Digitalisering van de coördinatie van de sociale zekerheid: gemakkelijker in het buitenland te wonen, te werken en te reizen !

Op 6 september 2023 heeft de Commissie in een mededeling concrete stappen voorgesteld om de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels in Europa verder te digitaliseren. Deze bevat maatregelen om de toegang tot socialezekerheidsdiensten over de grenzen heen sneller en eenvoudiger te maken door ten volle gebruik te maken van de digitale tools en de administratieve lasten voor burgers en bedrijven te verminderen.

Zij zal de uitwisseling van informatie tussen de nationale socialezekerheidsinstellingen verbeteren en de erkenning en toekenning van uitkeringen over de grenzen heen versnellen. Het zal dus gemakkelijker worden voor Europese burgers om in het buitenland te wonen, te werken en te reizen, voor bedrijven om zaken te doen in andere EU-landen en voor nationale overheden om de sociale zekerheid over de grenzen heen te coördineren.

Ondanks eerdere initiatieven om de grensoverschrijdende stroom van socialezekerheidsinformatie te verbeteren, hebben nationale instellingen, zorgaanbieders en arbeidsinspecties nog steeds moeite om toegang te verkrijgen tot gegevens en gegevens te delen doordat er onvoldoende interoperabiliteit tussen de nationale systemen bestaat. Er worden ook kosten gemaakt voor bijvoorbeeld de afgifte en verificatie van documenten waaraan rechten kunnen worden ontleend.

In deze mededeling wordt de balans opgemaakt van de vooruitgang die tot dusver is geboekt bij de digitalisering van de coördinatie van de sociale zekerheid, worden de lopende initiatieven op dit gebied gepresenteerd en worden toekomstige maatregelen voorgesteld om ten volle gebruik te maken van de voordelen die digitalisering kan bieden.

Achtergrond

EU-burgers hebben het recht in een ander EU-land te reizen, te werken en te wonen. In 2021 woonden en/of werkten 16 miljoen mensen uit de EU, de landen van de Europese Economische Ruimte (EER)/Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) en Zwitserland in een ander EU- of EER/EVA-land of Zwitserland. De EU-regels (Verordening (EG) nr. 883/2004 en Verordening (EG) nr. 987/2009 betreffende de uitvoering daarvan) beschermen de socialezekerheidsrechten van mensen die binnen Europa verhuizen, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidszorg, gezinstoelagen en pensioenen, en zorgen ervoor dat zij waar dan ook in de EU zo snel mogelijk toegang krijgen tot de uitkeringen waar zij recht op hebben.

In 2021 hadden ongeveer 235 miljoen mensen in Europa een Europese zorgpas (EHIC), waardoor zij in het buitenland recht hadden op onvoorziene noodzakelijke medische hulp. Ook werden 6 miljoen pensioenen uitbetaald aan gepensioneerden die in een ander land wonen. Daarnaast ontvingen nationale overheden 3,6 miljoen verzoeken om een bewijs van socialezekerheidsdekking in grensoverschrijdende situaties.

Dankzij het systeem voor de elektronische uitwisseling van gegevens betreffende sociale zekerheid (EESSI) hebben de socialezekerheidsinstellingen in de lidstaten sinds 2019 16,5 miljoen socialezekerheidszaken van mensen die in een ander EU-land reizen, wonen, studeren en/of werken, sneller en veiliger kunnen afhandelen. Maandelijks worden 2,5 miljoen elektronische berichten uitgewisseld.

Momenteel nemen twaalf instellingen in de lidstaten deel aan een proef met ESSPASS, waarbij de socialezekerheidsrechten van burgers over de grenzen heen digitaal worden afgegeven en geverifieerd, zoals het “draagbare document A1” voor werkdoeleinden en de zorgpas in de gezondheidszorg.

Belangrijkste voorgestelde maatregelen

De Commissie roept de lidstaten op om:

De Commissie zal de EU-lidstaten bij de uitvoering van deze acties technisch ondersteunen, onder andere via het instrument voor technische ondersteuning en door EU-financiering beschikbaar te stellen, bijvoorbeeld via het programma Digitaal Europa, InvestEU, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en het Europees Sociaal Fonds Plus.

Ook de Europese Arbeidsautoriteit zal een actieve rol spelen door voorbeelden van beste praktijken te verzamelen en regelmatig uitwisselingen te faciliteren tussen de nationale autoriteiten.

Volgende stappen

De Commissie verzoekt het Europees Parlement en de Raad de in deze mededeling beschreven aanpak te onderschrijven en roept de lidstaten en alle belanghebbenden op samen te werken om de desbetreffende acties uit te voeren. De Commissie zal de uitvoering van deze mededeling ondersteunen en monitoren in jaarlijkse vergaderingen met de nationale vertegenwoordigers.

Het bevorderen van de digitalisering van de coördinatie van de sociale zekerheid is ook belangrijk in de lopende onderhandelingen van de medewetgevers over de herziening van de EU-regels voor de coördinatie van de sociale zekerheid. De Commissie roept het Europees Parlement en de Raad op snel overeenstemming te bereiken over deze herziening en dit rechtskader te moderniseren en zal de medewetgevers blijven steunen om dit te bereiken.

Meer informatie

Vragen en antwoorden: digitalisering bij de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels

Mededeling over de digitalisering bij de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels: bevordering van het vrije verkeer op de eengemaakte markt

Digitalisering bij de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels

Abonneer u op de gratis elektronische nieuwsbrief van de Europese Commissie over werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie.