Nood aan hervormingen in de koolstof- en energiebelastingen

​De dienst Klimaatverandering van de federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu publiceerde het rapport “The landscape of carbon and energy pricing and taxation in Belgium dat in samenwerking met de FOD Financiën tot stand kwam.

​

Het wil een overzicht bieden van de bestaande prijsinstrumenten, waaronder fiscale, omdat de prijs van energieproducten een belangrijke motor is voor het veranderen van consumptiepatronen en het behalen van de Belgische klimaatdoelstellingen.

Het rapport, een aanvulling op de eerder gepubliceerde Federale Inventaris van Subsidies voor Fossiele Brandstoffengeeft aan dat er de komende jaren hervormingen in de koolstof- en energiebelastingen nodig zullen zijn om de overgang naar een klimaatneutrale economie mogelijk te maken.

Een verstoring van prijssignalen in alle sectoren

Accijnzen spelen een belangrijke rol in de finale energieprijs, maar het niveau ervan verschilt sterk tussen sectoren en energieproducten. De huidige prijzen, belastingen en kosten van fossiele brandstoffen en elektriciteit geven duidelijk verstoorde prijssignalen: dat is het geval in de transportsector door de gedeeltelijke terugbetaling van accijnzen op professionele diesel voor vrachtvervoer, bussen en taxi's, en in de gebouwensector, waar de accijnzen op elektriciteit hoger zijn dan die op fossiele brandstoffen, waardoor investeringen in warmtepompen ontmoedigd worden.

Bovendien verschillen de prijssignalen voor sommige groepen en subsectoren omdat ze specifieke voordelen krijgen om sociale, competitiviteits- of andere redenen, wat neerkomt op subsidies voor fossiele brandstoffen die de overstap naar duurzamere alternatieven ontmoedigen. En we zien ook een verscheidenheid aan energiebelastingen en subsidies op regionaal niveau. Deze verschillende beleidsmaatregelen creëren incoherenties met het federale beleid en maken het ook moeilijker om de gecombineerde impact van alle beleidsmaatregelen te beoordelen.

Het effect van het belastingbeleid op de overheidsinkomsten

Het rapport vestigt de aandacht op de impact van het belastingbeleid op de overheidsinkomsten. In 2021 bedroegen de federale energiebelastinginkomsten en de inkomsten uit het EU-emissiehandelssysteem (EU ETS) samen €9,7 miljard. Daarbij leiden de huidige verlagingen en vrijstellingen van accijnzen, de verlaagde btw-tarieven en andere fiscale voordelen momenteel al tot lagere overheidsinkomsten.

Het rapport benadrukt ook dat het klimaatbeleid en de transitie naar een klimaatneutrale samenleving een dubbel effect hebben op de overheidsinkomsten: sommige inkomsten zullen geleidelijk verdwijnen naarmate fossiele brandstoffen worden afgebouwd, maar tegelijk kan het klimaatbeleid, bv. een koolstoftarifering, nieuwe bronnen van overheidsinkomsten genereren.

Bovendien wijst het rapport op de impact van verschillende nieuwe beleidsmaatregelen op het gebied van energie- en koolstofbelasting die de komende jaren van kracht zullen worden. Zo heeft bv. de Europese Unie beslist om in 2027 een tweede emissiehandelssysteem (EU ETS2) op te starten, wat in de eerste zes jaar tot €6 miljard aan nieuwe inkomsten voor België kan genereren.

Bron : Climat.be - Fod Financiën - Fod Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - imago : freepix, macrovector​