Toerisme en vervoer: richtsnoeren van de Commissie helpen veilig reizen weer mogelijk te maken en de Europese toeristische sector opnieuw op gang te brengen in 2020 en daarna*

Vandaag (12 mei 2020) presenteert de Commissie een pakket richtsnoeren en aanbevelingen om de lidstaten te helpen de reisbeperkingen geleidelijk op te heffen, en de toeristische bedrijven in staat te stellen om na maanden van lockdown weer te openen, met inachtneming van de noodzakelijke gezondheidsmaatregelen.

De richtsnoeren van de Commissie zijn bedoeld om mensen de kans te geven uit te rusten, te ontspannen en frisse lucht op te snuiven. Zodra de gezondheidssituatie dat toelaat, moeten de Europese burgers kunnen bijpraten met familie en vrienden, in hun eigen EU-land of in het buitenland, waarbij alle nodige veiligheids- en voorzorgsmaatregelen worden genomen.

Het pakket is ook bedoeld om de toeristische sector in de EU te helpen herstellen van de pandemie, door steun te verlenen aan bedrijven en ervoor te zorgen dat Europa de belangrijkste bestemming voor bezoekers blijft.

Het pakket Toerisme en vervoer van de Commissie omvat:

• een algemene strategie voor herstel in 2020 en daarna;
• een gemeenschappelijke aanpak voor het herstel van het vrije verkeer en de geleidelijke en gecoördineerde opheffing van de beperkingen aan de binnengrenzen van de EU;
• een kader ter ondersteuning van de geleidelijke heropstart van het vervoer, waarbij de veiligheid van de passagiers en het personeel wordt gewaarborgd;
• een aanbeveling die is bedoeld om van reisvouchers een voor de consument aantrekkelijk alternatief te maken voor terugbetaling in geld;
• criteria voor de veilige en geleidelijke hervatting van toeristische activiteiten en voor de ontwikkeling van gezondheidsprotocollen voor horecagelegenheden, zoals hotels.

Voor toeristen en reizigers

De Commissie wil mensen het vermogen, het vertrouwen en de veiligheid geven om weer te reizen, met de volgende maatregelen:

• Een veilig herstel van het vrije verkeer en het opheffen van controles aan de binnengrenzen

Vrij verkeer en grensoverschrijdend reizen zijn cruciaal voor het toerisme. Naarmate de lidstaten erin slagen de verspreiding van het virus in te perken, moeten algemene beperkingen van het vrije verkeer worden vervangen door meer gerichte maatregelen. Indien een algemene opheffing van de beperkingen vanwege de gezondheidssituatie niet verantwoord is, stelt de Commissie een gefaseerde en gecoördineerde aanpak voor die begint met de opheffing van de beperkingen tussen gebieden of lidstaten waarvan de epidemiologische situatie voldoende vergelijkbaar is. De aanpak moet ook flexibel zijn, met de mogelijkheid om bepaalde maatregelen opnieuw in te voeren als de epidemiologische situatie dit vereist.

De maatregelen van de lidstaten moeten worden gebaseerd op de volgende drie criteria:

• epidemiologische criteria, met in de eerste plaats aandacht voor de gebieden waar de situatie zich verbetert, op basis van de richtsnoeren en de regionale kaart die door het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding zijn ontwikkeld;
• het vermogen om tijdens de gehele reis inperkingsmaatregelen toe te passen, ook bij grensovergangen, en aanvullende maatregelen te treffen wanneer het moeilijk is om te zorgen voor voldoende afstand, en
• economische en sociale overwegingen, waarbij in eerste instantie voorrang wordt gegeven aan grensoverschrijdend verkeer voor de belangrijkste activiteitsgebieden, met inbegrip van verplaatsingen om persoonlijke redenen.

Het beginsel van non-discriminatie is van bijzonder belang: wanneer een lidstaat besluit om reizen naar zijn grondgebied of naar specifieke regio's en gebieden op zijn grondgebied toe te staan, dient de lidstaat dat op niet-discriminerende wijze te doen, zodat reizen uit alle gebieden of landen van de EU met vergelijkbare epidemiologische situaties mogelijk wordt. In dezelfde geest moeten alle beperkingen zonder discriminatie worden opgeheven voor alle EU-burgers en voor alle inwoners van die lidstaat, ongeacht hun nationaliteit, en moeten zij in alle delen van de Unie met een vergelijkbare epidemiologische situatie worden toegepast.

• Hervatting van vervoersdiensten in de hele EU waarbij de gezondheid van vervoersmedewerkers en passagiers wordt gewaarborgd

De richtsnoeren bevatten algemene beginselen voor een veilig en geleidelijk herstel van het passagiersvervoer door de lucht, per spoor, over de weg en over het water. In de richtsnoeren wordt een reeks aanbevelingen geformuleerd, zoals de noodzaak om het contact tussen passagiers en werknemers van de vervoersdienst en tussen passagiers onderling te beperken, waarbij de aantallen passagiers, indien mogelijk, worden verminderd.

De richtsnoeren bevatten ook aanwijzingen over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals gezichtsmaskers, en over adequate protocollen voor gevallen waarin passagiers symptomen van COVID-19 vertonen. Tevens bevatten de richtsnoeren aanbevelingen voor elke vorm van vervoer, en worden de lidstaten opgeroepen tot coördinatie met betrekking tot het geleidelijke herstel van hun onderlinge verbindingen.

• Veilige hervatting van toeristische diensten

De Commissie stelt een gemeenschappelijk kader vast dat criteria bevat om de toeristische activiteiten veilig en geleidelijk opnieuw op gang te brengen en gezondheidsprotocollen voor hotels en andere vormen van accommodatie te ontwikkelen, om de gezondheid van zowel gasten als werknemers te beschermen. Deze criteria omvatten epidemiologische gegevens; voldoende capaciteit in de gezondheidszorg voor de lokale bevolking en voor toeristen; robuuste surveillance en monitoring, testcapaciteit en tracering van contacten. Dankzij deze richtsnoeren kunnen mensen veilig verblijven in hotels, op campings, in bed & breakfasts of andere vakantieverblijven, eten en drinken in restaurants, bars en cafés, en naar het strand en andere gebieden voor vrijetijdsbesteding buitenshuis gaan.

• Zorgen voor grensoverschrijdende interoperabiliteit van traceringapps

De lidstaten hebben, ondersteund door de Commissie, overeenstemming bereikt over richtsnoeren voor het waarborgen van grensoverschrijdende interoperabiliteit tussen contacttraceringapps, zodat burgers ook kunnen worden gewaarschuwd voor een mogelijke infectie met het coronavirus wanneer zij in de EU reizen. Dit protocol zal als richtsnoer dienen voor de ontwikkelaars van apps die met de nationale gezondheidsautoriteiten samenwerken. Dergelijke traceringapps moeten vrijwillig, transparant, tijdelijk en cyberveilig zijn en geanonimiseerde gegevens gebruiken. Zij moeten gebruikmaken van bluetooth en moeten zowel over de grenzen heen als met verschillende besturingssystemen kunnen worden gebruikt. Interoperabiliteit is van cruciaal belang. De burgers van de EU moeten op een veilige en beschermde manier kunnen worden gewaarschuwd voor een mogelijke besmetting, ongeacht waar zij zich in de EU bevinden en welke app zij gebruiken. De Commissie ondersteunt de lidstaten bij het vinden van de juiste oplossing, in overeenstemming met de beginselen van de EU-toolbox en de richtsnoeren van de Commissie betreffende gegevensbescherming.

