Belgen kopen meer fair trade, maar kennen het minder goed

Nooit eerder gaven Belgen zoveel uit aan fairtradeproducten dan in 2021: 29,28 euro per Belg. Een stijging van bijna 20% tegenover het jaar ervoor.*

Daartegenover staat dat onze kennis over fair trade achteruit gaat: slechts 7 op 10 Belgen geeft aan al van fair trade gehoord te hebben. Dat is 15% minder dan 2 jaar geleden. Die daling is het meest uitgesproken bij jongeren.**

De Week van de Fair Trade (5-15 oktober 2022), georganiseerd door het Trade for Development Centre van het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel, wil Belgen op een laagdrempelige manier in contact brengen met fair trade en het ruime productaanbod, met dit jaar een extra focus op eerlijke en ethische mode.

Meer fair trade geconsumeerd, maar prijs vormt rem

Belgen liggen het meest wakker van de dalende koopkracht en de kosten van levensonderhoud. In 2022 is dit bezorgdheid nummer 1, terwijl koopkracht twee jaar geleden pas op de 4de plek stond na gezondheid(scrisis), persoonlijk welzijn en vervuiling.

De prijs van fairtradeproducten vormt zowel de voornaamste barrière als een mogelijke trigger voor de aankoop van eerlijke producten: 4 op 10 denkt dat dit type producten veel duurder is en evenveel Belgen zou meer fairtradeproducten kopen mochten ze goedkoper zijn.

Toch gaven Belgen nooit meer uit aan fair trade dan in 2021: gemiddeld 29,28 euro per Belg. Dat is een stijging van bijna 20% tegenover het jaar ervoor. Van dit bedrag ging 23,55 euro naar Noord-Zuid fairtradeproducten en 5,72 euro naar lokale fairtradeproducten.

De stijging van de verkoop van Noord-Zuid fairtradeproducten houdt deels verband met het initiatief van bedrijven om een breder fairtradeassortiment aan te bieden, zonder de consument daarbij altijd de keuze te laten. Zo is bijvoorbeeld de cacao in het volledige assortiment van chocoladefabrikant Galler eerlijk.

Dat het goed gaat met fair trade is een zeer positief teken in een context waarin opeenvolgende crisissen, zoals de Covid-crisis of de oorlog in Oekraïne, onze onderlinge afhankelijkheid, onze verbondenheid met de mensen die ons voedsel en andere basisgoederen produceren, benadrukken. Onze manier van consumeren moet opnieuw worden bekeken, met meer respect voor de producenten en het milieu.

Fair trade: minder bekend, maar positief imago

In contrast met het sterk stijgende consumptiecijfer staat de dalende bekendheid van fair trade.
71% van de Belgen geeft aan al over fair trade gehoord te hebben, tegenover 86% in 2020. Die achteruitgang is het meest uitgesproken bij jongeren. Bij de 16- tot 35-jarigen heeft slechts 58% al over fair trade gehoord.

Bij de Belgen die er wel al over gehoord hebben, heeft fair trade een positief imago: 6 op 10 Belgen vindt dat eerlijke handel belangrijk is voor producenten in het Zuiden. Daarentegen zijn Belgen er niet van overtuigd persoonlijk veel bij te dragen aan het respecteren van de rechten van producenten en arbeiders door fairtradeproducten te kopen.

Een factor die een rol zou kunnen spelen bij de verminderde bekendheid van fair trade, ook al verklaart die de sterke daling niet alleen, is dat de link tussen ‘verantwoorde consumptie’ en ‘eerlijke handel’ nog steeds niet vanzelfsprekend is voor de Belgen (13% in 2022 en 16% in 2020). Verantwoord consumeren wordt eerder geassocieerd met ecologische begrippen (afvalbeheer, upcycling, respect voor de seizoenen) en met lokale consumptie.

De Belgen hechten significant meer belang aan lokale producten. De producten die als fair trade worden herkend en die door de Belgen worden gekocht zijn daarentegen nog altijd producten afkomstig uit het Zuiden (koffie, chocolade en bananen).

Lokale fairtradeproducten kunnen een toegangspoort zijn voor fair trade door de complementariteit aan te tonen tussen het aanbod uit het Zuiden (koffie, bananen en cacao zullen altijd uit tropische landen komen) en dat uit België. 68% van de Belgen gaat er trouwens mee akkoord dat eerlijke handel zich niet moet beperken tot producten uit het Zuiden.

Focus op fair & ethical fashion

Dit jaar ter gelegenheid van de Week van de Fair Trade focust het Trade for Development Centre van Enabel op fair & ethical fashion. Dat de productie gebeurt met respect voor de mensenrechten vinden Belgen vooral belangrijk als het om kleding gaat, meer dan bij andere sectoren (19% tegenover 6% bij voeding en 7% bij cosmetica).

Tussen 5 en 15 oktober brengt een waaier aan activiteiten in heel België fair trade naar de mensen toe. En ook hier zien we een groeiende aandacht voor kleding en textiel.

*Het consumptiecijfer is een berekening van het Trade for Development Centre op basis van cijfers gecommuniceerd door de Belgische fairtradeorganisaties
**Alle cijfers in het persbericht - op het consumptiecijfer na - komen uit de barometer 2022 over eerlijke handel, uitgevoerd door Incidence in opdracht van het TDC van Enabel