Twaalfde pakket europese sancties tegen Rusland

Temps de lecture: 7 min |19 december 2023 à 09:27

De Commissie is ingenomen met het feit dat de Raad een twaalfde pakket sancties tegen Rusland heeft aangenomen. In dit pakket gaat het vooral om op het opleggen van verdere invoer- en uitvoerverboden aan Rusland, het tegengaan van het omzeilen van sancties en het dichten van mazen in het net.

In het kort

Met name wordt in dit pakket de sanctielijst van Russische personen en bedrijven uitgebreid en komen er, in zeer nauwe samenwerking met onze G7-partners, nieuwe invoer- en uitvoerverboden – zoals een verbod op de uitvoer van Russische diamanten naar Europa. Daarnaast scherpt dit pakket de uitvoering van het olieprijsplafond aan door nauwer te kijken hoe tankers mogelijk worden gebruikt om het plafond te omzeilen. Ook bevat het strengere verplichtingen inzake het opsporen van activa en harde maatregelen tegen ondernemingen uit derde landen die sancties omzeilen.

Belangrijkste onderdelen van het twaalfde pakket ?

> UITBREIDING VAN DE SANCTIELIJST

Bevriezing van tegoeden van nog eens meer dan 140 personen en entiteiten. Daarbij gaat het om actoren uit de Russische militaire en defensiesector, waaronder militair-industriële bedrijven en particuliere militaire bedrijven, maar ook om actoren uit de IT-sector en uit andere belangrijke economische sectoren. De maatregelen zijn ook gericht tegen de personen die de recente onrechtmatige zgn. “verkiezingen” hebben georkestreerd in de gebieden van Oekraïne die Rusland tijdelijk heeft bezet, en de personen die verantwoordelijk zijn voor de gedwongen “heropvoeding” van Oekraïense kinderen, alsmede om actoren die desinformatie/propaganda verspreiden ter ondersteuning van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne.

> HANDELSMAATREGELEN

Invoerverbod op Russische diamanten: invoerbeperkingen op niet-industriële diamanten die zijn gewonnen, verwerkt of geproduceerd in Rusland. Deze voorgenomen sancties maken deel uit van een internationaal gecoördineerd verbod van de G7 op diamanten, dat Rusland een belangrijke inkomstenstroom van naar schatting € 4 miljard per jaar moet ontzeggen. Alle G7-leden zullen uiterlijk 1 januari 2024 een direct verbod toepassen voor diamanten die vanuit Rusland worden uitgevoerd. Per 1 maart 2024 wordt een verbod van kracht op Russische diamanten die in een derde land zijn geslepen, en vanaf 1 september 2024 wordt het verbod uitgebreid naar synthetische diamanten, juwelen en met diamanten ingelegde horloges. Om deze maatregelen nog meer slagkracht te geven, wordt binnen de G7 een robuust, op traceerbaarheid gebaseerd verificatie- en certificeringsmechanisme voor ruwe diamanten opgezet.
Invoerverbod op grondstoffen voor de productie van staal, bewerkte aluminiumproducten en andere metaalproducten: nieuwe maatregelen die de invoer van bepaalde metaalproducten vanuit Rusland moeten beperken.
Uitvoerbeperkingen: verdere uitvoerbeperkingen op goederen voor tweeërlei gebruik en geavanceerde technologische en industriële goederen, ter waarde van € 2,3 miljard per jaar. Met name:

Nieuwe uitvoercontroles op producten voor tweeërlei gebruik en geavanceerde technologie die de militaire capaciteit van Rusland verder moeten verzwakken. Daarbij gaat het onder meer om chemische stoffen, lithiumaccu's, thermostaten, gelijkstroommotoren en servomotoren voor onbemande luchtvaartuigen, gereedschapswerktuigen en delen van machines of van toestellen.
Nieuwe uitvoerverboden op industriële goederen uit de EU die de capaciteiten van de Russische industriesector verder moeten belemmeren, zoals machines en onderdelen, bouwmaterialen, bewerkte staal-, koper- en aluminiumproducten, lasers en accu's.
Toevoeging van 29 entiteiten uit Rusland en uit derde landenaan de lijst van entiteiten met banden met het Russische militair-industriële complex (waaronder in Oezbekistan en Singapore geregistreerde entiteiten).
Verbod op de levering van bedrijfs- en ontwerpsoftware aan de Russische overheid of Russische ondernemingen. Dit moet de capaciteiten van de Russische industriesector verder belemmeren. Wat betreft beperkingen op het gebied van diensten hebben we nauw samengewerkt met onze internationale partners, zoals de VS en het Verenigd Koninkrijk.

> STRENGERE VERPLICHTINGEN INZAKE DE BEVRIEZING VAN TEGOEDEN

Nieuw criterium voor plaatsing op de sanctielijst: De Raad heeft een nieuw criterium voor plaatsing op de sanctielijst vastgesteld: op die lijst komen nu ook personen te staan die profiteren van de gedwongen overdracht van eigendom van of zeggenschap over Russische dochterondernemingen van EU-ondernemingen. Dit moet ervoor zorgen dat niemand kan profiteren van de verliezen waar EU-ondernemingen tegen aankijken wanneer hun dochterondernemingen onder dwang worden overgenomen door Russische eigenaren of het Russische management.
De mogelijkheid om overleden personen op de lijst met bevroren tegoeden te houden, om te voorkomen dat de bevriezingsmaatregel eventueel wordt ondermijnd.
Strengere verplichting voor lidstaten om proactief de tegoeden te traceren van personen die op de sanctielijst staan, om inbreuken op of het omzeilen van sancties te voorkomen en dit soort inbreuken of omzeiling op het spoor te komen.