• Vouchers aantrekkelijkere optie maken voor consumenten

Volgens de EU-regels hebben reizigers het recht te kiezen tussen vouchers of terugbetaling in geld voor geannuleerde vervoerstickets (voor het vliegtuig of de trein, bus of veerboot) of pakketreizen. De aanbeveling van de Commissie bevestigt dit recht, maar heeft tot doel ervoor te zorgen dat vouchers een geschikt en aantrekkelijker alternatief worden voor de terugbetaling van reizen die in het kader van de huidige pandemie zijn geannuleerd, waardoor ook bedrijven in de reissector onder zware financiële druk zijn komen te staan. De vrijwillige vouchers moeten worden beschermd tegen insolventie van de uitgever, een minimale geldigheidsduur van 12 maanden hebben, en als zij niet worden gebruikt, moeten zij na maximaal één jaar na afgifte terugbetaalbaar worden. Ook moeten de vouchers de passagiers voldoende flexibiliteit bieden, moeten zij de passagiers de mogelijkheid bieden om op dezelfde route en onder dezelfde omstandigheden te reizen, of moeten zij het voor de reizigers mogelijk maken om een pakketreisovereenkomst met hetzelfde type diensten of een gelijkwaardige kwaliteit te boeken. Zij moeten ook op een andere reiziger overdraagbaar zijn.

Voor toeristische bedrijven

De Commissie beoogt de toeristische sector in Europa ondersteunen door:

• te zorgen voor liquiditeit voor toeristische bedrijven, met name kmo's, door middel van:

flexibele regels voor staatssteun waardoor de lidstaten regelingen kunnen invoeren, zoals garantieregelingen voor vouchers en verdere liquiditeitsregelingen, ter ondersteuning van ondernemingen in de vervoers- en de reissector, en ervoor kunnen zorgen dat aan de vergoedingsaanvragen als gevolg van de coronaviruspandemie kan worden voldaan. De regelingen voor vouchers kunnen, na kennisgeving door de betrokken lidstaat, zeer snel door de Commissie worden goedgekeurd.

EU-financiering.Via het investeringsinitiatief voor coronavirusrespons, dat onder gedeeld beheer van de lidstaten staat, blijft de EU onmiddellijke liquiditeit verschaffen aan ondernemingen die door de crisis zijn getroffen.Daarnaast heeft de Commissie met het Europees Investeringsfonds tot 8 miljard EUR vrijgemaakt voor de financiering van 100 000 kleine ondernemingen die door de crisis zijn getroffen.

• banen te redden met maximaal 100 miljard EUR aan financiële bijstand in het kader van het SURE-programma

Het SURE-programma helpt de lidstaten de kosten te dekken van nationale werktijdverkortingsregelingen en soortgelijke maatregelen die bedrijven in staat stellen banen te behouden. De Commissie ondersteunt ook partnerschappen tussen diensten voor arbeidsvoorziening, sociale partners en ondernemingen om omscholing te vergemakkelijken, met name voor seizoenswerkers.

• de burgers in contact te brengen met het lokale toeristische aanbod en lokale attracties, toerisme en Europa als veilige toeristische bestemming te promoten

De Commissie zal met de lidstaten samenwerken om een een systeem van steunwaardebonnen te bevorderen waarmee klanten hun favoriete hotels of restaurants kunnen ondersteunen. De Commissie zal ook zorgen voor pan-Europese communicatiecampagnes om Europa als toeristische topbestemming te promoten.

In aanvulling op de maatregelen voor de korte termijn blijft de Commissie met de lidstaten samenwerken om duurzaam toerisme te bevorderen, in overeenstemming met de Europese Green Deal, en een digitale transformatie van toeristische diensten aan te moedigen waarbij een grotere keuze wordt aangeboden, de middelen beter worden toegewezen en de reis- en toeristenstromen op een nieuwe manier worden beheerd.

De Commissie zal samen met de EU-instellingen, de industrie, regio's, steden en andere belanghebbende partijen een Europese toerismeconventie organiseren, om gezamenlijk te bouwen aan een toekomstig duurzaam, innovatief en veerkrachtig Europees ecosysteem voor toerisme — de “Europese agenda voor toerisme 2050”.

Enkele reacties van de leden van het college

Margaritis Schinas, vicevoorzitter voor de bevordering van de Europese levenswijze: “Toerisme is van vitaal belang voor de eengemaakte markt en haar vier vrijheden, en levert een belangrijke bijdrage aan de economische, sociale en culturele ontwikkeling van de EU. De sector is zwaar getroffen door de maatregelen die nodig zijn om COVID-19 in te perken. Nu onze lidstaten de beperkende maatregelen geleidelijk opheffen, leggen wij de basis voor het herstel van het toeristische ecosysteem en de eengemaakte markt op een veilige, evenredige manier die de heropleving van het virus in de EU zal voorkomen en tegelijkertijd onze manier van leven beschermt.”

