10% meer vrouwen aan de slag als zelfstandige in vergelijking met vóór corona

Stijging te danken aan bijberoepers en student-zelfstandigen

In 2021 gingen er 10 % meer vrouwen aan de slag als zelfstandige in vergelijking met vóór corona. Het aantal startende vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep is weliswaar gedaald met bijna 11 %, maar die afname wordt ruimschoots gecompenseerd door het aantal vrouwen die een zelfstandige activiteit in bijberoep zijn opgestart (+23 %) of als student-ondernemer aan de slag zijn gegaan (+49 %). Vrouwen beginnen op steeds jongere leeftijd een zelfstandige activiteit: de gemiddelde leeftijd van vrouwelijke starters is nu vier jaar jonger dan vijf jaar geleden. Dat alles blijkt uit een analyse van sociaal verzekeringsfonds Acerta op basis van eigen cijfers in de aanloop naar Internationale Vrouwendag.

Meer vrouwen beginnen met zelfstandige activiteit

In de aanloop naar Internationale Vrouwendag (8 maart), dook Acerta in zijn eigen cijfers van het aantal startende vrouwelijke zelfstandigen in ons land. Uit de gegevens van meer dan 135.000 startende zelfstandigen blijkt dat er in 2021 12,4 % meer vrouwen een zelfstandige activiteit opstartten in vergelijking met 2020. Ten opzichte van 2019 (pre-corona) gaat het om een stijging van 10,5 %. Het gaat vooral over vrouwen die een zaak in bijberoep opstarten (+23 % ten opzichte van 2019) of als student-ondernemer aan de slag gaan (+48,8 %). Het aantal vrouwen dat als zelfstandige in hoofdberoep start, daalde het afgelopen jaar lichtjes (-1,5 %) en ligt nu 10,8 % lager dan in 2019.

^{Figuur 1: Vrouwelijke zelfstandigen die startten in 2021, cijfers Acerta}

Katrien Jonckheer, experte Starters & Zelfstandigen bij Acerta: “Een crisis zet mensen er soms toe aan om de eerste stappen als zelfstandige te zetten. Ook tijdens de financiële crisis zagen we al de aantrekkelijkheid van een zelfstandige activiteit in bijberoep toenemen. Dat is ook nu het geval, en dat is niet zo vreemd. Door de crisis willen heel wat mensen een andere professionele uitdaging, een andere work-life balans of zoeken ze financieel een extra duwtje in de rug. Dat we meer student-ondernemers zien, is deels op dezelfde manier te verklaren. Het statuut van een student-zelfstandige is fiscaal ook voordelig. Daarnaast zullen jonge mensen meer flexibele tijd hebben gehad door online of opgeschorte lessen, een opportuniteit die velen hebben aangegrepen om een zaak op te starten.”

De vrouwelijke startende zelfstandige wordt elk jaar iets jonger

Vrouwen die de stap zetten naar een zelfstandige activiteit, doen dat almaar eerder in hun loopbaan. De gemiddelde leeftijd vandaag van vrouwelijke zelfstandigen die in hoofdberoep starten, is net geen 35 jaar. Vijf jaar geleden was dat nog iets meer dan 39 jaar. Bij vrouwelijke starters in bijberoep ligt de gemiddelde leeftijd op iets meer dan 36,5 jaar. Vijf jaar geleden was dat nog iets meer dan 40 jaar.

^{Figuur 2: Gemiddelde leeftijd startende vrouwelijke zelfstandigen, cijfers Acerta}

De meest populaire activiteiten voor vrouwen die als zelfstandige aan de slag gaan, zijn de laatste jaren de (medische) zorgberoepen – vroedvrouwen, verpleegkundigen, psychologen, kinesisten – en de e-commerce en handel. Ook (bij)beroepen als fotografe of grafisch ontwerpster zitten in de lift.

^{Figuur 3: Top drie grootste stijgers vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep, 2021 vs 2019}

^{Figuur 4: Top drie grootste stijgers vrouwelijke zelfstandigen in bijberoep, 2021 vs 2019}

Verlaagde drempel naar zelfstandige activiteit overtuigt vrouwen

Katrien Jonckheer van Acerta: “De drempel naar zelfstandigheid was al verlaagd door het statuut qua bescherming en rechten meer te doen aansluiten bij dat van werknemer. Denk bijvoorbeeld aan de (ouderschaps)verlofregeling. In Vlaanderen is ook de vestigingswet afgeschaft, waardoor zelfstandigen geen passend diploma meer nodig hebben, geen bewijs van beroepservaring moeten voorleggen en hoeven zelfstandigen ook geen centraal examen meer af te leggen. Specifiek voor het bijberoep is de drempel sowieso lager dan voor hoofdberoepers. Je hoeft er niet meteen van te leven en als het fout gaat, is je hoofdactiviteit (als werknemer) er als vangnet. Daar komt nu bij dat mensen hebben mogen vaststellen dat onze Belgische overheid de zelfstandige niet in de steek laat in tijden van crisis. We zien ook dat (hoge)scholen en universiteiten een zelfstandige activiteit meer gaan promoten. Het zorgt ervoor dat studenten met ondernemingszin niet meer per se wachten tot na de studies om iets op te starten.”

^{Over de cijfers}

^{Gezien RSVZ cijfers pas beschikbaar zijn in de tweede jaarhelft, analyseerde de studiedienst van Acerta de gegevens van 135.740 zelfstandigen die opgestart zijn via Acerta Sociaal verzekeringsfonds. Bovenstaande trends die in kaart worden gebracht zijn gebaseerd op deze steekproef en kunnen mogelijks licht afwijken van het marktgemiddelde voor gans België.}