Hervorming van het eerste boek van het Strafwetboek

De Ministerraad van 12 mei 2023 keurt op voorstel van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne in tweede lezing een voorontwerp van wet goed over de herziening van het eerste boek van het Strafwetboek.

Tijdens de vorige regeerperiode werd een commissie samengesteld om alle bepalingen van het Strafwetboek grondig te herzien. Dit werd echter niet voltooid vóór de parlementsverkiezingen.

Met dit voorontwerp, aangepast aan het advies van de Raad van State, wordt nu de eerste stap voorgesteld in de hervorming van het Strafwetboek.

Drie beginselen

De hervorming berust op drie beginselen: accuraatheid, eenvoud en coherentie. De regels van het eerste boek zijn herschreven volgens deze drie beginselen en zal de rechtsbeoefenaars in staat stellen gemakkelijker en transparanter te werken.

Krachtlijnen

Het nieuwe eerste boek van het Strafwetboek bestaat uit zeven hoofdstukken waarin de verschillende regels uit het eerste boek op coherente wijze zijn gehergroepeerd. De krachtlijnen van deze hervorming zijn de volgende:`

• hoofdstuk 1: omvat de algemene bepalingen betreffende de strafwet. Daarin wordt een reeks algemene beginselen van het strafrecht (het legaliteitsbeginsel, de toepassing van de strafwet in de tijd, de toepassing van de strafwet in de ruimte en de interpretatie van de strafwet) in het recht verankerd
• hoofdstuk 2: definieert de constitutieve bestanddelen van het misdrijf aan de hand van het materieel bestanddeel, het moreel bestanddeel en het verzwarend bestanddeel
• hoofdstuk 3: heeft betrekking op de dader van het misdrijf. In dit hoofdstuk wordt een definitie gegeven van het daderschap. Deze bepaling vormt een codificatie van de rechtspraak van het Hof van Cassatie, dat het co-daderschap en het middellijk daderschap heeft uitgewerkt
• hoofdstuk 4: bepaalt de straffen
• hoofdstuk 5: omvat de burgerrechtelijke bepalingen en beveiligingsmaatregelen. Dit hoofdstuk regelt de burgerrechtelijke aansprakelijkheid voor de betaling van een vermogensstraf, de teruggave en schadevergoeding, de hoofdelijkheid, de voorrangsregeling, de verbeurdverklaring als beveiligingsmaatregel, de ontbinding van de rechtspersoon en de onwaardigheid om te erven
• hoofdstuk 6: beoogt het tenietgaan en de verjaring van straffen en van burgerlijke veroordelingen en omvat een bepaling betreffende de verjaring van de straf. Het voorontwerp brengt verschillende wijzigingen aan in de huidige teksten
• hoofdstuk 7: betreft diverse bepalingen

Het nieuwe Strafwetboek zal twee jaar na de dag van publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad in werking treden.

Een tweede voorontwerp

Een tweede voorontwerp van wet dat in tweede lezing werd goedgekeurd, voert een beveiligingsmaatregel ter bescherming van de maatschappij in en een uitbreiding van de verplichte terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank bij het misdrijf verkrachting van een minderjarige. De beveiligingsmaatregel is een uitzonderlijk regime voor zeer gevaarlijke veroordeelden die lijden aan een ernstige psychiatrische aandoening waarvoor (nog) geen behandeling bestaat, maar die niet van aard is dat het oordeelsvermogen of controle over de daden teniet wordt gedaan en waartegen de maatschappij omwille van hun hoog recidivegevaar moet worden beschermd.

Het tweede voorontwerp zal 10 dagen na de dag van publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad in werking treden.

Beide voorontwerpen worden ter ondertekening voorgelegd aan de Koning met het oog op de indiening bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Bron: Ministerraad van 12 mei 2023​