Europa: we zouden dit avontuur zo gemakkelijk kunnen winnen, maar we zijn zo bang voor de kou!

Europeanen hebben een spaarquote die driemaal groter is dan de Amerikanen. Het probleem is dat dit geld wordt opgepot en niet geïnvesteerd waardoor financiering van ondernemingen via de kapitaalmarkten moeilijk blijft. Daar poogt de Spaar- en Investeringsunie (SIU) iets aan te doen.

Rijke Europeanen

De Europeanen zetten gemiddeld vijftien procent van hun inkomsten opzij. Dit percentage ligt driemaal hoger dan bij de Amerikanen. Door die spaardrang zijn Europeanen rijk. De totale spaarvermogens van de Europeanen bedragen 217% van het Europese Bruto Binnenlands Product (BBP). De schuldenpositie bedraagt 56%. Het nettovermogen van de Europeanen bedraagt dus 161% van het BBP oftewel 27 biljoen euro en daarvan staat elf biljoen euro op niet-renderende depositorekeningen.

De steenrijke Belg

De Belgen bezitten 251% van het BBP aan spaartegoeden en hebben 51% van het BBP aan schulden. Hun nettopositie bedraagt dus 200% van het BBP, of 1,2 biljoen euro. België is daarmee, na Denemarken en Zweden, het land met de hoogste financiële privévermogens. Daarvan staat ongeveer 300 miljard euro op niet-renderende depositoboekjes.

De weg naar de kapitaalmarkten

Van de Europese financiële vermogens gaat 68% naar deposito’s, achttien procent naar beleggingsfondsen, tien procent naar de beurs en vier procent naar obligaties. Europeanen zijn dus duidelijk risicomijdend. Dit in tegenstelling tot de Amerikanen waar slechts 21% naar deposito’s gaat, 32% naar beleggingsfondsen, zeven procent naar obligaties en 40% naar de beurs. De Amerikanen investeren dus viermaal meer via de kapitaalmarkten dan de Europeanen.

Precies daardoor zijn de Amerikaanse kapitaalmarkten veel omvangrijker dan de Europese. De totale wereldmarktkapitalisatie bedraagt 117 biljoen dollar. De Verenigde Staten zijn verantwoordelijk voor het leeuwendeel van 45% met 50 biljoen dollar. De Europese Unie is viermaal kleiner en vertegenwoordigt met twaalf biljoen dollar slechts elf procent van de wereldmarkt.

Die twaalf biljoen dollar is vervolgens verdeeld over 35 beurzen terwijl in de Verenigde Staten er slechts drie beurzen zijn. De clearing gebeurt in Europa via achttien clearing houses, in Amerika is er één. Het kleinere bedrag en de grote Europese fragmentatie maakt dat heel wat Europese bedrijven naar Amerika trekken om een beursnotering te bekomen. Tweede gevolg is dat Europa een bankencultuur blijft. Van alle bedrijfsfinanciering gebeurt 75% via bankfinanciering, tegenover 22% voor Amerika. Derde gevolg is dat Europese bedrijven minder gekapitaliseerd zijn in vergelijking met Amerikaanse bedrijven, wat Europese bedrijven een competitief nadeel oplevert. Ten slotte sleuren de onderontwikkelde Europese kapitaalmarkten de risicokapitaalmarkt mee in hun kielzog. Immers, gebrek aan exit-mogelijkheden is een van de grootste problemen voor de ontwikkeling van de risicokapitaalsector. De enige belangrijke geplande Europese beursnotering (IPO of ‘initial public offering’ in het jargon) dit jaar was Klarna en die werd door de handelstarievenoorlog uitgesteld. Terwijl delistings en pogingen daartoe schering en inslag zijn. Denken we maar aan Exmar, Roularta, Telenet of Sioen om maar een paar voorbeelden te citeren.

De Spaar- en Investeringsunie

Om die situatie te verhelpen, stelt Europa de Savings and Investment Union voor. De Spaar- en Investeringsunie wil een financieringsecosysteem tot stand brengen om de investeringen in de strategische doelstellingen van de EU te financieren via de spaargelden van de EU-burgers. Deze strategische uitdagingen hebben te maken met de klimaatverandering, de snelle technologische verschuivingen en de nieuwe geopolitieke realiteiten die defensie-uitgaven vereisen.

De Spaar- en Investeringsunie is een strategie die loopt over twee jaar, startend in mei 2025, en waarbij via wetgevende en niet-wetgevende maatregelen de beschikbare middelen van de Europese burger worden gemobiliseerd. De unie bestaat uit vier pijlers. Ten eerste worden acties ondernomen om het niveau van financiële geletterdheid onder EU-burgers te verhogen. Immers, slechts achttien procent van de EU-burgers heeft een voldoende financiële kennis. Ook voor de pensioenfondsen worden acties, zowel fiscale als reglementaire, voorzien om hun fondsen beter aan te wenden voor de economie. Ten tweede worden initiatieven genomen om de risicokapitaalsector verder te ontwikkelen. Ten derde worden maatregelen genomen om de fragmentatie van de kapitaalmarkten tegen te gaan. En ten slotte moet toezicht op financiële markten en banken in de EU eenvoudiger, effectiever en meer geharmoniseerd worden en samenwerking tussen toezichthouders versterkt. Het is ook de bedoeling dat bepaalde supervisietaken naar het Europees niveau worden gebracht.