Multinationale groepen, sleutelspelers in de Belgische economie

Door een lange traditie van openheid voor buitenlandse investeringen spelen multinationale groepen een belangrijke rol in de Belgische economie. Zo zijn Belgische ondernemingen die deel uitmaken van een - Belgische of buitenlandse - multinationale groep goed voor meer dan 40 % van het bruto binnenlands product (bbp), een kwart van de werkgelegenheid en driekwart van de export van het land. Dit blijkt uit een nieuwe studie van het Federaal Planbureau.

De studie identificeert 5 500 ondernemingsgroepen die in België actief zijn, waarvan 2 100 binnenlandse groepen, 1 800 Belgische multinationale groepen en 1 600 buitenlandse multinationale groepen. Belgische multinationale groepen controleren bijna 7 500 dochterondernemingen in het buitenland, vooral in de buurlanden (42 %, Frankrijk, Nederland, Luxemburg en Duitsland). Van de 1 600 buitenlandse moedermaatschappijen met dochterondernemingen in België is de helft eveneens in de buurlanden gevestigd. Daarnaast is 16 % van deze moedermaatschappijen in de Verenigde Staten gevestigd.

Een aanzienlijk gewicht in de Belgische economie...

Bovendien hebben deze Belgische en buitenlandse multinationale groepen bijna 10 000 dochterondernemingen in België. Dit cijfer is weliswaar laag in vergelijking met de honderdduizenden ondernemingen die in België actief zijn. De Belgische ondernemingen die deel uitmaken van een multinationale groep zijn echter relatief groter en nemen een aanzienlijk deel van de economische activiteit van het land voor hun rekening. De Belgische dochterondernemingen van buitenlandse groepen zijn goed voor bijna 30 % van het bbp en 15 % van de werkgelegenheid. De ondernemingen die deel uitmaken van een Belgische multinationale groep zijn goed voor 15 % van het bbp en 10 % van de werkgelegenheid. Deze ondernemingen hebben dus een hogere arbeidsproductiviteit dan de binnenlandse ondernemingen.

De analyse toont dat het aandeel van multinationale groepen groter is in de verwerkende nijverheid dan in de dienstensector. Wat de technologie-intensiteit betreft, hebben multinationale groepen een groter aandeel in technologie- en kennisintensieve activiteiten. Meer specifiek domineren buitenlandse multinationals sectoren zoals het bankwezen, de staalindustrie of de productie van frisdranken, terwijl Belgische multinationals een groter gewicht hebben in de chemische industrie.

... en een middel tot integratie in de wereldeconomie

Ten slotte spelen buitenlandse multinationale groepen een belangrijke rol bij de integratie van België in de wereldeconomie. Hun dochterondernemingen exporteren 45 % van hun productie en vertegenwoordigen 55 % van de export van het land. Bovendien doen deze Belgische dochterondernemingen van buitenlandse multinationals een beroep op buitenlandse leveranciers voor meer dan de helft van hun bevoorrading. Hun lokale verankering in de Belgische waardeketens is dan ook kleiner dan bij andere Belgische ondernemingen. Desondanks blijkt ook uit de studie dat andere Belgische ondernemingen indirect kunnen deelnemen aan mondiale waardeketens en in België banen kunnen creëren aangezien Belgische dochterondernemingen lokale goederen en diensten aankopen.

Bernhard Michel, econoom bij het Federaal Planbureau: “Deze analyse is van bijzonder belang omdat ze een duidelijker beeld schetst van de potentiële effecten van de activiteit van multinationals in België en helpt om economische beleidskeuzes te onderbouwen.”

Bron: Federaal Planbureau​