Vereenvoudiging van regels inzake duurzaamheid en EU-investeringen door de Commissie levert meer dan 6 miljard euro op aan verlichting van administratieve lasten

De Europese Commissie heeft een nieuw pakket voorstellen goedgekeurd om de EU-regels te vereenvoudigen en het concurrentievermogen te stimuleren, alsook om bijkomende investeringscapaciteit aan te trekken. Dit is een belangrijke stap vooruit om een gunstiger ondernemingsklimaat te creëren zodat Europese bedrijven kunnen groeien, innoveren en hoogwaardige banen scheppen.

Door ons concurrentievermogen en onze klimaatdoelstellingen samen te brengen, creëren we voor bedrijven in de EU de voorwaarden om te kunnen gedijen en investeringen aan te trekken. Zo verwezenlijken we onze gemeenschappelijke doelstellingen – waaronder de doelstellingen van de Europese Green Deal – en kunnen we ons volledige economische potentieel ontsluiten.

De Commissie heeft zich een duidelijk doel gesteld: vóór het einde van zijn mandaat een ongekende vereenvoudigingsinspanning leveren, door de administratieve lasten te verminderen met ten minste 25 %, en ten minste 35 % voor kmo's. Deze eerste “omnibuspakketten”, waarin een aantal voorstellen uit de betrokken wetgevingsdomeinen zijn samengebracht, omvatten een verregaande vereenvoudiging op het gebied van verslaglegging over duurzame financiering, passende zorgvuldigheid op het gebied van duurzaamheid (“due diligence”), EU-taxonomie, het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie en Europese investeringsprogramma's.

Deze voorstellen zullen leiden tot minder complexiteit in de EU-vereisten voor alle ondernemingen, met name kmo's en kleine midcapondernemingen, binnen een regelgevingskader dat toegespitst is op de grootste ondernemingen, die gewoonlijk een grotere impact op het klimaat en het milieu hebben. Tegelijkertijd blijven ondernemingen toegang houden tot duurzame financiering voor hun schone transitie.

Als de voorstellen worden aangenomen en uitgevoerd zoals ze vandaag ter tafel liggen, zullen zij volgens voorzichtige ramingen een totale besparing op de jaarlijkse administratieve kosten van ongeveer 6,3 miljard EUR opleveren. Ter ondersteuning van beleidsprioriteiten kunnen verder voor 50 miljard EUR extra publieke en particuliere investeringen worden gemobiliseerd.

Beter toegankelijke en efficiëntere duurzaamheidsrapportering

Met name op het gebied van duurzaamheidsrapportering (richtlijn duurzaamheidsrapportering CSRD en EU-taxonomie) zullen de voornaamste veranderingen te voelen zijn als volgt:

• ongeveer 80 % van de ondernemingen worden uit het toepassingsgebied van de CSRD gehaald en de verplichtingen inzake duurzaamheidsrapportering worden toegespitst op de grootste ondernemingen, die ook meestal de grootste impact hebben op mens en milieu;
• de vereisten inzake duurzaamheidsrapportering die op grote ondernemingen rusten, mogen geen lasten meebrengen voor kleinere ondernemingen in hun waardeketen;
• voor de ondernemingen die momenteel binnen het toepassingsgebied van de CSRD vallen en die vanaf 2026 of 2027 moeten rapporteren, worden de rapporteringsverplichtingen uitgesteld met twee jaar (tot 2028);
• minder lasten ten gevolge van rapportageverplichtingen van de EU-taxonomie en beperking daarvan tot de grootste ondernemingen (overeenkomstig het toepassingsgebied van CSDDD, de richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven), terwijl het voor de andere grote ondernemingen binnen het toekomstige toepassingsgebied van de CSRD mogelijk blijft vrijwillig te rapporteren. Dit zal voor kleinere ondernemingen naar verwachting aanzienlijke kostenbesparingen opleveren, terwijl bedrijven die toegang wensen te krijgen tot duurzame financiering, kunnen blijven rapporteren;
• invoering van de optie om te rapporteren over gedeeltelijk op de taxonomie afgestemde activiteiten, waarmee mettertijd een geleidelijke ecologische transitie van activiteiten wordt bevorderd, in overeenstemming met de doelstelling om de transitiefinanciering op te schalen als middel om bedrijven op weg te helpen naar duurzaamheid;
• invoering van een financiële-materialiteitsdrempel voor de taxonomierapportage en vermindering van de rapporteringsmodellen met ongeveer 70 %;
• vereenvoudigingen in de meest complexe “geen ernstige afbreuk doen”-criteria (DNSH-criteria) voor de preventie en bestrijding van verontreiniging in verband met het gebruik en de aanwezigheid van chemische stoffen, die in het kader van de EU-taxonomie horizontaal van toepassing zijn op alle economische sectoren – hetgeen een eerste stap is in de herziening en vereenvoudiging van al deze DNSH-criteria;
• aanpassing van onder meer de belangrijkste op de taxonomie gebaseerde kernprestatie-indicator voor banken, de Green Asset Ratio (GAR). Banken zullen blootstellingen met betrekking tot buiten het toekomstige toepassingsgebied van de CSRD vallende ondernemingen (d.w.z. ondernemingen met minder dan 1000 werknemers en een omzet van 50 miljoen EUR), kunnen uitsluiten van de noemer van de GAR.

