18 % van de bedrijven verwacht nieuwe werknemers te moeten aanwerven door digitaliseringsgolf

​Zullen de razendsnelle evoluties in Artificiële Intelligentie (AI) jobs kosten of juist bijkomende jobs creëren?

De Belgische bedrijfsleiders zijn er niet uit. In vergelijking met vorig jaar denken dubbel zoveel ondernemers dat ze minder personeel nodig zullen hebben, maar tegelijkertijd verwacht 18% van de Belgische bedrijven dat ze door de digitalisering juist meer mensen zullen moeten aanwerven. Waar bedrijven het wel over eens zijn: er zijn opleidingen nodig om de kennis van werknemers over AI bij te spijkeren. Die is ondermaats, zegt driekwart van de bedrijfsleiders. Ondanks dat 86% van de werknemers van zichzelf vinden dat ze al goed tot zeer goed omgaan met de laatste technologische evoluties, zullen velen onder hen zich moeten bijscholen en omscholen om zich aan te passen aan de veranderende jobinhoud, aanpasbaarheid wordt cruciaal.

Dat alles blijkt uit onderzoek van Acerta Consult bij 500 bedrijven en 2.700 werknemers in ons land.

Onderzoek Acerta Consult naar impact van AI op de arbeidsmarkt:

• 29% van de bedrijfsleiders gaat ervan uit dat ze door AI minder personeel nodig zullen hebben. Dat zijn er dubbel zoveel als vorig jaar (toen 14%);
• Tegelijkertijd verwacht 18% van de bedrijven dat ze juist meer personeel nodig zullen hebben door de digitalisering. Vorig jaar was dat amper 4%;
• Drie op de vier bedrijfsleiders stellen een gebrek aan kennis over AI bij hun werknemers vast. Bij de werknemers zelf zegt 86% goed om te gaan met AI;
• 7 op de 10 bedrijven zijn al bezig met AI-opleidingen voor hun personeel. 27% organiseert ze nu al, nog eens 42% gaat dit in de nabije toekomst doen.

Over Artificiële Intelligentie (AI) klinkt bij werkgevers voornamelijk een positief geluid: 8 op de 10 menen dat AI kansen biedt voor hun bedrijf. Slechts een vijfde beschouwt de razendsnelle digitalisering (eerder) als een bedreiging voor de onderneming.

Niet iedereen is echter al mee met die digitalisering, merken de bedrijfsleiders op in het onderzoek van Acerta Consult. Drie op de vier bedrijven geven aan dat hun werknemers nog te weinig kennis hebben over AI en andere digitale toepassingen. Ruim een kwart (28%) erkent dat er bij een groot deel van het personeel nog een gebrek is aan digitale kennis; een kleine helft (47%) ziet dat tekort ook, maar slechts bij een minderheid van de medewerkers. Het deel werkgevers dat kan zeggen dat hun mensen helemaal mee zijn met de digitale trein is vandaag slechts 25%. De cijfers zijn des te opmerkelijk, omdat de werknemers zelf aangeven dat ze wel ‘mee’ zijn met de digitalisering. Maar liefst 86% geeft in de bevraging van Acerta Consult aan dat ze goed omgaan met AI.

Of die AI op de werkvloer jobs zal kosten dan wel opleveren, daar is nog geen eensgezindheid over bij de Belgische ondernemers. Bijna drie op de tien (29%) gaan ervan uit minder medewerkers nodig te zullen hebben. Dat zijn er opvallend meer dan een jaar geleden: toen verwachtte 14% dat AI tot ontslagen zou leiden in zijn/haar bedrijf. Tegelijkertijd ziet een deel van de Belgische bedrijven de komst van AI ook als een positieve zaak voor het personeelsbestand. Pakweg een vijfde (18%) denkt meer mensen te moeten aanwerven door de evoluties in AI. Vorig jaar was dat nog maar 4%.

