EU neemt tiende pakket sancties tegen Rusland aan

Temps de lecture: 6 min |27 februari 2023 à 07:51

De Commissie is opgetogen dat de Raad een tiende pakket sancties heeft goedgekeurd tegen Rusland en degenen die Rusland steunen bij zijn illegale agressie tegen Oekraïne. Op 24 februari was het een jaar geleden dat Rusland een grootschalige invasie in Oekraïne begon en 9 jaar geleden dat Rusland Oekraïens grondgebied illegaal bezette. Dit pakket voert de druk verder op. Het is een reactie op de brute oorlog van Poetin, onder meer tegen burgers en kritieke infrastructuur. Om de EU-sancties nog doeltreffender te maken, bevat het pakket van vandaag een uitbreiding van de sanctielijst plus handels- en financiële sancties, waaronder meer uitvoerverboden ter waarde van ruim 11 miljard euro, waardoor de Russische economie geen toegang meer heeft tot kritieke technologische en industriële goederen. Ook worden de handhavings- en anti-ontwijkingsmaatregelen versterkt, onder andere door een nieuwe rapportageverplichting voor activa van de Russische centrale bank. Waaruit bestaat het pakket precies?

Achtergrond

De EU-sancties tegen Rusland blijken doeltreffend te zijn. Ze maken het Rusland moeilijker om oorlog tegen Oekraïne te voeren, om wapens te produceren, bestaand wapentuig te herstellen en materieel te transporteren.

De geopolitieke, economische en financiële gevolgen van de aanhoudende Russische oorlog tegen Oekraïne zijn duidelijk, aangezien de oorlog de wereldwijde grondstoffenmarkten heeft verstoord, met name die voor agrovoedingsproducten en energie. De EU blijft erop toezien dat haar sancties de uitvoer van energie en agrovoedingsmiddelen uit Rusland naar landen buiten de EU ongemoeid laten.

Als hoedster van de EU-Verdragen houdt de Europese Commissie toezicht op de handhaving van de EU-sancties in de hele EU.

De EU is eensgezind in haar solidariteit met Oekraïne. Zij zal, samen met haar internationale partners, Oekraïne en het Oekraïense volk blijven steunen, onder meer via extra politieke, financiële, militaire en humanitaire bijstand, zolang dat nodig is.

Uitbreiding van de sanctielijst

De EU heeft ongeveer 120 personen en entiteiten toegevoegd aan de sanctielijst, waaronder Russische besluitvormers, hoge regeringsfunctionarissen en militaire leiders die medeplichtig zijn aan de oorlog tegen Oekraïne, en aan Rusland gelieerde autoriteiten in de bezette Oekraïense gebieden. De lijst bevat ook sleutelfiguren die betrokken zijn bij de ontvoering van Oekraïense kinderen naar Rusland, alsook organisaties en personen die de openbare ruimte vervuilen met desinformatie, en die de militaire oorlog versterken met een informatieoorlog. Er worden ook maatregelen genomen tegen personen in Iran die betrokken zijn bij de ontwikkeling van drones en onderdelen van drones voor het Russische leger. Daarnaast zijn ook leden en aanhangers van de Russische huurlingengroep Wagner en haar activiteiten in andere landen, zoals in Mali of de Centraal-Afrikaanse Republiek, toegevoegd aan de lijst.

Aanvullende EU-uitvoerverboden en -beperkingen

Op basis van informatie van Oekraïne, de EU-lidstaten en -partners zijn nieuwe uitvoerbeperkingen ingevoerd voor gevoelige technologieën voor tweeërlei gebruik en geavanceerde technologieën die bijdragen tot de militaire capaciteiten en de technologische ontwikkeling van Rusland. Deze beperkingen omvatten extra elektronische componenten die worden gebruikt in Russische wapensystemen (drones, raketten, helikopters en andere voertuigen), plus een uitvoerverbod voor specifieke zeldzame aardmetalen en thermische camera's met militaire toepassingen. Bovendien zetten we ook 96 extra entiteiten die banden hebben met het militair-industrieel complex van Rusland, op de sanctielijst, waardoor het totale aantal militaire eindgebruikers op de lijst op 506 komt. De lijst omvat voor het eerst zeven Iraanse entiteiten die onderdelen uit de EU hebben gebruikt en Rusland militaire Shahed-drones hebben geleverd om civiele infrastructuur in Oekraïne aan te vallen. Het is belangrijk dat we nauw samenwerken met onze partners. We hebben Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en Noorwegen toegevoegd aan de lijst van onze partnerlanden.

