Aanwervingsmindset bij bedrijven is veranderd: meer aandacht voor opleiding, minder voor curriculum

​De voorbije jaren waren er nooit zoveel vacatures in Vlaanderen waarbij geen eerdere werkervaring of diploma vereist is. Het aandeel vacatures zonder werkervaring steeg van 33,7% in 2016 naar 48,1% in de eerste acht maanden van 2024. Ook het aandeel vacatures zonder diploma-eisen nam toe, van 40,8% in 2016 naar 49,1% in de eerste helft van 2024. Dat blijkt uit een analyse van HR-expert Acerta Consult op basis van gegevens van VDAB. “Veel bedrijven richten zich dezer dagen meer op de vaardigheden en competenties die nodig zijn voor een functie, eerder dan op diploma’s of werkervaring. Via bij- en omscholing laten ze werknemers vervolgens doorgroeien in hun job of functie”, aldus experts van Acerta Consult.

Bijna de helft van de vacatures vereist geen werkervaring of diploma

Door de aanhoudende arbeidskrapte ondervinden bedrijven nog steeds veel moeite om nieuw personeel te vinden. Daarom stellen ze zich steeds flexibeler op in de zoektocht naar nieuw talent, zo blijkt uit de analyse van Acerta Consult. Meer nog: nooit waren er de voorbije jaren meer vacatures die geen enkele werkervaring vroegen van sollicitanten. In 2016 was in een derde van de openstaande vacatures (33,7%) werkervaring geen vereiste. In de eerste acht maanden van 2024 is dat percentage toegenomen tot bijna de helft (48,1%) van de vacatures op de site van VDAB. Ook voor diploma’s is dezelfde trend duidelijk: het aandeel vacatures zonder diplomavereisten steeg van 40,8% in 2016 naar 49,1% in de eerste acht maanden van 2024.

Figuur 1: Het aandeel openstaande vacatures waarvoor geen werkervaring vereist is (Bron: VDAB)

Figuur 2: Het aandeel openstaande vacatures waarvoor geen opleiding vereist is (max 2e graad) (Bron: VDAB)

Hannelore van Meldert, experte talent bij Acerta Consult: “De huidige krappe arbeidsmarkt dwingt werkgevers om meer te kijken naar de vaardigheden en competenties van kandidaten dan naar hun diploma’s en werkervaring. Door deze eisen te laten vallen, hebben ze toegang tot een grotere pool van talent. Het helpt bovendien om meer werklozen aan de slag te krijgen. Voor werkzoekenden is dit ook een positieve evolutie omdat het meer deuren opent in hun zoektocht naar werk."

Sectoren met veel openstaande vacatures verlagen hun eisen het sterkst

Vooral in sectoren met veel openstaande vacatures, zoals de bouw- en zorgsector, worden de eisen versoepeld. Dit is geen toeval: in deze sectoren is er een grote vraag naar personeel. De bouwsector, die kampt met veel knelpuntberoepen, stelt zich vandaag veel soepeler op, zowel op vlak van vereiste werkervaring als op vlak van studieniveau. Het aandeel vacatures zonder werkervaringseis is er gestegen van 20,2% in 2016 naar 37,3% in 2024. Vacatures zonder diploma-eis zijn in dezelfde periode toegenomen van 41,6% naar 57,3%.

In sommige sectoren, zoals de zorg, die ook met personeelstekorten kampen, is het echter niet altijd mogelijk om zich soepeler op te stellen. Het aandeel zorgvacatures zonder werkervaringseis nam wel toe, van 55,4% in 2016 naar 72,3% in de eerste acht maanden van dit jaar. Bij diploma-eisen is er echter minder speelruimte. Voor veel functies in de zorgsector gelden verplichte diplomavereisten. Het percentage vacatures voor verpleegkundigen en verzorgenden zonder diplomavereiste is al tien jaar stabiel rond de 5 à 7%.

Geschikte werknemers vinden, blijkt nergens zo moeilijk als in België

Belgische bedrijven ervaren meer moeilijkheden om geschikte medewerkers te vinden dan in andere Europese landen. Volgens de Eurobarometer survey, een initiatief van Eurostat, meldde eind 2023 68% van de Belgische bedrijven dat het vinden van werknemers met de juiste vaardigheden in de top drie staat van hun grootste uitdagingen, het hoogste percentage in de EU. 73% van de bedrijven gaf aan dat te weinig sollicitanten de belangrijkste oorzaak was dat ze onvoldoende mensen vonden. Ook de vacaturegraad – het aantal openstaande vacatures ten opzichte van het totaal aantal jobs – bedroeg in het tweede kwartaal van 2024 4,4. Dat is, samen met Nederland, de hoogste graad van Europa. Het Europees gemiddelde is momenteel 2,4 en een goede indicator voor de krapte op de arbeidsmarkt.

Figuur 3: De vacaturegraad in het tweede kwartaal van 2024, seizoensgecorrigeerd (Bron: Eurostat)

Hannelore Van Meldert van Acerta Consult: “Vooral de vergrijzing draagt bij aan de arbeidskrapte. Daarnaast zorgen technologische ontwikkelingen ervoor dat de vraag naar nieuwe vaardigheden toeneemt. Daarom is het belangrijk om als bedrijf te investeren in bijscholing en omscholing om je mensen voor te bereiden op de jobs van morgen. Dit zou bovenaan de agenda van elke werkgever of hr-verantwoordelijke moeten staan, zeker aangezien elk bedrijf sinds 2022 een opleidingsplicht heeft, waarbij het minstens vijf opleidingsdagen per werknemer per jaar moet voorzien.”

Over onderzoek

De vacaturecijfers van de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding) geven een overzicht van het aantal openstaande vacatures in Vlaanderen. Deze bevatten ook informatie over de kenmerken van de vacatures, zoals de gevraagde werkervaring en het opleidingsniveau.

De vacaturegraad van Eurostat is een indicator die het percentage openstaande vacatures weergeeft ten opzichte van het totale aantal banen in de economie. Het biedt inzicht in de vraag naar arbeid en arbeidsmarktspanningen binnen de Europese Unie.