Statutenwijziging ingevolge het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen: it’s time to act

​Met een nieuw WVV heeft de wetgever ons vennootschapsrecht willen vereenvoudigen (bijvoorbeeld door de afschaffing van enkele rechtsvormen), innoveren (bijvoorbeeld door de afschaffing van het kapitaalbegrip voor de besloten vennootschap) en versoepelen (bijvoorbeeld door grote statutaire vrijheid toe te laten). Dat biedt kansen, maar ook een aantal beperkingen. En statuten zijn daardoor vaak niet langer in overeenstemming met het WVV. Nu de statuten van uw vennootschap, vereniging of stichting dus moeten worden aangepast aan het WVV uiterlijk tegen 1 januari 2024, kan u gelukkig ook van de gelegenheid handig gebruik maken om in te spelen op de opportuniteiten die het WVV biedt.

Op 1 mei 2019 is het nieuwe Wetboek van vennootschappen en verenigingen (of afgekort het WVV) in werking getreden. Met het WVV heeft de wetgever ons vennootschapsrecht willen vereenvoudigen (bijvoorbeeld door de afschaffing van enkele rechtsvormen), innoveren (bijvoorbeeld door de afschaffing van het kapitaalbegrip voor de besloten vennootschap) en versoepelen (bijvoorbeeld door grote statutaire vrijheid toe te laten).

Nieuw opgerichte vennootschappen, verenigingen en stichtingen moeten vanaf de inwerkingtreding volledig conform het WVV georganiseerd zijn. Voor de op de datum van inwerkingtreding bestaande vennootschappen, verenigingen en stichtingen is een overgangsperiode voorzien: statutaire bepalingen die in strijd zijn met de dwingende bepalingen van het WVV worden vanaf die dag voor niet geschreven gehouden, de suppletieve bepalingen van het WVV hebben vanaf die datum uitwerking, tenzij de statuten in een afwijkende regeling voorzien.

Statuten zijn daardoor vaak niet langer in overeenstemming met het WVV, hoewel de dwingende bepalingen ervan dus wel moeten worden nageleefd. Denk bijvoorbeeld aan de afschaffing van het kapitaal in de BV of aan de verstrengde verplichtingen met betrekking tot de vaste vertegenwoordiger van de bestuurder-rechtspersoon.

PERSOONLIJK EN HOOFDELIJK AANSPRAKELIJK

De wetgever schrijft daarom voor dat vennootschappen, verenigingen en stichtingen hun statuten in overeenstemming moeten brengen met de bepalingen van het WVV ter gelegenheid van de eerstvolgende statutenwijziging na 1 januari 2020 [1], en in ieder geval uiterlijk op 1 januari 2024. De leden van het bestuursorgaan zijn persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor de eventuele schade geleden door de vennootschap, vereniging of stichting, of door derden ten gevolge van de niet-nakoming van deze verplichting.

EEN NIEUWE ‘GEPREFEREERDE’ RECHTSVORM

Het WVV schaft bovendien ook verschillende rechtsvormen af en verplicht die vennootschappen om een andere rechtsvorm aan te nemen, waarbij het WVV een ‘geprefereerde’ rechtsvorm aanwijst. Hebben deze rechtsvormen zich op 1 januari 2024 nog niet omgezet in een andere rechtsvorm, dan worden zij op die dag van rechtswege omgezet in de rechtsvorm die het WVV aanwijst. De commanditaire vennootschap op aandelen bijvoorbeeld wordt een naamloze vennootschap met een enige bestuurder. De coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid die niet aan de definitie van coöperatieve vennootschap in artikel 6:1 het WVV beantwoordt, wordt een besloten vennootschap. Dergelijke omzetting vereist eveneens een statutenwijziging. In geval van omzetting van rechtswege dient het bestuursorgaan de algemene vergadering binnen een termijn van zes maanden na 1 januari 2024 bijeen te roepen met als agenda de aanpassing van de statuten aan de nieuwe rechtsvorm. De leden van het bestuursorgaan zijn ook hier persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor de schade geleden door de rechtspersoon of door derden ten gevolge van de niet-nakoming van deze verplichting. De bijzondere omzettingsprocedure daarentegen moet niet worden nageleefd.

MAAR ER LIGGEN OOK KANSEN VERSCHOLEN…

Nu de statuten van uw vennootschap, vereniging of stichting moeten worden aangepast aan het WVV uiterlijk op 1 januari 2024, kan u van de gelegenheid handig gebruik maken om in te spelen op de opportuniteiten die het WVV biedt, en niet zomaar de aangeboden ‘standaardstatuten’ aan te nemen.

Zo kan u bijvoorbeeld nadenken over een overdrachtsregeling op maat met betrekking tot de aandelen, gezien de voorheen dwingende overdrachtsbeperkingen die van toepassing zijn in een besloten vennootschap onder het nieuwe WVV voortaan slechts van aanvullend recht zijn. Bovendien stellen we vast dat al te vaak ‘standaard’ overdrachtsbeperkingen zijn aangenomen zonder hierover uitvoerig na te denken.

Ook kan u de samenstelling van uw bestuursorgaan herzien. Bijvoorbeeld zijn veel bestuursorganen van naamloze vennootschappen samengesteld uit bestuurders ‘op papier’ om te voldoen aan het onder het oude wetboek vereiste minimum aantal bestuurders. Hier kan worden geopteerd voor het systeem van de enige bestuurder dat thans mogelijk is onder het WVV. Belangrijk te onthouden is dat sinds het WVV het wettelijke verankerd is dat een natuurlijke persoon niet mag zetelen in het bestuursorgaan in eigen naam en tevens als vaste vertegenwoordiger van een rechtspersoon-bestuurder.

U kan dit moment verder ook benutten om bijvoorbeeld meervoudig stemrecht te koppelen aan bepaalde aandelen van uw vennootschap, om de controle los te koppelen van de omvang van een aandelenparticipatie.

Het WVV biedt aldus heel wat mogelijkheden en opportuniteiten.

TIME TO ACT

Hoewel de uiterlijke datum van 1 januari 2024 nog relatief ver af lijkt, is het belangrijk om nu al actie te ondernemen. Er moeten immers heel wat administratieve stappen worden doorlopen, zoals het identificeren van opportuniteiten, het opmaken van nieuwe statuten, het laten akteren van de aangepaste statuten bij de notaris en de daaropvolgende openbaarmakingsverplichtingen. Neem dus tijdig actie en vermijd een stormloop tegen eind 2023.

[1] Tenzij deze statutenwijziging voortvloeit uit de toepassing van het toegestane kapitaal, de uitoefening van inschrijvingsrechten of de conversie van converteerbare obligaties.

Bron: Cazimir, januari 2023