In België bedroeg de levensverwachting bij de geboorte 81,7 jaar in 2021

In 2021 bedroeg de levensverwachting bij de geboorte in België 81,7 jaar voor de totale bevolking. Vrouwen hebben een levensverwachting bij de geboorte van 84,0 jaar en voor mannen gaat het om 79,2 jaar. De levensverwachting bij de geboorte steeg tegenover 2020 met 0,9 jaar voor de totale bevolking en komt op deze manier ongeveer terug op het niveau van 2019 (81,8 jaar). Dat blijkt uit een analyse van de algemene sterfte door Statbel, het Belgische statistiekbureau.

Impact COVID-19 pandemie op de levensverwachting

De daling in de levensverwachting van 81,8 jaar in 2019 naar 80,8 jaar in 2020 was het directe gevolg van de sterftevoorwaarden in 2020. Een sterftetafel berekent namelijk hoe een generatie zou uitsterven, als ze in de loop van haar hele bestaan wordt blootgesteld aan dezelfde sterftevoorwaarden per leeftijd als in het referentiejaar. Aangezien de COVID-19-pandemie in 2020 een groot effect had op de mortaliteit, had deze ook een groot effect op de levensverwachting. De impact van de COVID-19-pandemie op de Belgische sterfte is in 2021 duidelijk kleiner dan in 2020, maar lijkt toch nog aanwezig met een matige stijging van het aantal overlijdens met 2,4% tegenover het gemiddelde in de periode 2017-2019. Dit vertaalt zich in een levensverwachting bij de geboorte van 81,7 jaar die nagenoeg gelijk is aan deze in 2019 van 81,8 jaar. We verwachten dat dit effect van de COVID-19 pandemie op de levensverwachting verder zal uitdoven in de komende jaren. Het is daarom belangrijk om de cijfers van 2020 en 2021 met de nodige voorzichtigheid te interpreteren.

Herstel bij mannen iets kleiner

De levensverwachting bij de geboorte stijgt zowel bij mannen (+263 dagen of +0,72 jaar), als bij vrouwen (+358 dagen of +0,98 jaar) tegenover deze in 2020. Echter, in vergelijking met 2019, wordt een lichte daling opgetekend bij mannen (-124 dagen of -0,34 jaar) en een stagnatie gezien bij vrouwen (+11 dagen of +0,03 jaar).

Het verschil in levensverwachting bij de geboorte tussen mannen en vrouwen bedroeg 4,8 jaar in 2021. Ter vergelijking in 1998 bedroeg het verschil in levensverwachting tussen vrouwen en mannen nog 6,3 jaar.

Hoogste levensverwachting in Vlaams gewest

De levensverwachting bij de geboorte ligt in 2021 nog steeds het hoogst in het Vlaams Gewest met 82,7 jaar. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bedroeg de levensverwachting 81,3 jaar en in het Waals Gewest 79,9 jaar.

In Vlaanderen steeg de levensverwachting bij de geboorte van 82,0 jaar in 2020 naar 82,7 jaar in 2021 en komt hiermee op het niveau van 2019 (82,7 jaar). In Brussel kende de levensverwachting bij de geboorte dit jaar de sterkste stijging van alle gewesten met 1,7 jaar, nadat er vorig jaar de sterkste daling met 2 jaar werd opgetekend. De levensverwachting in 2021 (81,3 jaar) ligt daardoor nog net iets lager als in 2019 (81,6 jaar). In Wallonië steeg de levensverwachting bij de geboorte van 78,9 jaar in 2020 naar 79,9 jaar in 2021, maar blijft net als in Brussel lager dan in 2019 (80,3 jaar).

Hoogste levensverwachting in provincie Vlaams-Brabant, laagste in provincie Henegouwen

In de provincies wordt de levensverwachting bij de geboorte berekend over een periode van 3 jaar, met andere woorden de sterftetafels werden dit jaar berekend voor de periode 2019-2021. Merk op dat deze periode twee corona-jaren bevat, waarvan zeker 2020 en in mindere mate 2021, gekenmerkt werden door uitzonderlijke sterftevoorwaarden. Met het uitdoven van de pandemie, zullen waarschijnlijk ook de sterftevoorwaarden veranderen. Daarom is het belangrijk om deze levensverwachting bij de geboorte met de nodige voorzichtigheid te interpreteren.

De levensverwachting bij de geboorte in de verschillende provincies:

• In zes van de tien Belgische provincies ligt de levensverwachting bij de geboorte in de periode 2019-2021 boven de 82 jaar.
• De provincie met de hoogste levensverwachting is Vlaams-Brabant (82,9 jaar), gevolgd door Limburg (82,6 jaar) en Waals-Brabant (82,5 jaar).
• Daarna volgen West-Vlaanderen (82,4 jaar), Antwerpen (82,4 jaar) en Oost-Vlaanderen (82,1 jaar).
• Vier provincies in Wallonië bevinden zich onder het nationale gemiddelde van 81,4 jaar voor de periode 2019-2021: Luxemburg (80,1 jaar), Namen (79,8 jaar), Luik (79,6 jaar) en Henegouwen (78,8 jaar).

Methodologische nota

De sterftetafels (als momenttabellen) die door Statbel worden berekend geven aan hoe een generatie zou uitsterven indien ze in de loop van haar hele bestaan wordt blootgesteld aan dezelfde sterftevoorwaarden per leeftijd als in het beschouwde jaar. Bij een tijdelijke gezondheidscrisis met een effect op de mortaliteit, zoals de huidige COVID-19-pandemie kent de sterftetafel grote beperkingen. De kans is namelijk heel groot dat de sterftevoorwaarden in de nabije toekomst met het uitdoven van de pandemie, sterk zullen verschillen van deze die werden waargenomen in de loop van 2020 en in minder mate 2021. De levensverwachting moet dus met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.