Loonindexering: terug naar normaal?

De afgelopen jaren ging de loonindexering niet ongemerkt voorbij, maar hoe zit het deze keer? De komende maanden zullen sommige statutaire personeelsleden en werknemers van verschillende paritaire comités hun loon zien stijgen via die indexering. Volgens de laatste cijfers van het Planbureau wordt de indexering die veel werknemers, waaronder de bedienden van PC 200, zullen krijgen, geschat op 3,52% op 1 januari 2025. Ambtenaren zouden hun loon in maart 2025 moeten zien stijgen.

De indexering neemt geleidelijk weer normale proporties aan. 2022 werd namelijk gekenmerkt door een recordinflatie als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis. Bijgevolg werd het loon van de bedienden van PC 200 in januari 2023 geïndexeerd met 11,08%. Laurence Philippe, juriste bij Partena Professional, vertelt ons alles wat we moeten weten over indexering.

Hoe wordt de indexering berekend ?

"Elke maand herberekent het Planbureau de afgevlakte gezondheidsindex, die de impact van de inflatie weerspiegelt en gebruikt wordt in de meeste loonindexeringsmechanismen. Dit mechanisme is wettelijk vastgelegd voor de publieke sector, terwijl er in de private sector meerdere mechanismen zijn die verschillen afhankelijk van de collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's) die binnen de verschillende sectoren zijn ondertekend," legt Laurence Philippe uit. Op basis van deze prognoses zou de "afgevlakte gezondheidsindex", die met name wordt gebruikt om de loonindexering te berekenen, in 2024 met 3,3% en in 2025 met 2,0% stijgen, tegenover 4,33% in 2023 en 9,25% in 2022.

Er zijn twee belangrijke types loonindexeringsmechanismen in de privésector:

• Enerzijds hebben sommige sectoren een vaste indexeringsdatum. De hoogte van de indexering is voorspelbaarder naarmate de deadline dichterbij komt. Dit is het geval voor het paritair comité 200, dat een dertigtal professionele activiteiten omvat waarvan de werknemers op 1 januari 2025 een verhoging kunnen verwachten die momenteel geschat wordt op 3,52% . Op 1 januari 2024 was deze indexering nog 1,48%. In januari zullen ook de werknemers in de voedingsnijverheid, de horeca en elektriciens deze indexering krijgen.
  
  Bijvoorbeeld, een bediende die in 2024 een bruto maandloon van 4.000 € heeft, zou na de indexering een loon van 4.140,80 € krijgen.
  
• Anderzijds krijgen sommige sectoren een indexering als de afgevlakte gezondheidsindex een bepaald percentage bereikt. Dit
  staat bekend als de "overschrijding van de spilindex". Dit wil zeggen dat de datum waarop de indexering plaatsvindt, afhankelijk is van de inflatie. Er wordt met andere woorden vaker geïndexeerd als de inflatie hoger is. Terwijl het ogenblik van de indexering variabel is, blijft het percentage constant. Zo voorspelt het Planbureau bijvoorbeeld dat de afgevlakte gezondheidsindex de spilindex voor de publieke sector in januari 2025 zal overschrijden. Als gevolg hiervan worden de lonen in de publieke sector in maart 2025 met 2% aangepast aan de
  levensduurte. Volgens het Planbureau zou de spilindex niet meer worden bereikt in 2025. Gelijktijdig met de ambtenaren moeten de lonen van de werknemers in de dienstenchequesector en het grootste deel van de non-profitsector dezelfde indexering ondergaan (gezins- en bejaardenhulp, opvoedings- en huisvestingsinrichtingen en -diensten, socio-culturele sector, enz.).

Is de werkgever verplicht om alle lonen te indexeren?

De werkgever moet de lonen van de werknemers indexeren volgens de norm die in deze indexering voorziet. De werkgever mag niet van deze verplichting afwijken als de toepasselijke sectorale cao voorziet in de indexering van alle lonen en geen uitzondering maakt.

"Wanneer de sector slechts voorziet in de indexering van bepaalde lonen, moet de werkgever deze indexeren, maar behoudt hij een zekere vrijheid met betrekking tot de andere lonen. Hij is echter wel verplicht om eventuele ondernemings-cao's over dit onderwerp te respecteren en kan deze onder bepaalde voorwaarden wijzigen. Het is een kwestie van het toepassen van de hiërarchie van normen", besluit Laurence Philippe.

Naast het brutoloon kunnen werknemers ook een aantal andere voordelen genieten, waarvan vele niet worden geïndexeerd. Hij blijft dezelfde voordelen van alle aard genieten (bedrijfswagen, telefoon, fietsleasing, enz.). De premies die op basis van het brutoloon worden berekend, zullen echter op hetzelfde moment als het brutoloon worden geïndexeerd. Bovendien zullen werknemers die een kilometervergoeding ontvangen, deze driemaandelijks of in juli verhoogd zien, afhankelijk van de sector waartoe ze behoren.

Bron:
Wet van 1 maart 1977 houdende inrichting van een stelsel waarbij sommige uitgaven in de overheidssector aan het indexcijfer van de consumptieprijzen van het Rijk worden gekoppeld , B.S., 12 maart 1977.