Studie van de CREG over de gevolgen van de aanhoudende hoge groothandelsmarktprijzen voor gas en elektriciteit

​De CREG heeft haar studie van 1 februari 2022 over de gevolgen van de aanhoudende hoge groothandelsmarktprijzen voor gas en elektriciteit geüpdatet. Daarin analyseert zij de oorzaken en gevolgen voor de marktspelers en de Belgische consumenten. Zij stelt ook concrete aanbevelingen voor aan de Belgische en Europese autoriteiten en aan de consumenten.
​

De prijzen op de groothandelsmarkten voor aardgas en elektriciteit bereiken de laatste dagen uitzonderlijk hoge, ongeziene niveaus. De stijging van de aardgasprijs is te wijten aan een verminderd aanbod van Russisch gas ten gevolge van de invasie in Oekraïne. Europa concurreert met Azië voor het aantrekken van vloeibaar gas (LNG) ter compensatie van dit verminderd aanbod, wat de prijzen doet stijgen. Het prijszettingsmechanisme van elektriciteit, gebaseerd op de laatste geproduceerde kWh, rekent de huidige stijging van de gas- en steenkoolprijs door op de elektriciteitsmarkt.

De CREG stelt vast dat de gas- en elektriciteitsprijzen in België, zowel voor huishoudelijke als voor professionele verbruikers, rechtstreeks verband houden met de evolutie van de prijzen op de groothandelsmarkten, terwijl in de buurlanden de doorrekening van de groothandelsprijzen op de verbruikers wordt beperkt door een vorm van regulering. De begunstigden van het sociaal tarief ondervinden echter minder van de prijsstijging aangezien zij momenteel ongeveer 20 % van de commerciële prijs betalen voor aardgas en 50 % van de commerciële prijs voor elektriciteit. De CREG beveelt de federale regering dan ook aan om:

• het btw-percentage van 6 % voor huishoudens en de tijdelijke toekenning van het sociaal tarief aan begunstigden van de verhoogde tegemoetkoming te behouden zo lang de prijzen niet tot op een aanvaardbaar niveau zijn gedaald;
• de huishoudens beter te beschermen die zich op de grens van de toekenning van het sociaal tarief bevinden, namelijk door een nieuwe uitbreiding van het sociaal tarief;
• de bijzondere accijns aan te passen, zowel voor huishoudelijke verbruikers als voor ondernemingen, onder andere door de invoering van een omgekeerd cliquet-systeem in geval van prijsstijging boven bepaalde drempels ;
• de verbrekingsvergoeding voor contracten tegen vaste prijzen tijdelijk opnieuw in te voeren om de leveranciers aan te zeten een aantrekkelijk aanbod te formuleren;
• de stijgende complexiteit van het aanbod van de leveranciers en de gaming van bepaalde leveranciers te verminderen door een standaardcontract in te voeren waarvan de prijzen beantwoorden aan voorwaarden die de prijsvergelijking en de keuze van de consument vereenvoudigen.

De CREG vindt het absoluut noodzakelijk dat er op Europees niveau maatregelen moeten worden genomen ter vermindering van de marktprijzen en heeft haar aanbevelingen aan de minister van Energie overgemaakt. Volgens de CREG zijn de maatregelen die recent op Europees niveau zijn genomen op gebied van aardgasprijzen een goede zaak, maar ze vindt dat er mechanismes moeten worden ingevoerd zodat de Europese markt aantrekkelijk blijft ten aanzien van de Aziatische markt om LNG te blijven aantrekken. Een tijdelijke aanpassing van het prijszettingsmechanisme op de groothandelsmarkt voor elektriciteit is eveneens noodzakelijk om de uitzonderlijke winsten te beperken die worden gegenereerd door de producenten (voornamelijk van nucleaire en hernieuwbare energie) die niet lijden onder de stijging van hun variabele productiekosten. De CREG blijft zowel met de Belgische overheid als op Europees vlak actief werken aan een hervorming van de groothandelsmarkten.

Bij gebrek aan een snelle verandering in de prijsvormingsmechanismen en voor de periode waarin de marktprijzen uitzonderlijk hoog waren, beveelt de CREG de federale regering aan om de overwinsten te capteren en ze te verdelen onder de verbruikers die het hardst getroffen zijn. Op basis van de marktprijzen van eind augustus jl. vindt de CREG dat de winsten van de kerncentrales die aan de repartitiebijdrage zijn onderworpen ongeveer € 2 miljard zouden moeten bereiken in 2022 en € 1,3 miljard in 2023 en 2024.

Bijgevolg stelt de CREG een opwaartse herziening voor van de repartitiebijdrage en de jaarlijkse vergoeding van Doel 1 en 2 die in 2015 werden bepaald op basis van marktprijzen die aanzienlijk lager waren dan de prijzen waarmee we sinds een jaar te maken krijgen.

De CREG stelt ook een mechanisme voor om de overwinsten van gascentrales te capteren en heeft een raming gemaakt van de winsten van pompcentrales.

Om vanaf 2023 uitzonderlijke winsten van offshore windparken te vermijden die van een variabele ondersteuning genieten, zou het huidige ondersteuningssysteem tegen het einde van het jaar moeten worden aangepast om rekening te houden met een marktprijs voor elektriciteit hoger dan ongeveer € 130/MWh.

Om de impact van hoge marktprijzen op de factuur te beperken, beveelt de CREG aan huishoudelijke klanten en kmo’s met een contract tegen vaste prijs afgesloten voor het begin van 2022 aan om niet van product of leverancier te veranderen. Klanten met een contract tegen variabele prijs betalen momenteel zeer hoge prijzen, maar als de Europese maatregelen voor de daling van de marktprijzen concreet worden, zullen zij automatisch van deze prijsdalingen genieten. Consumenten met een aflopend contract kunnen nog voor vaste prijzen kiezen, hoewel die bijna niet meer te vinden zijn op de markt. Voor zover de gasprijs gebaseerd op de Nederlandse TTF-notering hoger blijft dan de prijs gebaseerd op de Zeebrugge-ZTP-notering, kan het relevant zijn om een contract te onderschrijven op basis van deze laatste notering.

De boodschap van de CREG blijft meer dan ooit : kijk eerst de prijs van uw contract na via de CREG Scan, vergelijk daarna de prijzen en kies de goedkoopste uit het vaste of variabele prijsaanbod door beroep te doen op een prijsvergelijker met een CREG-label.

Perscontact
CREG
press@creg.be

Over de CREG
De CREG is de federale regulator van de elektriciteits- en aardgasmarkt in België. Naast haar adviserende taak ten overstaan van de overheid is de CREG onder meer ook belast met het toezicht op de transparantieen de mededinging op de elektriciteits- en aardgasmarkt. Verder waakt de CREG erover dat de markttoestand het algemeen belang beoogt en in het algemene energiebeleid past, steeds rekening houdende met de essentiële consumentenbelangen.

Bron: www.creg.be​