Belgische economie veerkrachtig in gezondheids- en energiecrisis

De FOD Economie publiceert de 11e editie van zijn Boordtabel van het concurrentievermogen van de Belgische economie. Daaruit blijkt dat België goed presteert op het vlak van innovatie en dat de werkgelegenheidsgraad toeneemt. De energiekosten, de loonkosten per geproduceerde eenheid, de afzwakkende buitenlandse vraag en een gebrek aan ondernemersdynamiek matigden echter de expansie van de Belgische economie.

In de 11e editie van zijn Boordtabel van het concurrentievermogen van de Belgische economie 2023 wijst de FOD Economie op de uitstekende veerkracht van de Belgische economie na de opeenvolgende schokken van de coronacrisis en de energiecrisis en identificeert prioritaire krachtlijnen en hefbomen voor actie. De Boordtabel van het concurrentievermogen van de Belgische economie brengt ook een aantal uitdagingen voor de toekomst aan het licht.

Een innovatief België

Volgens de editie 2023 van het European Innovation Scoreboard (EIS) behoort ons land voor het derde jaar op rij tot de groep “Innovation Leader”.

De sterktes van onze innovatie zijn:

Onze zwakke punten zijn intellectuele eigendom, export van medium- en hightechproducten en milieutechnologie.

De uitgaven voor intellectuele eigendomsrechten (22 % van de totale vaste activa), met een hoog groeipotentieel, bleven stijgen in 2022 (+3,6 % jaar op jaar).

Toename van de werkgelegenheid

De werkgelegenheidsgraad van de 20-64-jarigen in België steeg tot 73,1 % in 2022 (streefcijfer 80 % in 2030), maar blijft lager dan in Duitsland, Frankrijk en Nederland. De vacaturegraad is echter gestegen sinds 2015 (2,4 %) om uit te komen op 4,8 % in 2022.

Vier sectoren kenden in 2022 een aanzienlijk tekort aan arbeidskrachten: de administratieve en ondersteunende diensten, informatie en communicatie, gespecialiseerde, wetenschappelijke en technische activiteiten en verschaffen van accommodatie en maaltijden.

In 2022 was er een robuuste jobcreatie (+103.700 mensen op een jaar volgens de gegevens van de Nationale Rekeningen), voornamelijk in sectoren die zwaar getroffen werden door de pandemie, zoals accommodatie en maaltijden, kunst, amusement en recreatie, en computer- en informatiediensten.

Chemische, farmaceutische en hightechproducten zijn topexport

Wat de buitenlandse handel betreft, werd de wereldmarkt voor exportgoederen in 2022 gedomineerd door China, gevolgd door de Verenigde Staten en Duitsland. België staat op de zestiende plaats en blijft achter op zijn belangrijkste handelspartners (Duitsland, Nederland en Frankrijk). Onze belangrijkste exportproducten blijven chemische en farmaceutische producten, terwijl hightechproducten een steeds grotere plaats innemen. Qua invoer staat België op de twaalfde plaats, achter Duitsland en Nederland.

De negatieve Belgische handelsbalans voor diensten in 2022 (-1.344 miljoen euro) is te wijten aan een grotere toename van de invoer van diensten voor loonwerk, onderhoud en herstellingen, vervoer en reizen.

Stijgende loonkosten en zwakke ondernemersdynamiek

In 2022 stegen de loonkosten per geproduceerde eenheid in België. Dat is te wijten aan het gecombineerde effect van de daling van de productiviteit per uur en een positieve trend van de loonkosten.

Hoewel de loonkosten per eenheid product in België hoger blijven dan die van de drie buurlanden, is het verschil de laatste jaren kleiner geworden. Op sectorniveau heeft de stijging van de energieprijzen een verschillende impact gehad op onze sectoren. De farmaceutische industrie (+24,3 %), de verwerkende nijverheid (+2,3 %), de sector vervoer en opslag (+8,1 %), de sector gezondheidszorg en maatschappelijk werk (+5,3 %) kenden allemaal een stijgende productiviteit.

De ondernemersdynamiek, die werkgelegenheid, innovatie en productiviteit aanmoedigt, blijft echter zwak in België. In 2023 daalde het aantal inschrijvingen van bedrijven sterk in België, terwijl er meer faillissementen werden uitgesproken dan in 2022. Snelgroeiende bedrijven zijn in België ook zeldzamer geworden, en in 2021 lag dat cijfer onder dat van de Europese Unie (5,7 % tegen 9,2 %).

Als conclusie is het essentieel om te focussen op de toename van de productiviteit en te zorgen voor een sterke, veerkrachtige en inclusieve ecologische en digitale transitie. Daartoe moeten verschillende pijlers worden versterkt zoals de accumulatie van kenniskapitaal, de ontwikkeling van competenties, de investeringen (zowel privaat als publiek) en de verbetering van de energie-efficiëntie en het ondernemingsklimaat.

Lees hier alle bevindingen van de Boordtabel van het concurrentievermogen van de Belgische economie:

​Executive summary

​Synthesetabel​