Thierry Breton, commissaris voor Interne Markt: “Miljoenen kmo's en familiebedrijven die actief zijn op het gebied van accommodatie, restaurants, personenvervoer en reisbureaus lopen het risico op faillissementen en banenverlies — zij moeten dringend weer aan het werk kunnen. We helpen het Europese toerisme weer op de rails te krijgen en tegelijkertijd gezond en veilig te blijven. Vandaag stellen we een gemeenschappelijke Europese aanpak voor de zomer van 2020 voor, een periode die moeilijk zal zijn. Ook bereiden we een duurzaam en digitaal toeristisch ecosysteem voor de toekomst voor.”

Stella Kyriakides, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: “We weten hoe zeer de Europese burgers uitkijken naar de zomer en weer willen reizen. De enorme offers die zij de afgelopen maanden hebben gebracht, maken - althans voorlopig - een voorzichtige en geleidelijke heropening mogelijk. Maar de opheffing van de lockdown en de herstart van het toerisme zijn niet risicovrij zolang het virus zich onder ons bevindt. We moeten waakzaam blijven, afstand blijven bewaren en de strenge voorzorgsmaatregelen in het hele toeristische en vervoersecosysteem handhaven om nieuwe uitbraken zoveel mogelijk te voorkomen. Onze inspanningen zullen niet verloren gaan.”

Didier Reynders, commissaris voor Justitie en Consumentenzaken: “De Europese consumenten kunnen gerust zijn: de Commissie zal geen afbreuk doen aan hun EU-rechten inzake terugbetaling van geannuleerde reizen. Wij bevelen echter aan om vouchers aantrekkelijker te maken voor degenen die voor deze optie kiezen. Vrij verkeer is het recht dat de Europese burgers het meeste koesteren. Het is belangrijk dit recht te herstellen zodra de omstandigheden dit toelaten.”

Adina Vălean, commissaris voor Vervoer: “Wij streven ernaar in alle vervoerswijzen, voor zover mogelijk, veilige omstandigheden te creëren voor zowel de reizigers als de werknemers in de vervoerssector. Deze richtsnoeren bieden de autoriteiten en belanghebbenden een standaardkader voor het herstellen van de connectiviteit. Onze prioriteit is om de mobiliteit zo snel mogelijk te herstellen, maar alleen met duidelijke bepalingen op het gebied van veiligheid en gezondheid.”

ACHTERGROND

Europa kent een dynamisch ecosysteem voor toerisme. Reizen, vervoer, horecagelegenheden, recreatie of cultuur dragen bij tot bijna 10 % van het bbp van de EU en vormen een belangrijke bron van werkgelegenheid en inkomen in tal van Europese regio's. 267 miljoen Europeanen (62 % van de bevolking) maken ten minste een plezierreis per jaar en 78 % van de Europeanen spendeert zijn vakantie in eigen land of in een ander EU-land.

Het toeristische ecosysteem is ook een van de sectoren die het zwaarst zijn getroffen door de ernstige beperkingen op verplaatsingen en reizen die vanwege de coronacrisis zijn opgelegd. De Wereldorganisatie voor Toerisme (UNWTO) voorspelt een daling van internationale bezoekers van 60 tot 80 %, d.w.z. een verlies van 840 tot 1 100 miljard EUR aan exportinkomsten wereldwijd. In Europa is de zomer een cruciaal seizoen voor de toerismesector: in een gemiddeld zomerseizoen (juni-augustus) maken de inwoners van Europa 385 miljoen toeristische reizen en geven zij 190 miljard EUR uit.

Het vandaag gepresenteerde pakket volgt het traject dat is uitgestippeld in het gezamenlijk Europees stappenplan dat de Commissie op 14 april in samenwerking met de Europese Raad heeft gepubliceerd. Het stappenplan voorziet in een geleidelijke benadering van het opheffen van de inperkingsmaatregelen die als gevolg van de uitbraak van het coronavirus zijn opgelegd.

Bron: Europese Commissie