Demografische vooruitzichten 2020-2070 - Referentiescenario en varianten

Deze publicatie presenteert de belangrijkste resultaten van de demografische vooruitzichten voor België: bevolking, huishoudens, geboorten, overlijdens, internationale migratie en interne migratie. Om de gevoeligheid van de resultaten voor bepaalde hypothesen aan te tonen, zijn drie alternatieve scenario's onderzocht: een scenario dat verbonden is aan de gezondheidscrisis (Covid-19), een tweede scenario dat de hypothese inzake het sterftecijfer op lange termijn wijzigt en een laatste scenario dat de hypothese inzake de internationale emigratie aanpast.

De demografische vooruitzichten 2020-2070 houden rekening met een actualisering van de hypothesen met betrekking tot de vruchtbaarheid, het sterftecijfer, de interne en internationale migratie en de verschillende samenlevingsvormen. Deze hypothesen zijn onder meer gebaseerd op de analyse van de demografische evoluties die zijn waargenomen vanaf 1992 tot 1 januari 2020. De projectie houdt rekening met voorlopige observaties van de geboorten en overlijdens voor het jaar 2020. Naast de actualisering van de toekomstige demografische trends, steunt de referentieprojectie op een specifiek scenario dat verbonden is aan de pandemie. Dit scenario dat eind 2020 is vastgesteld, gaat ervan uit dat de epidemie in 2021 onder controle blijft. Dat houdt in dat het gefaseerde vaccinatieplan van de regering wordt uitgevoerd en dat er maatregelen worden genomen om de epidemie in te dijken.

Medio januari is reeds een rapport over deze vooruitzichten van 4 bladzijden in ‘Flash’-formaat gepubliceerd om in te spelen op de vraag en de actualiteit. De voorliggende publicatie presenteert de belangrijkste resultaten van de demografische vooruitzichten voor België en de drie gewesten. De nadruk ligt zowel op de projectie van de componenten van de demografische groei (geboorten, overlijdens, internationale en interne migratie) als op de groei van de bevolking en de huishoudens.

Op lange termijn blijft de Belgische bevolking in het referentiescenario aangroeien (12,8 miljoen inwoners in 2070 tegenover 11,5 miljoen in 2020), maar in een langzamer tempo dan het gemiddelde van de afgelopen 30 jaar. De gemiddelde jaarlijkse toename over de periode 2020-2070 bedraagt 25 000 bijkomende inwoners (de helft van de gemiddelde jaarlijkse groei over de periode 1992-2020). Die geringere groei wordt verklaard door:

• een lagere vruchtbaarheid en de babyboomgeneraties die hoge leeftijden bereiken waarin de overlijdenskansen hoog zijn;
• minder dynamische internationale migratiestromen.

Om de gevoeligheid van de resultaten van de bevolkingsprojectie voor bepaalde gehanteerde hypothesen aan te tonen, zijn drie alternatieve scenario's onderzocht:

1. Een scenario zonder Covid-19 dat het mogelijk maakt de impact van de epidemie op de demografische groei te analyseren.
2. Een scenario waarin de stijgende trend van de levensverwachting aanhoudt, maar in een minder dynamisch tempo dan in de referentieprojectie.
3. Een scenario met een wijziging van de internationale emigratiestromen om zijn impact te evalueren op de demografische groei, met name die van de bevolking op arbeidsleeftijd. In dit scenario wordt uitgegaan van constante emigratiegraden gedurende de volledige projectieperiode.

Het scenario met een minder dynamische stijging van de levensverwachting leidt tot een daling van het totale aantal inwoners in België in 2070 met 2 % (-231 000) in vergelijking met de referentieprojectie. Zowel het scenario waarin de gezondheidscrisis buiten beschouwing wordt gelaten als het scenario dat uitgaat van constante emigratiegraden stimuleren de bevolkingsgroei, zodat de bevolking in 2070 respectievelijk 1,2 % (+153 000) en 0,9 % (+114 000) hoger zal uitkomen.

Daarnaast worden meer specifieke ontwikkelingen belicht aan de hand van een focus:

1. de bevolking op schoolleeftijd per leeftijdsgroep
2. de 80-plussers die in een collectief huishouden of in een eenpersoonshuishouden wonen.
3. de impact van de oversterfte in 2020 op de evolutie van het aantal sterfgevallen in de volgende 10 jaar.

Wat is een demografische projectie?
Een demografische projectie bepaalt de groei van de bevolking en de huishoudens op lange termijn. Ze is gebaseerd op hypothesen over de toekomstige evolutie van de internationale migratie, de interne migratie, de vruchtbaarheid, het sterftecijfer en de verschillende samenlevingsvormen. Die hypothesen worden opgesteld op basis van de huidige wetenschappelijke kennis en de trends die in een gegeven socio-economische en demografische context worden waargenomen.
Om de gevoeligheid van de resultaten van de bevolkingsprojectie voor bepaalde gehanteerde hypothesen aan te tonen, zijn in dit rapport drie alternatieve scenario's onderzocht. De resultaten die aan de hand van deze drie scenario’s zijn verkregen mogen echter niet worden beschouwd als betrouwbaarheidsintervallen. Hiervoor moeten andere modellen worden ontwikkeld.

Wat is het nut van een demografische projectie?
Ze wordt gebruikt als besluitvormingsinstrument in verschillende domeinen en maakt het mogelijk het debat over de toekomst van onze maatschappij op verschillende gebieden, zoals economie, mobiliteit, huisvesting, energie, urbanisatie, gezondheid, vergrijzing, milieu, enz. te kaderen. Een demografische projectie voorspelt evenwel niet het exacte aantal inwoners of huishoudens tegen een gegeven horizon.

Bron: Federaal Planbureau