Figuur 1: Impact AI, inschatting werkgevers– dubbelonderzoek werkgevers-werknemers 2024 Acerta Consult/Indiville

Ook bij de werknemers is er nog veel onzekerheid over wat AI met hun job zal doen. 34% van de werknemers meent dat AI geen effect zal hebben op hun job en 17% heeft geen idee of en welke impact ze mogen verwachten. Nagenoeg de helft verwacht dus dat AI zijn/haar job inhoudelijk zal veranderen. Bij managementfuncties liggen die cijfers (76%) een stuk hoger dan bij werknemers met een uitvoerende functie (38%) of arbeiders (32%).

Figuur 2: Denk je dat AI een impact zal hebben op de wijze waarop je je job uitoefent? Alle werknemers, hoger management, arbeiders, uitvoerend personeel - werknemersbevraging 2024 Acerta Consult/Indiville

Philippe Tassent, expert Innovatie van Acerta Consult: “Het valt op dat bepaalde profielen, zoals uitvoerend personeel, minder verwachten dat AI hun job danig zal veranderen. We zien dat de kennis- en creatieve beroepen eerst in het vizier van de digitalisering en automatisering komen. AI is een snel en slim hulpmiddel, maar vandaag zijn er nog geen betrouwbare autonome systemen die jobs vervangen. Wie AI gebruikt, kan wel betere resultaten boeken en daardoor zal de productiviteit stijgen. En dat helpt op zich weer met de échte uitdaging waar we vandaag voor staan, namelijk de arbeidskrapte. Het is dus niet alleen heel belangrijk dat de Belgische bedrijven AI, met alle opportuniteiten en bedreigingen die erbij horen, goed opvolgen, het is ook belangrijk dat ze daarover tijdig terugkoppelen naar hun mensen. Aanpassingsvermogen aan een nieuwe werkcontext wordt dé vaardigheid van de toekomst op de arbeidsmarkt. Werknemers zullen zich niet alleen moeten bijscholen, maar ook omscholen wanneer hun takenpakket verandert door de digitalisering. Een boekhouder wordt in de toekomst bijvoorbeeld minder rekenaar en meer adviseur, een vertaler minder tekstschrijver en meer een controlerende functie.”

Om de kennis rond AI en digitale toepassingen op te krikken, zijn ook opleidingen op de werkvloer cruciaal. Zeven op de tien bedrijven zijn daar nu al mee bezig. In zo’n drie op de tien bedrijven (27%) volgen werknemers nu al opleidingen om hun job gemakkelijker of efficiënter te kunnen doen met behulp van AI. 42% van de bedrijfsleiders geeft daarnaast aan dat ze in de nabije toekomst die opleidingen willen organiseren om de kennis van hun werknemers bij te spijkeren.

Philippe Tassent: “Digitale geletterdheid zal door de razendsnelle evoluties in AI nog belangrijker worden. Wat de werkgevers hier vaststellen is niet nieuw, we weten dat een deel van de bevolking nog over onvoldoende digitale vaardigheden beschikt. En dat terwijl digitale geletterdheid meer en meer een noodzakelijke voorwaarde wordt. Niet alleen op de arbeidsmarkt, ook in het dagelijks leven. Met de verwachtingen rond AI in gedachten is het meer dan ooit duidelijk dat er geen tijd te verliezen is willen we niet op twee sporen verder evolueren. Digitale opleiding op het werk is een investering die zal renderen in de war for talent, maar ook tot ver voorbij de bedrijfsmuren zal reiken.”

Over de cijfers

De gegevens komen van de jaarlijkse spiegelbevraging die Acerta Consult door het onderzoeksbureau Indiville laat uitvoeren bij een representatief staal van meer dan 500 Belgische werkgevers en nog eens bij meer dan 2.700 werknemers. De data van de bedrijven werden gewogen om representatief te zijn voor België naar het aantal werknemers in de actieve ondernemingen met minstens 5 werknemers. De data van de werknemers werden gewogen om representatief te zijn voor België naar statuut, leeftijd, geslacht, taal en sector. De bevragingen liep tussen 17 en 31 januari 2024 voor de werkgevers, en tussen 16 januari en 1 februari 2024 voor de werknemers. Dankzij deze aanpak kan een historisch perspectief geboden worden vanuit werkgevers en werknemersstandpunt.