Eerste Belgische AI-barometer: financiële instellingen in volle transformatie

De Europese AI Act komt eraan, belangrijke wetgeving die de weg vrijmaakt voor AI-integratie binnen de bank- en verzekeringssector. Daarom stellen de Digital Finance Association, FinTech Belgium en consultancybureau Sailpeak vandaag hun eerste Belgische Barometer voor. Dit rapport zit vol waardevolle inzichten rond hoe financiële instellingen hun weg door het AI-doolhof vinden.

De belangrijkste vaststellingen tonen aan dat AI niet alleen een absolute must is voor de toekomst, maar ook nu al een realiteit is. Nu al worden er heel wat AI-teams gevormd en wordt er strategisch geïnvesteerd in de technologie, wat wijst op een constante transformatie.

​Het rapport van FinTech Belgium en Sailpeak toon aan hoe AI binnen de Belgische bank- en verzekeringssector gebruikt wordt, wat de constante shift richting digitale transformatie verder staaft. Dankzij bevragingen van 17 belangrijke instellingen en diepte-interviews met leiders uit de sector kan het rapport het huidige landschap en het potentieel van AI in de financiële dienstverlening belichten.

De belangrijkste bevindingen tonen aan dat artificiële intelligentie (AI) een belangrijke rol speelt binnen de Belgische financiële sector. Voorspellende AI wordt al op grote schaal toegepast: 84% van de instellingen gebruikt het voor toepassingen zoals klantsegmentatie, fraudedetectie en risicomodellering. Deze technologie is vooral ver gevorderd binnen marketing (61%) en verzekeringsactiviteiten (58%). Daar worden vooral processen als het accepteren en verwerken van claims verbeterd. Generatieve AI staat nog eerder in de kinderschoenen, maar wordt toch al door 79% van de instellingen onderzocht, waaronder bij marketing en klantinteractie, zoals chatbots en gepersonaliseerde communicatie.

“Wereldwijd gaf AI de aftrap voor een revolutie in de financiële sector, en de Belgische financiële instellingen maken gretig gebruik van deze baanbrekende technologie: bijna 84% maakt van minstens één AI-toepassing gebruik. Het enthousiasme voor zowel voorspellende als generatieve AI bij Belgische financiële instellingen is veelzeggend. Het wijst op de sterke overtuiging om deze technologie aan te boren en de financiële dienstverlening te herdefiniëren”, zegt Nico Vincent, Founding Partner van Sailpeak, die het onderzoek uitvoerde. “Financiële instellingen investeren in speciale AI-teams en interne procedures om alle voordelen te halen uit de kracht van AI. Zo zorgen ze ervoor dat ze gelijke tred houden met de technologische evolutie. AI is niet zomaar een rage, maar zal een diepgaande impact hebben op de sector.”

First Belgian AI Barometer reveals transformative impact on financial institutions — FinTech Belgium

Bijna 8 op de 10 instellingen heeft al AI-teams of is bezig met hun creatie

Ook Belfius en Ethias nemen actief deel aan innovatieve AI-integratie. Belfius heeft een uitgebreid AI-evangelisatieprogramma ontwikkeld om werknemers voor te lichten, terwijl Ethias een multidisciplinair team heeft opgericht om ethische AI-richtlijnen op te stellen. Deze aanpak zorgt ervoor dat de waarden en principes van het bedrijf met elkaar overeenkomen.

Nieuwe wetgeving komt eraan midden 2026

Hoewel het enthousiasme voor AI groot is, blijven er belangrijke uitdagingen voor verdere ontwikkeling. Belangrijke aandachtspunten zijn data-privacy en security (78%) en datakwaliteit (78%), die beide cruciaal zijn voor de succesvolle inzet van AI. Daarnaast krijgen instellingen te maken met onzekerheid over de regelgeving (44%) en de maturiteit van de technologie (44%), samen met de behoefte aan vakkundig personeel en integratie met bestaande systemen. De AI-wet van de EU stelt een risicogebaseerde aanpak voor en legt nadruk op transparantie en menselijk toezicht. Die wet zal die uitdagingen aanpakken, innovatie stimuleren en tegelijkertijd robuust bestuur waarborgen. Bovendien benadrukt de AI Act het belang van ethische AI- praktijken om vertrouwen in de technologie op te bouwen binnen de financiële sector.

Samenwerking boven alles

Het onderzoek geeft verder aan dat het belang van samenwerking tussen financiële instellingen en fintech-startups essentieel blijft om een antwoord te bieden op de uitdagingen en de kansen van generative AI (3,7 op 5). FinTech Belgium, met een netwerk van meer dan 130 leden, speelt een invloedrijke rol in het bevorderen van samenwerking, innovatie en het creëren van een levendig ecosysteem voor financiële technologie.

“Deze AI-barometer benadrukt het belang van samenwerking en zet projecten in de kijker die het opmerkelijk aanbod en diversiteit van AI-toepassingen binnen de financiële dienstverlening verder aantonen”, legt Alessandra Guion uit, CEO van FinTech Belgium. “We kunnen tal van voorbeelden van succesvolle samenwerking aanhalen, zoals tussen Argenta Bank en de startup Yields, die een snelle modelvalidatie voor hen ontwikkelde, waardoor modellen gevalideerd konden worden in weken in plaats van maanden. Intelli-Select werkte onlangs samen met Clearstream om het beheer van collateral te transformeren, waardoor de operationele kosten en het aantal fouten drastisch verminderden. Tot slot kunnen we ook het werk van Duco naar voren schuiven. Duco zorgde ervoor dat EuropAssistance 495 uur per maand kon besparen door 78% van het handmatige werk in de postkamer te automatiseren. Dit zijn slechts enkele inspirerende voorbeelden - er zijn er zo veel meer. De AI- barometer dient als een cruciaal hulpmiddel om de vooruitgang te meten en strategieën af te stemmen rond best practices in de sector.”