COP28 – VN-klimaattop in Dubai : focus op de agenda en de Belgische delegatie

Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten, zal van 30 november tot 12 december 2023 gastheer zijn van de 28e Conferentie van de Partijen bij het VN-Klimaatverdrag (COP28). Deze top is van cruciaal belang omdat hij voorziet in de politieke afronding van de eerste Global Stocktake in het kader van de Overeenkomst van Parijs.

Het doel van deze inventarisatie is om een belangrijk politiek signaal te geven om het klimaatbeleid en de klimaatacties te sturen en de wereldwijde opwarming te beperken tot 1,5°C.​

Een belangrijke meeting voor het klimaatbeleid

Een aantal onderwerpen zal tijdens deze COP aan bod komen, waaronder de energietransitie (met de uitfasering van fossiele brandstoffen, mondiale doelstellingen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, en het uitfaseren van fossiele brandstofsubsidies), nieuwe internationale mechanismen voor de financiering van de verliezen en schade veroorzaakt door de klimaatcrisis, de uitvoering van een werkprogramma over de rechtvaardige transitie, de afronding van het werkprogramma over de mondiale doelstelling voor aanpassing en verdere besprekingen over de nieuwe doelstelling voor internationale klimaatfinanciering.

Organisatie van de conferentie

De Klimaatconferentie (COP) vindt plaats in twee zones: de Blauwe Zone en de Groene Zone.

De blauwe zone is gereserveerd voor officiële onderhandelingen en wordt beheerd door de Verenigde Naties. Veel landen en organisaties hebben daar een paviljoen om evenementen te organiseren. Alleen geaccrediteerde deelnemers hebben toegang tot deze zone.

De Groene Zone – open voor het grote publiek - wordt beheerd door de Verenigde Arabische Emiraten, het gastland van COP28. Hier worden evenementen georganiseerd om bezoekers bewust te maken van en te informeren over klimaatmaatregelen. De Emiraten streven ernaar om dit de meest inclusieve COP ooit te maken, in lijn met het principe "Nothing about us without us". Er wordt een recordopkomst verwacht met meer dan 70.000 deelnemers.

Focus op de Belgische delegatie

De Belgische delegatie naar COP28 is met niet minder dan 170 personen bijzonder groot. Deze ruime vertegenwoordiging weerspiegelt het cruciale belang van deze klimaattop en de wens van België om te bouwen aan een eerlijke en inclusieve transitie, met de actieve deelname van alle betrokken publieke en private actoren.

COP28 wordt geopend met een 2-daagse zgn. World Climate Action Summit, voor Staatshoofden en Regeringsleiders. Premier Alexander De Croo zal ons land daar vertegenwoordigen.

Tijdens het zgn. Ministeriële Segment, tijdens de 2de week van de COP zal de Belgische delegatie worden geleid door Minister van Klimaat, Milieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal, Zakia Khattabi. Brussels Minister voor de Klimaattransitie, Milieu, Energie en Participatieve Democratie Alain Maron, die België momenteel vertegenwoordigt bij de EU, leidt de delegatie tijdens Europese coördinatievergaderingen. Andere ministers die deel uitmaken van de delegatie zijn Minister van Energie Tinne Van der Straeten, Minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez en Waals vice-Minister-President en Minister van Klimaat, Energie, Mobiliteit en Infrastructuur Philippe Henry. De premier en de ministers worden vergezeld van één of meer medewerkers van hun beleidscel of kabinet, samen in totaal 23 personen.

De onderhandelingen die voorafgaan aan het ministeriële segment worden opgevolgd door een gespecialiseerd kernteam van experten van de federale administratie en enkele gewestelijke collega’s, in totaal zo’n 25 mensen. Onder hen bevinden zich 12 experten (waaronder de delegatieleider) van de Dienst klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid.

Velen van hen hebben al aan talrijke COP’s deelgenomen en hebben een grote ervaring en worden daarvoor ook internationaal erkend. Een aantal van hen coördineren bovendien al sedert jaren de Europese posities in een aantal centrale thema’s. Dit kernteam zal in de eerste helft van 2024, wanneer België EU-Voorzitter zal zijn niet alleen de Belgische, maar ook de Europese posities moeten coördineren en uitdragen, in voorbereiding op COP29.

Naast dit eigenlijke onderhandelingsteam nemen nog een 15-tal andere vertegenwoordigers van federale en gewestelijke administraties (bevoegd voor gezondheid, energie, mobiliteit, financiën & fiscaliteit, oceanen, risicoanalyse, klimaatwetenschap, …) deel, in een liaison-rol naar hun respectievelijke overheden toe of in functie van talrijke thematische evenementen die in de marge van de eigenlijke onderhandelingen worden georganiseerd en bilaterale contacten en plurilaterale initiatieven die tijdens de COP worden gelanceerd.

Daarnaast zijn ook de Belgische ambassadeur in de VAE en enkele van zijn medewerkers aanwezig om de delegatie te ondersteunen (5 personen).

Behalve ministers, diplomaten en ambtenaren vaardigen de Belgische regeringen tot slot ook nog meer dan 20 vertegenwoordigers van diverse andere federale en gewestelijke overheidsinstellingen af (zoals VITO, ENABEL, Flanders Investment & Trade, AWEX, Hub Brussels enz…)

De Kamer van Volksvertegenwoordigers en het Vlaams Parlement vaardigen elk 3 parlementsleden af.

De Belgische delegaties naar de VN-klimaattoppen kennen een lange traditie van niet-gouvernementele vertegenwoordiging, binnen de delegatie. Ook deze keer vormen deze een grote groep binnen de delegatie, in totaal meer dan 70 personen.

Een aantal daarvan worden door de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling aangeduid. Het gaat daarbij om vertegenwoordigers van de verschillende constituencies die de FRDO uitmaken: bedrijfsfederaties, milieuorganisaties, de Noord/Zuid-beweging en jongeren. Ook de voorzitters van de Raad zelf en van zijn werkgroep energie en klimaat nemen deel.

Daarnaast telt de delegatie nog meer dan 50 andere niet-gouvernementele vertegenwoordigers. Het merendeel daarvan (ongeveer 40 personen) zijn afgevaardigden van Belgische of in België gevestigde bedrijven die zich willen positioneren in de klimaat- en energietransitie (zoals de Haven van Antwerpen, Jan De Nul, Bekaert, John Cockerill, Fluxys, Euroclear, enz…).

Tot slot verwelkomt de Belgische delegatie ook een 5-tal medewerkers van internationale instellingen zoals de OESO en de Benelux.

Al deze personen nemen op eigen initiatief en op eigen kosten deel. De Dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid helpt hen – als UNFCCC National Focal Point voor België - enkel met de registratieprocedure en wil zo op een transparante manier het maatschappelijk middenveld bij de onderhandelingen en de zeer talrijke activiteiten in de marge ervan betrekken. Deze personen kunnen niet spreken in naam van België tijdens de onderhandelingen.

In de praktijk

​Naar de site van de conferentie