Economische voorjaarsprognoses 2024: een geleidelijke expansie in het licht van grote geopolitieke risico's

Temps de lecture: 7 min |18 mei 2024 à 08:44

Na een brede economische stagnatie in 2023, effenen de - beter dan verwachte - groei aan het begin van 2024 en de aanhoudende daling van de inflatie het pad voor een geleidelijke expansie van de bedrijvigheid gedurende de prognoseperiode.

Volgens de voorjaarsprognoses van de Europese Commissie zal de bbp-groei in 2024 uitkomen op 1,0 % in de EU en 0,8 % in de eurozone. In 2025 zal het bbp naar verwachting toenemen tot 1,6 % in de EU en 1,4 % in de eurozone. Voor de EU wordt verwacht dat de GICP-inflatie zal dalen van 6,4 % in 2023 tot 2,7 % in 2024, en tot 2,2 % in 2025. In de eurozone zou deze inflatie naar verwachting dalen van 5,4 % in 2023 tot 2,5 % in 2024 en 2,1 % in 2025.

>>> Volledig document: Economische voorjaarsprognoses 2024

De economie van de EU heeft ook in de uitzonderlijke omstandigheden van de afgelopen jaren standgehouden. We zien nu stilaan een terugkeer naar een bescheiden groei, die in 2025 verder zal aantrekken. De arbeidsmarkten blijven het goed doen met een hoge arbeidsparticipatie en de particuliere consumptie neemt toe. Het mondiale landschap vertoont echter nog steeds risico’s voor de EU, met nieuwe en aanhoudende geopolitieke spanningen. In deze volatiele omgeving moeten we alle beschikbare hefbomen gebruiken om onze veerkracht en concurrentievermogen te vergroten. Ten eerste moeten de lidstaten zich richten op duurzame groeibevorderende hervormingen en investeringen in combinatie met een prudent begrotingsbeleid, om de hoge schuldquotes terug te dringen. Ten tweede moeten we alle mogelijke stappen zetten om investeringen te stimuleren. NextGenerationEU speelt al een belangrijke rol, maar we kunnen particuliere investeringen nog beter stimuleren. Het wegnemen van grensoverschrijdende belemmeringen en het voltooien van de kapitaalmarktenunie blijven van essentieel belang. Ten derde moeten we de vruchten van ons open handelsmodel blijven plukken, onder meer door handelsovereenkomsten te sluiten met betrouwbare partners.

Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen

De economie van de EU trok in het eerste kwartaal duidelijk aan, wat erop wijst dat we na een zeer uitdagend jaar 2023 de bladzijde hebben omgeslagen. Wij verwachten een geleidelijke versnelling van de groei in de loop van dit en volgend jaar, aangezien de particuliere consumptie wordt ondersteund door een dalende inflatie, het herstel van de koopkracht en de aanhoudende groei van de werkgelegenheid. De overheidstekorten zouden moeten dalen na de intrekking van bijna alle energiesteunmaatregelen, maar de overheidsschuld zal volgend jaar licht stijgen, wat wijst op de noodzaak van begrotingsconsolidatie waarbij tegelijkertijd de investeringen worden beschermd. Onze prognoses blijven onderhevig aan grote onzekerheid en de neerwaartse risico’s zijn – met twee oorlogen die dicht bij ons woeden – toegenomen.

Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie

Herstel van de groei dankzij een snellere particuliere consumptie

Volgens de voorlopige flash-raming van Eurostat groeide het bbp in het eerste kwartaal van 2024 met 0,3 % in zowel de EU als de eurozone. Deze expansie, die zich in alle lidstaten liet voelen, vormt het einde van de langdurige periode van economische stagnatie die in het laatste kwartaal van 2022 begon.

Verwacht wordt dat de groei van de economische bedrijvigheid dit jaar en volgend jaar grotendeels zal worden aangewakkerd door een gestage expansie van de particuliere consumptie, aangezien de aanhoudende reële loon- en werkgelegenheidsgroei een stijging van het reële beschikbare inkomen in stand houdt. Een sterke spaarneiging remt de particuliere consumptie echter nog steeds voor een deel af.

De groei van de investeringen lijkt dan weer af te zwakken. Als gevolg van de negatieve cyclus in de woningbouw zal deze naar verwachting slechts geleidelijk aantrekken. Hoewel de kredietvoorwaarden gedurende de prognoseperiode zullen verbeteren, verwachten de markten nu een iets geleidelijker traject van renteverlagingen dan in de winter.

Tegen de achtergrond van een veerkrachtige wereldeconomie zal een opleving van de handel de uitvoer van de EU ondersteunen. Naarmate de binnenlandse vraag in de EU weer aantrekt, zal de versnelling van de invoer de positieve bijdrage van de uitvoer aan de groei grotendeels compenseren.

Inflatie blijft afnemen

De GICP-inflatie is sterk blijven dalen ten opzichte van de piek van 10,6 % (op jaarbasis) die in oktober 2022 in de eurozone werd opgetekend. Er wordt vanuit gegaan dat de 2,4 % in april van dit jaar het laagste niveau in twee jaar zal zijn.

Uitgaande van een lager dan verwacht niveau de eerste maanden van dit jaar, zal de inflatie naar verwachting blijven dalen en in 2025 iets eerder de doelstelling bereiken dan in de tussentijdse winterprognoses was voorspeld. De desinflatie zal voornamelijk worden veroorzaakt door niet-energiegoederen en voedingsmiddelen, terwijl de energie-inflatie stijgt en de diensteninflatie slechts geleidelijk daalt, in combinatie met een matiging van de loondruk. Verwacht wordt dat de inflatie in de EU als geheel een vergelijkbaar traject zal volgen, zij het op een iets hoger niveau.

Arbeidsmarkt blijft sterk ondanks bescheiden groei

Ondanks de vertraging van de bedrijvigheid heeft de economie van de EU in 2023 meer dan twee miljoen banen gecreëerd, waarbij de activiteits- en werkgelegenheidsgraad van mensen in de leeftijdsgroep 20-64 jaar in het laatste kwartaal van het jaar nieuwe recordhoogten van respectievelijk 80,1 % en 75,5 % bereikten. Veel arbeidsmarkten in de EU blijven krap. In maart lag het werkloosheidspercentage in de EU op een historisch lage 6,0 %. Deze robuuste arbeidsmarktprestaties zijn te danken aan zowel een sterk arbeidsaanbod – ondersteund door onder meer migratie – als een sterke arbeidsvraag.

Verwacht wordt dat de werkgelegenheidsgroei in de EU dit jaar zal afnemen tot 0,6 %, alvorens in 2025 verder te matigen tot 0,4 %. De werkloosheid in de EU zal naar verwachting grotendeels stabiel blijven rond het historisch lage niveau.

In overeenstemming met de verwachte aanhoudende desinflatie begint de nominale loongroei in de EU te vertragen na een piek van 5,8 % in 2023. Voor de toekomst wordt een verdere vertraging verwacht.

Intrekking van uitzonderlijke energiesteunmaatregelen zal overheidstekorten terugdringen

Na een aanzienlijke daling in 2021 en 2022 kwam de daling van het overheidstekort in de EU in 2023 tot stilstand toen de economische bedrijvigheid afnam. De daling zal naar verwachting in 2024 (3,0 %) en 2025 (2,9 %) worden hervat als gevolg van de uitfasering van energiesteunmaatregelen.

Tegen de achtergrond van hogere schuldaflossingskosten en een lagere nominale bbp-groei zal de schuldquote in de EU dit jaar naar verwachting stabiliseren op 82,9 %, alvorens in 2025 met ongeveer 0,4 procentpunten te stijgen.

Toegenomen onzekerheid in het licht van geopolitieke spanningen

De onzekerheid en neerwaartse risico's voor de economische vooruitzichten zijn de afgelopen maanden verder toegenomen, voornamelijk als gevolg van de evolutie van de aanhoudende aanvalsoorlog van Rusland tegen Oekraïne en het conflict in het Midden-Oosten. Bredere geopolitieke spanningen blijven ook risico's met zich meebrengen. Bovendien kan de aanhoudende inflatie in de VS leiden tot verdere vertragingen in de renteverlagingen in de VS en daarbuiten, wat leidt tot iets strengere mondiale financiële voorwaarden.

Op binnenlands vlak kan de daling van de inflatie trager uitvallen dan verwacht, waardoor de centrale banken in de EU hun renteverlagingen kunnen uitstellen tot de daling van de inflatie in de dienstensector doorzet. Voorts kunnen sommige lidstaten in hun begrotingen voor 2025 aanvullende budgettaire consolidatiemaatregelen nemen – die momenteel niet in deze prognose zijn verwerkt – die van invloed kunnen zijn op de economische groei volgend jaar. Tegelijkertijd zou een daling van het besparingspotentieel de groei van de consumptie kunnen stimuleren, terwijl de investeringen in de woningbouw sneller zouden kunnen herstellen. De risico's in verband met klimaatverandering wegen in toenemende mate op de vooruitzichten.

Achtergrond

Deze prognoses zijn gebaseerd op een reeks technische aannames over wisselkoersen, rentetarieven en grondstoffenprijzen, met als afsluitdatum 25 april. Voor alle andere nieuwe gegevens, inclusief de aannames over het overheidsbeleid, is bij deze prognoses informatie tot en met 30 april meegenomen. Tenzij nieuwe beleidsmaatregelen zijn aangekondigd en voldoende gedetailleerd zijn uitgewerkt, is er bij de prognoses van uitgegaan dat het beleid ongewijzigd blijft.

De Europese Commissie publiceert jaarlijks twee uitgebreide prognoses (in het voorjaar en het najaar) en twee tussentijdse prognoses (in de zomer en de winter). De twee uitgebreide prognoses hebben betrekking op een breed scala aan economische indicatoren voor alle EU-lidstaten, kandidaat-lidstaten, EVA-landen en andere belangrijke geavanceerde en opkomende markteconomieën. De tussentijdse prognoses gaan uit van de jaar- en kwartaalcijfers voor bbp en inflatie in het lopende en het volgende jaar in alle lidstaten, naast geaggregeerde gegevens voor de EU en de eurozone.

De economische zomerprognoses 2024 van de Europese Commissie actualiseren de prognoses voor het bbp en de inflatie en worden naar verwachting in september 2024 gepresenteerd.