Aantal erfovereenkomsten, zorgvolmachten en testamenten in de lift : wat u moet weten ...

Temps de lecture: 4 min |14 december 2023 à 08:19

In ons land worden steeds meer erfovereenkomsten, zorgvolmachten en testamenten opgesteld. Dat blijkt uit de Familiebarometer van de Federatie van het Notariaat (Fednot).

In de eerste 9 maanden van 2023 waren er 4.552 erfovereenkomsten, +39% meer dan in dezelfde periode in 2022. Verder waren er 76.208 geregistreerde zorgvolmachten (+26,2%) en 56.737 geregistreerde testamenten (+9,3%).

Opvallend: het zijn vooral Vlamingen die naar de notaris stappen om hun nalatenschap te regelen.

4.552 erfovereenkomsten in 2023 (+39%), waarvan 3.356 in Vlaanderen

Sinds het nieuwe erfrecht in voege trad in september 2018, werden er in ons land 17.560 erfovereenkomsten afgesloten. 2022 was goed voor 4.649 erfovereenkomsten. In de eerste 9 maanden van dit jaar ging het om 4.552 stuks, een stijging van +39% in vergelijking met dezelfde periode in 2022.

Notaris Helena Verwimp: “Vooral in Vlaanderen wint de erfovereenkomst aan populariteit. Dit jaar werden er al 3.356 erfovereenkomsten afgesloten. Vooral in Oost-Vlaanderen, met net geen 1.000 overeenkomsten.”

Wat is een erfovereenkomst?

Een erfovereenkomst biedt families extra opties om hun nalatenschap in alle transparantie te regelen. Het is een ideaal instrument om zaken uit het verleden in kaart te brengen en openlijk te bespreken. Alle erfgenamen worden bij de gesprekken betrokken, wat leidt tot minder familieruzies en meer gemoedsrust.

Notaris Verwimp: “Ouders kunnen in de loop van hun leven een of meerdere kinderen op allerlei manieren een steuntje in de rug hebben gegeven. Denk maar aan een schenking, het financieren van een opleiding in het buitenland of het helpen bij een verbouwing. Zo’n verkregen voordeel kan een onevenwicht creëren tussen de erfgenamen wanneer ze geconfronteerd worden met een erfenis. Schenkingen worden in principe verrekend in een erfenis, terwijl dat bij andere genoten voordelen niet automatisch het geval is. Via een erfovereenkomst kan je vooraf subjectieve evenwichten herstellen in overleg met de ouders en alle kinderen samen.”

Aantal zorgvolmachten neemt fel toe: +26,2%

In de eerste 9 maanden van dit jaar werden er in ons land 76.208 zorgvolmachten afgesloten. In vergelijking met dezelfde periode in 2022 gaat het om een stijging van +26,2%.
De zorgvolmacht is vooral populair in Vlaanderen: dit jaar werden er al 68.163 afgesloten, waarvan net geen 18.000 in West-Vlaanderen en zo’n 17.000 in Antwerpen.

Notaris Carol Bohyn: “We stellen vast dat mensen nog meer dan vroeger met hun gezondheid bezig zijn. Dankzij een zorgvolmacht kan je jezelf beschermen als je door een ziekte of een ongeval niet meer in staat bent om zelf je vermogen te beheren.”

Je kan één of meerdere personen aanduiden om bv. je facturen te betalen, je bankrekeningen te beheren en je huurgelden en pensioenen te innen.

Het is ook een instrument voor zorgplanning. Zo kan je in een zorgvolmacht op voorhand aangeven dat je zo lang mogelijk thuis wilt blijven wonen en wie mag beslissen in welk rust- of verzorgingstehuis je zal verblijven.

Wat als je geen zorgvolmacht opstelt?

In een zorgvolmacht kan je ook aangeven wanneer of onder welke voorwaarden de aangeduide personen jouw woning mogen verkopen of verhuren. In de praktijk wordt zo’n volmacht vaak toegekend aan de partner of aan één of meerdere kinderen. Is er niets op voorhand geregeld met een zorgvolmacht, dan zal een bewindvoerder het vermogen beheren wanneer je niet meer in staat bent om je belangen te behartigen. De aanstelling gebeurt dan via de rechtbank.

Testamenten: +9,3% in vergelijking met 2022

In de eerste 9 maanden van 2023 werden er in ons land 56.737 testamenten geregistreerd. In vergelijking met dezelfde periode in 2022 gaat het om een stijging van +9,3%.
In Vlaanderen ging het om 38.936 testamenten, waarvan er ruim 11.000 werden afgesloten in de provincie Antwerpen.

Notaris Joni Soutaer: “Steeds meer mensen willen binnen de wettelijke mogelijkheden de controle behouden over wat er met hun erfenis gebeurt. Een testament blijft hiervoor het instrument bij uitstek. Je huwelijkspartner of je kinderen hebben sowieso recht op een deel van je erfenis, die kan je niet onterven. Voor de rest ben je vrij om na te laten aan anderen. Heb je geen testament opgesteld, dan zal je erfenis worden verdeeld volgens de bestaande wetgeving.”

Zelf je testament opstellen of met de hulp van je notaris?

Als je zelf een testament schrijft en het niet laat registreren via een notaris, bestaat de kans dat het nooit wordt teruggevonden en dus ook niet kan worden uitgevoerd.
Op eigen houtje een testament opstellen, vergroot bovendien de kans op formele of inhoudelijke fouten. Om geldig te zijn, moet je testament aan strikte voorwaarden voldoen. Bovendien kunnen erfgenamen de geestestoestand van de erflater achteraf ook veel minder in vraag stellen als het opstellen via een notaris gebeurt.

Notaris Soutaer: “Opletten dus als je zelf een testament neerpent. Wees ervan bewust dat benadeelde nabestaanden de geldigheid kunnen betwisten. Dat kan uitmonden in aanslepende procedures. Kies je ervoor om zelf je testament te schrijven, dan laat je het best toch nalezen door een notaris.”