Europese AI-innovatiepakket ter ondersteuning van start-ups en kmo's op het gebied van kunstmatige intelligentie

Temps de lecture: 6 min |24 januari 2024 à 22:20

Op 24 januari 2024 heeft de Commissie een pakket maatregelen gelanceerd om Europese start-ups en kmo's te ondersteunen bij de ontwikkeling van betrouwbare artificiële intelligentie (AI) die de waarden en regels van de EU eerbiedigt. Dit volgt op het politieke akkoord dat in december 2023 is bereikt over de AI-verordening van de EU — de eerste uitgebreide wet ter wereld inzake artificiële intelligentie — die de ontwikkeling, uitrol en toepassing van betrouwbare AI in de EU zal ondersteunen.

In haar toespraak over de Staat van de Unie van 2023 kondigde voorzitter Von der Leyen een nieuw initiatief aan om de Europese supercomputers beschikbaar te stellen voor innovatieve Europese AI-start-ups om hun betrouwbare AI-modellen op te leiden. Als eerste stap lanceerde de Commissie in november 2023 de grote grote AI-uitdaging, een prijs voor startende ondernemingen op het gebied van AI en toegang tot supercomputers.

Het pakket van vandaag zet deze toezegging in de praktijk door middel van een breed scala aan maatregelen ter ondersteuning van AI-start-ups en -innovatie, waaronder een voorstel om AI-start-ups en de bredere innovatiegemeenschap bevoorrechte toegang tot supercomputers te bieden.

Welke maatregelen ?

Een wijziging van de EuroHPC-verordening om AI-fabrieken op te zetten, eennieuwe pijler voor de activiteiten van de Gemeenschappelijke Onderneming supercomputers van de EU. Dit omvat:
- Het verwerven, upgraden en exploiteren van AI-specifieke supercomputers om snel machinaal leren en opleiding van grote AI-modellen voor algemeen gebruik (GPAI) mogelijk te maken;
- De toegang tot de specifieke AI-supercomputers te vergemakkelijken en zo bij te dragen tot de uitbreiding van het gebruik van AI tot een groot aantal publieke en particuliere gebruikers, waaronder start-ups en kmo's;
- Het aanbieden van één loket voor start-ups en innovators, het ondersteunen van het startup en het onderzoeksecosysteem van AI bij algoritmische ontwikkeling, het testen van de evaluatie en validering van grootschalige AI-modellen, het aanbieden van supercomputervriendelijke programmeringsfaciliteiten en andere AI-ondersteunende diensten;
- De ontwikkeling van een verscheidenheid aan opkomende AI-toepassingen op basis van AI-modellen voor een algemeen doel mogelijk te maken.
Een besluit om binnen de Commissie een AI-bureau op te richten, dat de ontwikkeling en coördinatie van het AI-beleid op Europees niveau zal waarborgen en toezicht zal houden op de uitvoering en handhaving van de komende AI-verordening.
Een mededeling over starters en innovatie op het gebied van AI in de EU, waarin aanvullende kernactiviteiten worden uiteengezet:
- Financiële steun van de Commissie via Horizon Europa en het programma Digitaal Europa voor generatieve KI. Dit pakket zal tot 2027 in totaal ongeveer 4 miljard EUR aan extra publieke en particuliere investeringen genereren;
- Begeleidende initiatieven om de generatieve pool van AI-talent in de EU te versterken door middel van onderwijs-, opleidings-, bij- en omscholingsactiviteiten;
- Publieke en private investeringen in start-ups en scale-ups op het gebied van AI verder aan te moedigen, onder meer door middel van durfkapitaal of kapitaalsteun (onder meer via nieuwe initiatieven van het EIC-acceleratieprogramma en InvestEU);
- De versnelling van de ontwikkeling en uitrol van gemeenschappelijke Europese dataruimten, die ter beschikking worden gesteld van de AI-gemeenschap, voor wie data een belangrijk hulpmiddel zijn om hun modellen te trainen en te verbeteren. Vandaag is ook een nieuw werkdocument van de diensten van de Commissie over gemeenschappelijke Europese dataruimten gepubliceerd, met daarin de meest recente stand van zaken;
- Het initiatief „GenAI4EU”, dat tot doel heeft de ontwikkeling van nieuwe toepassingen en opkomende toepassingen in de 14 industriële ecosystemen van Europa en in de publieke sector te ondersteunen. Toepassingsgebieden zijn robotica, gezondheid, biotechnologie, productie, mobiliteit, klimaat en virtuele werelden.

