De gevolgen van de klimaatverandering en het klimaatbeleid voor de productiviteit in België

Wat is het effect van de klimaatverandering op de productiviteit in België?

En wat is de invloed van het beleid dat wordt gevoerd om de klimaatverandering het hoofd te bieden?

Eén ding is zeker: een abrupte overgang naar een klimaatvriendelijkere economie kan blijvende productiviteitskosten met zich brengen, wat het belang van een goed geplande transitie benadrukt.

De gevolgen van de klimaatverandering voor de landen en regio’s van de Europese Unie (EU) zullen sterk verschillen, afhankelijk van factoren als de gemiddelde temperatuur, de sectorsamenstelling, de ontwikkelingsniveaus en de aanpassingsinspanningen. Een abrupte verschuiving naar een klimaatvriendelijkere economie zou kunnen leiden tot aanhoudende productiviteitskosten, wat het belang van een goed geplande transitie benadrukt. De gevolgen voor bedrijven zullen afhangen van hun grootte, toegang tot financiering en innovatiemogelijkheden. Terwijl het transitiebeleid groene innovaties kan bevorderen zonder verdringingseffecten te veroorzaken, kan een strengere klimaatregelgeving de productiviteitsgroei van vervuilende bedrijven belemmeren. Het zal dus tijd kosten om de voordelen van innovatie te verwezenlijken. De beleidsmix speelt een cruciale rol om succes te kunnen boeken. Marktgebaseerde instrumenten zijn minder verstorend dan niet-marktgebaseerde instrumenten, hoewel ze niet noodzakelijk innovatie stimuleren. Subsidies voor groen onderzoek en ontwikkeling (R&D) zijn zeer nuttig om innovatie te bevorderen. Het transitiebeleid zal een aanzienlijke herschikking van de middelen tussen en binnen sectoren vereisen, wat op korte termijn nadelige gevolgen kan hebben. Er bestaan wezenlijke productiviteitsverschillen tussen de grootste en kleinste uitstoters binnen de diverse sectoren, afhankelijk van de specifieke kenmerken van de bedrijfstak. Heel wat bedrijven en banen kunnen tijdens deze transitie worden bedreigd en in de getroffen sectoren wordt een daling van het aantal nieuwkomers verwacht.

​Lees de digest​

​Downlaod het artikel​

In dit artikel gepubliceerd in het Economisch tijdschrift van 2024 delen de auteurs de resultaten van de expertgroep inzake klimaat en productiviteit die binnen het Europees Stelsel van Centrale Banken actief is. Deze groep bestaat uit vertegenwoordigers van de Europese Centrale Bank (ECB) en de nationale centrale banken.

Strengere klimaatregels kunnen aanvankelijk de productiviteit schaden, vooral bij bedrijven met een hoge uitstoot, maar bevorderen op lange termijn innovatie en groei. Het succes van groene technologie hangt af van het bedrijfstype en de regelgeving. Marktgerichte instrumenten zijn minder verstorend, maar stimuleren mogelijk minder innovatie dan O&O-subsidies. Een overgang naar koolstofneutraliteit vereist zorgvuldige planning om productiviteitskosten te minimaliseren