Vereenvoudiging van de passende zorgvuldigheid (“due diligence”) om verantwoorde handelspraktijken te ondersteunen

De belangrijkste veranderingen in de “due diligence” op het gebied van duurzaamheid zullen als volgt te voelen zijn:

• eenvoudiger vereisten wat passende zorgvuldigheid op het gebied van duurzaamheid betreft, zodat binnen het toepassingsgebied vallende ondernemingen onnodige complexiteit en kosten vermijden. Dat kan bijvoorbeeld door systematische zorgvuldigheidseisen toe te spitsen op directe handelspartners en door de frequentie van periodieke beoordelingen en monitoring van hun partners te verlagen tot vijf jaar, indien nodig met ad-hocbeoordelingen;
• minder lasten en doorsijpeleffecten voor kmo's en kleine midcapondernemingen door een beperking van de hoeveelheid informatie die grote ondernemingen kunnen opvragen in het kader van de inventarisatie van hun waardeketen;
• verdere harmonisering van de zorgvuldigheidseisen om een gelijk speelveld in de hele EU te waarborgen;
• opheffing van de Europese wettelijkeaansprakelijkheidsregeling, met behoud van het recht van slachtoffers op volledige schadeloosstelling voor schade ten gevolge van niet-naleving, alsook bescherming van ondernemingen tegen overcompensatie in het kader van de wettelijkeaansprakelijkheidsregelingen van de lidstaten; en
• meer tijd voor ondernemingen om zich voor te bereiden op de naleving van de nieuwe vereisten door de toepassing van de “due diligence”-vereisten op het gebied van duurzaamheid voor de grote ondernemingen uit te stellen met één jaar (tot 26 juli 2027), terwijl ook de goedkeuring van de richtsnoeren met één jaar wordt vervroegd (tot juli 2026).

Vereenvoudiging van het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM) voor een eerlijker handel

De belangrijkste wijzigingen in het CBAM bevatten het volgende:

vrijstelling van de CBAM-verplichtingen voor kleine importeurs, meestal kmo's en particulieren. Het gaat om importeurs van kleine hoeveelheden CBAM-goederen, die zeer kleine hoeveelheden ingebedde emissies vertegenwoordigen die de Unie binnenkomen vanuit derde landen. Dit gebeurt door de invoering van een nieuwe jaarlijkse cumulatieve CBAM-drempel van 50 ton per importeur. Op die manier worden de CBAM-verplichtingen voor ongeveer 182 000 of 90 % van de importeurs, voornamelijk kmo's, afgeschaft, terwijl nog steeds meer dan 99 % van de emissies binnen het toepassingsgebied valt.