De Commissie richt met een aantal lidstaten ook twee Europese consortia voor digitale infrastructuur (EDIC's) op:

De „Alliantie voor taaltechnologieën” (ALT-EDIC) heeft tot doel een gemeenschappelijke Europese infrastructuur op het gebied van taaltechnologieën te ontwikkelen om het tekort aan Europese taalgegevens voor de opleiding van AI-oplossingen aan te pakken en de taalkundige verscheidenheid en culturele rijkdom van Europa in stand te houden. Dit zal de ontwikkeling van grote Europese taalmodellen ondersteunen.
Het EDIC „CitiVERSE” zal geavanceerde AI-instrumenten toepassen om lokale digitale wins voor slimme gemeenschappen te ontwikkelen en te verbeteren, waarbij steden worden geholpen om processen, van verkeersbeheer tot afvalbeheer, te simuleren en te optimaliseren.

AI@EC communicatie

De Commissie heeft vandaag ook een mededeling aangenomen waarin zij haar eigen strategische aanpak van het gebruik van kunstmatige intelligentie uiteenzet. Met deze strategische visie anticipeert en voorbereidt de Commissie intern op de uitvoering van de AI-verordening van de EU. Het omvat concrete acties over de wijze waarop de Commissie institutionele en operationele capaciteit zal opbouwen om de ontwikkeling en het gebruik van betrouwbare, veilige en ethische AI te waarborgen. De Commissie bereidt zich ook voor om overheidsdiensten in de EU te ondersteunen bij hun eigen invoering en gebruik van artificiële intelligentie.

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad zullen zich nu buigen over de door de Commissie voorgestelde wijzigingen van de verordening tot oprichting van de Gemeenschappelijke Onderneming Europese high-performance computing.

Het AI-bureau zal binnen de Commissie worden opgericht. Het AI-bureau zal de toekomstige AI-verordening op EU-niveau uitvoeren en toezicht houden op de regels voor AI-modellen en -systemen voor algemeen gebruik. Het moet een centraal coördinatieorgaan worden voor het AI-beleid op EU-niveau en samenwerken met andere diensten van de Commissie, EU-organen, de lidstaten en de gemeenschap van belanghebbenden. Het zal een internationale voorstelling hebben en de EU-aanpak van AI-governance bevorderen en bijdragen tot de internationale activiteiten van de EU op het gebied van AI. Meer in het algemeen moet het AI-bureau kennis en begrip over AI opbouwen en de invoering en innovatie van AI bevorderen. Het besluit om het AI-bureau op te richten, treedt in werking op 24 januari, met de werkzaamheden die in de daaropvolgende maanden van start gaan.

De lidstaten zullen nu met de steun van de Commissie het consortium voor Europese digitale infrastructuur ALT-EDIC en het CitiVERSE EDIC oprichten.

Achtergrond

De Commissie bevordert en versterkt reeds jaren de samenwerking op het gebied van AI in de EU om het concurrentievermogen te verbeteren en vertrouwen te waarborgen op basis van de waarden van de EU. Het Witboek van de Commissie over KI uit 2020 schetst een duidelijke visie op KI in Europa: een ecosysteem van excellentie en vertrouwen. In april 2021 heeft de Commissie de AI-verordening van de EU en een nieuw gecoördineerd plan met de lidstaten voorgesteld om de veiligheid en grondrechten van mensen en bedrijven te waarborgen en tegelijkertijd investeringen en innovatie in de EU-landen te versterken. De AI-verordening van de EU is in december 2023 voorlopig overeengekomen door de medewetgevers en is de eerste uitgebreide wet inzake artificiële intelligentie ter wereld.