> ENERGIEMAATREGELEN

Olieprijsplafond: Om het voor Rusland lastiger te maken de oorlog vol te houden, hebben we het internationale G7+ olieprijsplafond aangescherpt, door nieuwe maatregelen in te voeren om de verkoop van tankers aan derde landen nauwer te monitoren en door gedetailleerdere attestatievoorwaarden te verplichten. Dit moet helpen in de strijd tegen de “schaduwvloot” die Rusland inzet om het prijsplafond te omzeilen. In dit verband voert de EU nauw overleg met onze G7-partners zodat onze maatregelen en toekomstige handvatten onderling afgestemd blijven.
Nieuw invoerverbod op vloeibaar petroleumgas (lpg), waaraan jaarlijks voor meer dan € 1 miljard wordt ingevoerd, met grandfatheringclausules voor bestaande contracten voor een periode van maximaal 12 maanden.

STRENGERE ANTIONTWIJKINGSMAATREGELEN

Uitbreiding van het doorvoerverbod via Rusland door toevoeging van bepaalde economisch kritieke goederen wanneer deze bestemd zijn voor de uitvoer naar derde landen.
Verplichting voor bedrijven om contractueel de wederuitvoer te verbieden van bepaalde categorieën gevoelige goederen naar Rusland, zoals goederen bestemd voor de luchtvaartsector, vliegtuigbrandstof, vuurwapens en goederen die op de List of Common High Priority Items staan.
Invoering van een nieuwe maatregel waardoor bepaalde overdrachten van tegoeden vanuit de EU moeten worden gemeld wanneer die gedaan worden door EU-entiteiten die direct of indirect voor meer dan 40 % in handen zijn van Russen of in Rusland gevestigde entiteiten.

> AANVULLENDE MAATREGELEN

Invoering van een nieuwe afwijking voor gevallen waarin lidstaten kunnen beslissen om in het openbaar belang een persoon die op de sanctielijst staat, tegoeden of economische middelen te ontnemen.
Invoering van een afwijking waardoor schadevergoedingen kunnen worden betaald door nieuw op de lijst geplaatste verzekeringsondernemingen.
Invoering van een afwijking waardoor EU-ondernemingen kunnen worden verkocht die eigendom zijn van bepaalde op de lijst geplaatste personen of entiteiten.

> OVERIGE

Opneming van een technische wijziging waardoor loodsdiensten kunnen worden verleend die noodzakelijk zijn voor de veiligheid op zee.

Achtergrond

De EU staat volledig achter Oekraïne en zijn bevolking, en zal de economie, de samenleving, de strijdkrachten en de toekomstige wederopbouw van het land krachtig blijven steunen. EU-sancties vormen de spil van het EU-antwoord op Ruslands ongerechtvaardigde militaire agressie tegen Oekraïne. Deze tasten namelijk de militaire en technologische capaciteit van Rusland aan, snijden het land af van de meest ontwikkelde mondiale markten, ontzeggen het Kremlin de inkomsten waarmee het de oorlog financiert, en doen de kosten voor de Russische economie steeds hoger oplopen. In dit verband helpen sancties de centrale EU-doelstelling te verwezenlijken: verder blijven ijveren voor een rechtvaardige en duurzame vrede – niet een nieuw bevroren conflict. De sancties laten zich mettertijd sterker voelen, naarmate ze de industriële en technologische basis van Rusland uithollen. De EU blijft er ook op toezien dat haar sancties de uitvoer van energie en agrovoedingsmiddelen uit Rusland naar derde landen ongemoeid laten.

Als hoedster van de EU-Verdragen houdt de Europese Commissie toezicht op de handhaving van de EU-sancties door de EU-lidstaten.

Abnormale, stijgende handelscijfers voor bepaalde producten/landen zijn harde aanwijzingen dat Rusland actief probeert sancties te omzeilen. Dit noopt ons ertoe omzeiling dubbel zo hard aan te pakken en onze buurlanden te vragen nog nauwer met ons samen te werken. Als EU-gezant voor sancties blijft David O'Sullivan volop met belangrijke derde landen in gesprek om omzeiling tegen te gaan. De eerste concrete resultaten worden al zichtbaar. In sommige landen worden systemen ingevoerd om wederuitvoer te monitoren, te controleren en te blokkeren. We hebben met gelijkgestemde partners ook overeenstemming bereikt over een Common High Priority-lijst van sanctiegoederen ten aanzien waarvan bedrijven bijzondere zorgvuldigheid moeten betrachten en die derde landen niet naar Rusland mogen wederuitvoeren. Daarnaast hebben we binnen de EU ook een lijst van economisch kritieke sanctiegoederen opgesteld, ten aanzien waarvan bedrijven en derde landen bijzonder oplettend moeten zijn.