Er worden nu ook aanvullende uitvoerverboden opgelegd voor goederen die gemakkelijk kunnen worden omgeleid om de Russische oorlog te steunen, zoals:

voertuigen: zware vrachtwagens (en reserveonderdelen daarvoor), opleggers en speciale voertuigen zoals sneeuwscooters;
goederen die gemakkelijk via een omweg naar het Russische leger kunnen worden gestuurd: o.a. elektrische generatoren, verrekijkers, radars, kompassen enz.;
bouwmaterialen zoals voor bruggen, structuren voor hoge gebouwen, vorkheftrucks, kranen enz.;
goederen die van cruciaal belang zijn voor de werking en de versterking van de Russische industriële capaciteit (elektronica, machineonderdelen, pompen, machines voor metaalbewerking enz.);
complete fabrieksinstallaties: deze categorie is toegevoegd om mazen in de wetgeving te voorkomen;
goederen die in de luchtvaartsector worden gebruikt (turbojets).

Deze nieuwe verboden en beperkingen hebben betrekking op EU-uitvoer ter waarde van 11,4 miljard euro (gegevens van 2021). Zij komen bovenop de 32,5 miljard euro aan uitvoersancties in de vorige pakketten. Met het pakket van vandaag valt in totaal bijna de helft (49%) van de EU-uitvoer van 2021 naar Rusland onder de sancties.

Extra verboden op invoer in de EU

Het pakket van vandaag legt een invoerverbod op voor de volgende Russische goederen met hoge opbrengsten:

bitumen en aanverwante materialen, zoals asfalt; en
synthetische rubber en carbonblacks.

Deze nieuwe invoerverboden hebben betrekking op de invoer in de EU ter waarde van bijna 1,3 miljard euro en komen bovenop de 90 miljard euro die al onder de sancties vielen, wat samen neerkomt op 58% van de invoer in de EU in 2021.

Financiële sector

Drie Russische banken zijn toegevoegd aan de lijst van entiteiten waarvan de tegoeden bevroren zijn en waarvoor het verboden is tegoeden en economische middelen beschikbaar stellen.

Overige maatregelen omvatten:

een verbod voor Russische onderdanen om zitting te nemen in bestuursorganen van ondernemingen op het gebied van kritieke infrastructuur in de EU-lidstaten;
een verbod voor Russische onderdanen en entiteiten om gasopslagcapaciteit in de EU te boeken (met uitzondering van LNG);
maatregelen om de afstoting van activiteiten in Rusland door EU-exploitanten te vergemakkelijken.

Een scheepvaartmaatschappij uit een land buiten de EU, die ervan wordt verdacht Rusland te helpen de sancties op olie-uitvoer te omzeilen, is ook op de lijst geplaatst.

Handhaving en anti-ontwijkingsmaatregelen

Het pakket van vandaag legt nieuwe rapportageverplichtingen op voor activa van de Russische centrale bank. Dit is met name van belang om Russische overheidsmiddelen eventueel te kunnen gebruiken voor de wederopbouw van Oekraïne, nadat Rusland is verslagen.

Overige maatregelen omvatten:

rapportageverplichtingen met betrekking tot bevroren activa (ook voor transacties voorafgaand aan plaatsingen op de lijst) en activa die moeten worden bevroren;
een meldingsplicht vooraf voor particuliere vluchten tussen de EU en Rusland, rechtstreeks of via derde landen;
verbod op doorvoer van goederen voor tweeërlei gebruik en vuurwapens via het grondgebied van Rusland naar landen buiten de EU.

Naast het pakket van vandaag richt de EU-sanctiegezant David O'Sullivan zich tot landen buiten de EU om ervoor te zorgen dat de sancties strikt worden toegepast en om ontwijking te voorkomen. Op 23 februari vond in Brussel het eerste forum van sanctiecoördinatoren plaats, waar onze internationale partners en de lidstaten bijeenkwamen om te bespreken hoe de sancties beter gehandhaafd kunnen worden.

Meer Russische desinformatiekanalen in de ban gedaan

Aan het mediaverbod zijn nog twee Russische mediakanalen toegevoegd.

Technische wijzigingen:

wijziging waardoor loodsdiensten die nodig zijn voor de veiligheid op zee, worden toegestaan;
definitie van de term “invoer” om te voorkomen dat goederen in langdurige douaneprocedures worden vastgehouden.