Reflectie en handelwijzen voor de inkorting van de werkweek

Elke week 1 mei vieren met een dag minder werken? Onhaalbaar voor negen op tien Vlaamse kmo’s !

Minder weerstand tegen flexibiliteit van vierdagenwerkweek van 38-40u

Een op zeven Vlaamse kmo’s (15%) staat open voor een werkregime waarbij medewerkers hun voltijdse werkweek van 38 uur concentreren op vier dagen. Dit in tegenstelling tot het voorstel om voltijds werken in te korten tot 32u of vier dagen. Op dit moment toont slechts een kleine minderheid van 6% zich bereid om een systeem te testen waarbij werknemers vier dagen werken voor het loon van een vijfdaagse werkweek. Negen op tien de Vlaamse kmo’s zijn tegen, zowel op korte als op langere termijn. De vrees voor een stijgende arbeidskost is daar de grootste belemmering, zeker in de industrie en bouw of in organisaties met arbeiders. Dit zijn de bevindingen van de meest recente kmo bevraging van SD Worx, gehouden in maart 2024 onder 870 kmo-bedrijfsleiders.

Sinds 20 november 2022 kan een voltijdse werknemer in de privésector aan de werkgever voorstellen om de werkweek te concentreren op vier werkdagen of over twee weken te spreiden. De werkgever kan toestemmen of gemotiveerd weigeren. SD Worx onderzocht de houding van KMO-werkgevers tegenover deze nieuwe mogelijkheden uit de arbeidsdeal, die een betere work-lifebalans beogen. In aanloop naar de verkiezingen wordt ook gepleit voor een inkorting van de voltijdse vijfdagenwerkweek naar vier dagen (32u) met behoud van het voltijdse loon. SD Worx vroeg in het laatste kmo onderzoek hoe kmo’s de haalbaarheid daarvan binnen de eigen organisatie inschatten.

15% Vlaamse kmo’s staat open voor vierdagenwerkweek van 38u

Kmo-werkgevers zijn niet noodzakelijk tegen flexibiliteitsregimes. Meer dan de helft van de ondervraagde kmo’s (56,5%) vindt ze echter moeilijk haalbaar binnen de eigen organisatie. Bijna 15% staat wel open om het te testen of vindt het haalbaar op korte termijn.

De visie van kmo-werkgevers op de haalbaarheid van een voltijdse vierdagenwerkweek van 38 uur, op korte en langere termijn:

De grootste hindernissen betreffen de personeelsplanning, de continuïteit van de dienstverlening en de vrees meer personeel nodig te hebben, wat de kosten ook zou doen stijgen.

32-uren werkweek met voltijds loonbehoud niet haalbaar voor Vlaamse kmo

Negen op de tien Vlaamse kmo’s doet het idee af als totaal onhaalbaar, zelfs op lange termijn. Zes procent is wel bereid het systeem nu te testen en vier procent vindt dat dit mogelijk is binnen een paar jaar. Kmo’s in Brussel en Wallonië staan meer voor open voor het voorstel: bijna 10% wil het nu al testen.

Vlaamse kmo’s zien vooral op tegen de verwachte stijging van arbeidskosten, waarbij 58% aangeeft hierdoor gehinderd te worden. Stijgende arbeidskost (58%), dat er extra personeel zal nodig zijn (51%), productiviteit die niet evenredig stijgt met de kost (47%). Dat zijn de top drie hindernissen. Deze zijn sterker voor organisaties met arbeiders (66% vreest stijgende arbeidskost).

Een deel werkgevers ziet ook voordelen aan de vierdagenweek, zoals positieve effecten op welzijn en work-life balans, aantrekken en behouden van medewerkers, mogelijkheid om langer professioneel inzetbaar te zijn wanneer de pensioenleeftijd stijgt, verhogen van de teamspirit. Toch wegen deze voordelen voor meer dan een op drie Vlaamse kmo’s (38%) niet op tegen de hinderpalen, vooral in organisaties met arbeiders.

Anneleen Verstraeten, juridisch adviseur kmo van SD Worx: “Het lijkt een brug te ver voor negen op de tien Vlaamse kmo’s om de vijfdaagse werkweek terug te dringen tot vier dagen werken: wat zou betekenen dat je betaald wordt voor 38u maar slechts 32u presteert. Er is een duidelijke vrees dat de arbeidskosten hiermee verder stijgen: de huidige medewerkers werken minder voor hetzelfde loon; de verloren inzetbaarheid moet terug ingevuld worden door extra werkkrachten. Het bestaande systeem van de vierdagenweek op 38 uur kan wel op meer bijval rekenen: een voltijdse werknemer kan vragen de werkweek te concentreren in vier dagen of over twee weken te spreiden. 15% staat al open voor deze nieuwe vorm van flexibiliteit. Terughoudende werkgevers zijn vooral bezorgd om de impact op de personeelsplanning en de continuïteit van de dienstverlening. We mogen niet vergeten dat naast de vierdagenweek nog andere flexibele werkregimes bestaan, zoals glijdende werkuren, deeltijds werken en de vele vormen van loopbaanonderbreking.”

De voltijdse vijf dagen werkweek presteren op vier dagen wekt minder weerstand op van kmo-werkgevers, dan het idee om de vijfdagenwerkweek terug te dringen naar vier dagen met behoud van het loon van vijf dagen.

Meer weten over hoe de aanpassing in zijn werk gaat? De meest gestelde vragen: De arbeidsdeal: 11 vragen en antwoorden over aanpassing werktijd | SD Worx

Over de studie

In de driemaandelijkse tewerkstellingsprognose van SD Worx zijn voor de 56e keer een voor België representatief aantal kmo's bevraagd naar hun verwachtingen over tewerkstelling. Hieraan namen 870 bedrijven van 1 - 250 werknemers deel tussen 5 maart en 20 maart 2024. Het betreft een online bevraging van de kmo’s in België aan de hand van een representatieve steekproef waarbij het onderzoeksbureau DataD.be de respondenten via e-mail aanspreekt. De studie wordt ieder kwartaal herhaald. Er wordt gewogen volgens regio en organisatiegrootte in functie van de populatie van kmo’s. De resultaten zijn representatief voor alle kmo’s in België. De wegingen voor Vlaanderen en Brussel zijn nooit groter dan twee. Voor de volledige steekproef van 870 kmo’s bedraagt de foutenmarge 3,32% (betrouwbaarheidsinterval van 95%).