet alleen vragen op het vlak van personeel maar ook juridische aspecten :
- Wat kan ik doen om mijn bedrijf te beschermen tegen het coronavirus?
- Wat moet ik doen als één van mijn werknemers symptomen vertoont?
- Kan ik werknemers vragen om mondmaskers te dragen?
- Hoe kan ik laten testen of een werknemer besmet is?
- Mijn toeleverancier kan niet leveren ten gevolge van het coronavirus. Daardoor valt mijn productie in de onderneming of in een afdeling stil. Kan ik een beroep doen op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht ?
- Wat als een werknemer in contact gekomen is met iemand die de symptomen van de ziekte heeft en hierdoor verplicht in quarantaine wordt geplaatst, waardoor hij het werk niet kan hervatten?
- Pleeg ik overleg met het CPBW of de ondernemingsraad?
- Kan ik contracten met leveranciers stopzetten zonder kosten, als ze niet meer tijdig kunnen leveren?
  ...
Daarnaast geven verschillende sociale secretariaten u tips over de eventuele preventieve maatregelen die u als werkgever kan nemen en beantwoorden ze heel wat concrete vragen : hier de rechtstreeks links naar desbetreffende pagina's op de sites van Partena, Attentia, Acerta, Liantis, Securex...
In Brussel : hub.brussels, het Brussels Agentschap voor de ondersteuning van het bedrijfsleven, beschikt over een netwerk van economische en commerciële attachés die gestationeerd zijn in kantoren in het buitenland: China, Singapore, Italië, Japan, Iran, Hong Kong, Zuid-Korea en Taiwan. Alle buitenlandse missies in deze landen zijn tot nader order opgeschort.
Andere handelsmissies kunnen worden geannuleerd indien het Coronavirus zich verspreidt. hub.brussels houdt de betrokken Brusselse bedrijven rechtstreeks en via de agenda op haar website op de hoogte.
Exportbedrijven kunnen hun vragen ook richten aan Victor Dulait, Area Manager Far East bij hub.brussels.

Corona en de gezondheid van U en uw medewerkers

1. Enkele algemene preventieadviezen

Als ondernemer heeft u de plicht om voorzorgsmaatregelen te nemen om de gezondheid van uw werknemers te waarborgen.

Allereerst is het noodzakelijk om te communiceren met uw medewerkers. Het is aan u om stappen te ondernemen om hen op de hoogte te houden van alle organisatorische veranderingen in verband met de bestrijding van de epidemie. Op dit moment bevinden we ons echter nog maar in fase 2, wat betekent dat het virus vooralsnog beperkt blijft tot enkele specifieke regio's, waarbij specifieke maatregelen kunnen worden genomen. Geen reden tot paniek dus;
Er bestaan posters met de te nemen hygiënische maatregelen (zie hieronder). Afficheer die duidelijk in het bedrijf;
Zorg voor schone en hygiënische werkplekken (bijv. kantooroppervlakken, toetsenborden) door ze regelmatig te desinfecteren;
Beperk of annuleer bijeenkomsten en verplaatsingen naar risicogebieden;
Promoot telewerk en gebruik digitale contacttools (videoconferentie, screen sharing,...)

2. Symptomen

De meest voorkomende symptomen zijn koorts, hoest en kortademigheid. Infectie kan een lichte ziekte, lichte longontsteking of ernstige longontsteking veroorzaken. Basishygiënemaatregelen voor alle virussen, inclusief influenza, zijn ook van toepassing in het geval van het coronavirus. Het is daarom aan te raden om uw handen regelmatig te wassen, uw neus en mond niet aan te raken en gebruikte tissues weg te gooien.

Het Sciensano Instituut vat in een pdf de te nemen hygiënische maatregelen samen
U kan, ten behoeve van uw personeel, deze hygiënische maatregelen afdrukken en afficheren in de kantoren
De Vrije Universiteit Brussel heeft een online test ontwikkeld die u toelaat om op een eenvoudige manier uw risico op een besmetting met het coronavirus te bepalen: Corona Virus Test.
In 6 bladzijden legt de Wereldgezondheidsorganisatie uit hoe je de verspreiding van COVID-19 op de werkplek tegen kan gaan.

De kans dat het virus zich in België verspreidt via de invoer uit China is zeer klein. Het coronavirus wordt immers op twee manieren overgedragen: door de afscheiding van de luchtwegen en door de besmetting van het oppervlak. Volgens de WHO kon het coronavirus slechts enkele uren overleven op oppervlakken. Het duurt echter lang voordat ingevoerde goederen uit China aankomen. Tijdens de reis kan het virus ook worden blootgesteld aan een hele reeks variaties (hitte, vochtigheid) die het virus kunnen beschadigen en dus minder besmettelijk maken.

3. Acties in geval van besmetting

Als u of een van uw medewerkers zich ziek voelt, bel dan eerst een huisarts en meld uw klachten en/of de reis die u maakte. Ga niet naar de wachtkamer of naar de spoed.
In geval van besmetting of vermoedelijke besmetting kunt u als werkgever uw werknemer vragen niet naar de werkplek te komen.
Laat de lokalen reinigen en/of ontsmetten

Algemene informatiebronnen

Op de Belgische portaalsite https://www.info-coronavirus.be/nl/ kan u de meest gestelde vragen én antwoorden vinden over het virus.
De Federale Overheidsdienst Volksgezondheid volgt de ontwikkelingen op de voet en biedt alle beschikbare informatie aan op deze website.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bundelt alle informatie over het coronavirus op deze website.
U kan de evolutie van de verspreiding van het virus volgen op een interactieve map, ontwikkeld door de John Hopkins Universiteit.