Commissie maakt plannen voor een Europese graad uit

Vandaag (27 maart 2023) presenteert de Commissie drie initiatieven om de transnationale samenwerking tussen instellingen voor hoger onderwijs te bevorderen, met als uiteindelijk doel een Europees diploma te creëren. Een vrijwillig Europees diploma zou studenten en de hogeronderwijsgemeenschap ten goede komen door de leermobiliteit binnen de EU te stimuleren en de transversale vaardigheden van studenten te verbeteren. Het zou helpen om aan de vraag op de arbeidsmarkt te voldoen en afgestudeerden aantrekkelijker te maken voor toekomstige werkgevers en tegelijkertijd studenten uit de hele wereld aan te trekken en het Europese concurrentievermogen te versterken.

De drie initiatieven hebben betrekking op de juridische en administratieve belemmeringen voor partneruniversiteiten die gezamenlijke opleidingen opzetten op bachelor-, master- of doctoraatsniveau. De voorstellen bouwen voort op de institutionele autonomie en academische vrijheid van universiteiten. Zij eerbiedigen ten volle de bevoegdheden van de lidstaten en de regionale overheden op het gebied van hoger onderwijs.

Het pakket van vandaag omvat een mededeling over een blauwdruk voor een Europees diploma en twee voorstellen voor aanbevelingen van de Raad ter ondersteuning van het hoger onderwijs: enerzijds om de kwaliteitsborgingsprocessen en de automatische erkenning van kwalificaties in het hoger onderwijs te verbeteren, en anderzijds om academische loopbanen aantrekkelijker en duurzamer te maken.

Achtergrond

In september 2020 werd in de mededeling van de Commissie „De Europese onderwijsruimte tegen 2025 tot stand brengen” gewezen op de noodzaak om de uitvoering van gezamenlijke diplomaprogramma's van allianties voor hoger onderwijs te vergemakkelijken. Het werd het volgende jaar door de Raad goedgekeurd.

Het pakket van vandaag is door voorzitter Von der Leyen aangekondigd in haar toespraak over de Staat van de Unie 2023 en maakt deel uit van het werkprogramma van de Commissie voor 2024.

De blauwdruk voor een Europees diploma bouwt voort op zes Erasmus ± proefprojecten waarbij meer dan 140 instellingen voor hoger onderwijs uit de hele EU betrokken zijn.

Een blauwdruk voor een Europese graad

De vandaag gepresenteerde blauwdruk voor een Europees diploma effent de weg voor een nieuw type gezamenlijk programma, dat op vrijwillige basis op nationaal, regionaal of institutioneel niveau wordt uitgevoerd en gebaseerd is op een gemeenschappelijke reeks criteria die op Europees niveau zijn overeengekomen.

Een dergelijke Europese graad zou de administratieve rompslomp verminderen en instellingen voor hoger onderwijs uit verschillende landen in staat stellen naadloos over de grenzen heen samen te werken en gezamenlijke programma's op te zetten.

In de mededeling wordt een concreet samenwerkingstraject voorgesteld tussen de EU-lidstaten en de hogeronderwijssector met het oog op de totstandbrenging van een automatisch in de hele EU erkende Europese graad. Gezien de diversiteit van de Europese hogeronderwijsstelsels in Europa stelt de Commissie een geleidelijke aanpak voor voor de lidstaten in de richting van een Europees diploma, met twee mogelijke toegangspunten:

• Een voorbereidend Europees label: een label zou een sterke Europese reputatie bieden. Het zou worden toegekend aan gezamenlijke studieprogramma's die aan de voorgestelde Europese criteria voldoen: studenten krijgen samen met hun gezamenlijke diploma een Europees diploma.
• Een Europese graad: dit nieuwe type kwalificatie zou gebaseerd zijn op de gemeenschappelijke criteria en in de nationale wetgeving worden verankerd. Het zou worden toegekend door meerdere universiteiten uit verschillende landen of eventueel door een Europese juridische entiteit die door dergelijke universiteiten is opgericht: studenten krijgen een „Europese graad” die automatisch wordt erkend.

De Commissie zal de lidstaten faciliteren en ondersteunen bij het streven naar een Europese graad door middel van een aantal concrete acties, waaronder een in 2025 op te zetten Europees gradenbeleidslab dat wordt ondersteund door het Erasmus ± programma, met als doel de lidstaten en de hogeronderwijsgemeenschap te betrekken bij de ontwikkeling van richtsnoeren voor een Europees diploma.

In 2025 is de Commissie van plan in het kader van het Erasmus ± programma „Europese graduatietrajecten” te lanceren om de lidstaten, samen met hun accreditatie- en kwaliteitsborgingsinstanties, universiteiten, studenten, economische en sociale partners, financiële stimulansen te bieden om deel te nemen aan het traject naar een Europees diploma.

Eenvoudigere en betere kwaliteitsborging en automatische erkenning van universitaire diploma's

In het voorstel van de Commissie voor een aanbeveling van de Raad over een Europees kwaliteitsborgings- en erkenningssysteem in het hoger onderwijs worden de lidstaten en instellingen voor hoger onderwijs verzocht hun kwaliteitsborgingsprocessen en -praktijken te vereenvoudigen en te verbeteren. Dit zijn noodzakelijke voorwaarden voor verantwoordingsplicht en vertrouwen en om de prestaties van universiteiten te verbeteren. De lidstaten wordt verzocht maatregelen te nemen om instellingen voor hoger onderwijs in staat te stellen de aangeboden programma's sneller aan de maatschappelijke behoeften aan te passen.

Deze aanbeveling zou innovatieve pedagogische aanbiedingen ondersteunen en ervoor zorgen dat instellingen voor hoger onderwijs transnationale programma's kunnen opzetten die van hoge kwaliteit zijn en in de hele EU automatisch worden erkend. De Europese graad zal afhangen van een sterke kwaliteitsborging en automatische erkenning.

Gelijke waardering van de verschillende rollen van academisch personeel

De voorgestelde aanbeveling van de Raad inzake aantrekkelijke en duurzame loopbanen in het hoger onderwijs heeft tot doel personeel dat betrokken is bij grensoverschrijdend werk in het onderwijs en innovatieve onderwijsmethoden de erkenning en beloning te geven die zij verdienen. Er worden aanbevelingen gedaan om ervoor te zorgen dat de nationale stelsels voor hoger onderwijs iets doen aan de ongelijke erkenning van de verschillende rollen die het personeel naast onderzoek vervult, zoals onderwijs en investeringen in het mainstreamen van duurzame ontwikkeling. Zij moedigt de lidstaten ook aan om transnationale onderwijsactiviteiten te bevorderen.

Volgende stappen

Het pakket zal de komende maanden worden besproken met de Raad van de EU en de belangrijkste belanghebbenden in het hoger onderwijs. De Commissie verzoekt de Raad, de lidstaten, universiteiten, studenten en economische en sociale partners samen te werken om van de Europese graad een realiteit te maken.

Voor meer informatie

Speciale website over de Europese graad

Factsheet over een Europese graad

aaa