Vrije dagen uitstellen of niet opnemen: mag dat?

Maar welke algemene regels moeten worden nageleefd? Kan om het even welk soort vakantie worden overgedragen? Heeft een werknemer het recht om deze dagen niet op te nemen en ze te laten uitbetalen?

Catherine Mairy en Catherine Legardien, Legal Experts bij Partena Professional, geven tekst en uitleg.

Het vaststellen van de wettelijke vakantiedagen ? Dit begint met een akkoord tussen de werkgever en de werknemer

Wanneer er geen paritaire overeenkomst of ondernemingsovereenkomst werd gesloten, moet in een individueel akkoord tussen werkgever en werknemer worden overgekomen hoe de wettelijke dagen vakantie zullen worden opgenomen.

De werknemer kan dus nooit eenzijdig de datum van zijn vakantie opleggen. Omgekeerd kan een werkgever zijn werknemers niet dwingen om vakantie te nemen op datums die hem goed uitkomen.

Kan een werknemer besluiten om afstand te doen van vakantiedagen?

Nee, dat is niet toegestaan. Ook als een werknemer geen gebruik maakt van zijn vakantiedagen, moet de werkgever ervoor zorgen dat ze vóór 31 december 2022 zijn opgenomen. Uiteraard mag de werkgever hen opleggen. Maar om problemen te voorkomen, is het belangrijk de werknemer schriftelijk te informeren over zijn verplichting om al zijn vakantiedagen voor het einde van het jaar op te nemen, bijvoorbeeld door hem te vragen deze te plannen.

En wanneer een werknemer onmogelijk alle zijn vakantiedagen in 2022 kan opnemen?

In principe is de werknemer verplicht alle zijn vakantiedagen vóór 31 december 2022. Alleen als de werknemer daadwerkelijk in de onmogelijkheid verkeert om de vakantiedagen op te nemen (bijvoorbeeld wegens ziekte), in dat geval wordt zijn vakantiegeld aan hem uitbetaald voor de dagen die hij niet kon opnemen.

Gelden voor andere soorten vakantie dezelfde regels?

> Wat met de feestdagen?

Wanneer een feestdag op een zaterdag of zondag valt (d.w.z. een dag van inactiviteit), moet deze worden vervangen en moet de vervangingsdag samenvallen met een werkdag. "In dit geval wordt de vervangingsdag op ondernemingsniveau voor het hele personeel overeengekomen of wordt de datum van de vervangingsdag met elke werknemer afzonderlijk overeengekomen. Zo zijn er in 2022 2 feestdagen die vóór 31 december 2022 moeten worden vervangen: 1 januari en 1 mei. Dit soort dagen kan niet worden overgedragen en moet dus vóór 31 december 2022 worden opgenomen", legt Catherine Mairy uit.

> Wat met de ADV-dagen (arbeidsduurvermindering)?

Wanneer een onderneming een gemiddelde wekelijkse arbeidsduur toepast, moeten er dagen arbeidsduurvermindering (ADV) worden toegekend om de arbeidsduur over het kalenderjaar te respecteren. Met andere woorden, deze dagen moeten worden opgenomen in de periode die overeenkomt met het kalenderjaar. Het is dan ook niet mogelijk deze over te dragen naar het volgende kalenderjaar. Bovendien moeten de datums van deze dagen tussen de werkgever en de werknemer worden overeengekomen indien er op ondernemings- of sectorniveau geen andere regels zijn vastgesteld.

> Hoe zit het met de extralegale vakantie?

Extralegale vakantiedagen (graadsdagen, anciënniteitsdagen,...) moeten in principe eveneens altijd in onderling overleg tussen de werkgever en de werknemer worden opgenomen. Ook moet worden gekeken naar de bepalingen die daarin voorzien (op het niveau van de activiteitensector of de onderneming), om bijvoorbeeld te weten of zij al dan niet naar het volgende jaar kunnen worden overgedragen.

Zijn er bepaalde feestdagen die voorrang moeten krijgen?

"Ja, de werknemer moet voor het einde van het jaar bepaalde dagen met voorrang opnemen: wettelijke feestdagen, dagen die feestdagen vervangen en dagen van de RTT. Extra vrije dagen moeten normaal gesproken als laatste worden opgenomen", legt Catherine Mairy uit.

Aangezien de regels voor het opnemen van deze verschillende soorten verlof niet identiek zijn, doen werkgevers er goed aan hun werknemers aan de voorrangsregels te herinneren door ze in het arbeidsreglement te vermelden.

Bron: Partena professional december 2022