• vereenvoudiging van de regels voor de ondernemingen die binnen het toepassingsgebied van het CBAM blijven vallen: dit geldt voor de toelating van CBAM-aangevers maar ook voor de regels in verband met CBAM-verplichtingen, waaronder de berekening van ingebedde emissies en de rapportagevereisten;
• doeltreffender werking van het CBAM op lange termijn door middel van aangescherpte regels om ontwijking en misbruik te voorkomen;
• deze vereenvoudiging gaat vooraf aan een toekomstige uitbreiding van het CBAM naar andere ETS-sectoren en downstreamgoederen, gevolgd door een nieuw wetgevingsvoorstel tot uitbreiding van het toepassingsgebied van het CBAM begin 2026.

Benutting van investeringskansen

De Commissie stelt ook een reeks wijzigingen voor om het gebruik van verschillende investeringsprogramma's, waaronder InvestEU, het EFSI en oude financieringsinstrumenten, te vereenvoudigen en te optimaliseren.

InvestEU, het grootste risicodelingsinstrument van de EU voor de ondersteuning van prioritaire investeringen binnen de Unie, speelt een sleutelrol wanneer het erop aankomt financiële belemmeringen aan te pakken en investeringen te stimuleren die noodzakelijk zijn voor concurrentievermogen, onderzoek en innovatie, decarbonisatie, milieuduurzaamheid en vaardigheden. Momenteel worden voor nagenoeg 45 % van deze activiteiten klimaatdoelstellingen ondersteund.

De voorgestelde wijzigingen omvatten:

• een vergroting van de investeringscapaciteit van de EU door het rendement van eerdere investeringen aan te wenden en door optimaal gebruik te maken van de middelen die nog beschikbaar zijn in het kader van oudere bestaande instrumenten, waardoor meer financiering beschikbaar kan worden gesteld aan ondernemingen. Dit zal naar verwachting 50 miljard EUR aan bijkomende publieke en particuliere investeringen mobiliseren. De toegenomen capaciteit van InvestEU zal voornamelijk worden gebruikt om meer innovatieve activiteiten ter ondersteuning van prioritair beleid te financieren, zoals het kompas voor het concurrentievermogen en de Clean Industrial Deal;
• voor de lidstaten wordt het gemakkelijker gemaakt om aan het programma bij te dragen, eigen bedrijven te ondersteunen en particuliere investeringen aan te trekken;
• eenvoudiger administratieve vereisten voor onze uitvoerende partners, financiële intermediairs en eindontvangers, met name kmo's. De voorgestelde vereenvoudigingsmaatregelen zullen naar verwachting 350 miljoen EUR aan kostenbesparingen opleveren.

Volgende stappen

Dit wetgevingsvoorstellen worden nu ter overweging en goedkeuring aan het Europees Parlement en de Raad voorgelegd. De wijzigingen in de richtlijn duurzaamheidsrapportering (CSRD), de richtlijn inzake passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven (CSDDD) en het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM) treden in werking zodra de medewetgevers overeenstemming hebben bereikt over het voorstel en na bekendmaking in het Publicatieblad van de EU. In overeenstemming met de mededeling over vereenvoudiging en uitvoering van 11 januari 2024 verzoekt de Commissie de medewetgevers dit omnibuspakket prioritair te behandelen, met name het voorstel tot uitstel van bepaalde openbaarmakingsvereisten in het kader van de CSRD en de omzettingstermijn in het kader van de CSDDD, aangezien daarmee wordt tegemoetgekomen aan de voornaamste pijnpunten van de belanghebbenden.

Het ontwerp van gedelegeerde handeling dat de huidige gedelegeerde handelingen in het kader van de taxonomieverordening moet wijzigen, zal worden aangenomen na feedback van het publiek. Het zal van toepassing worden aan het einde van de termijn voor toetsing door het Europees Parlement en de Raad.

Meer informatie

Hier vindt u een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste vereenvoudigingen en de gevolgen daarvan voor de Q&A van de Commissie.

De volledige voorstellen van de Commissie (Omnibus 1 Omnibus 2), voor een goed begrip van de ingevoerde wetswijzigingen.

Het werkdocument van de diensten van de Commissie (1 and 2) met een gedetailleerde analyse van de motieven en het verwachte effect van de vereenvoudigingsmaatregelen kunt u hier raadplegen.

Verzoek om input Gedelegeerde handelingen EU-taxonomie