Fiscale Actualiteit over het algemene Europese antimisbruikbeginsel : het punt!

Temps de lecture: 2 min |8 maart 2024 à 14:48

Denis-Emmanuel Philippe

Advocaat @ Bloom Law

Bijzonder blij met deze nieuwe publicatie - samen met mijn collega David Seutin - in Fiscale Actualiteit / Actualités Fiscales over het algemene Europese antimisbruikbeginsel.

1️⃣ Atemporele werking van het algemene Europese antimisbruikbeginsel

In een arrest van 30 november 2023 heeft Hof van Cassatie de contouren van het algemene Europese antimisbruikbeginsel verduidelijkt,
in het bijzonder de retroactieve/atemporele toepassing ervan.

Het Hof van Cassatie heeft immers geoordeeld dat een toepassing van het Europese antimisbruikbeginsel op feiten die dateren van vóór het arrest Cussens (2017) en de ‘Deense arresten’ (2019), niet in strijd is met de algemene Europeesrechtelijke beginselen van bescherming van gewettigd vertrouwen en rechtszekerheid.

Deze "atemporele" toepassing van het Europese beginsel heeft het mogelijk gemaakt om een constructie in het vizier te nemen die nochtans, voor de betwiste handelingen uit 2012 (dividenduitkering van een Belco aan een Luxco), buiten de temporele werkingssfeer van het (nieuwe) artikel 344, § 1 WIB 92 viel, maar bovendien ook buiten de temporele werkingssfeer van de antimisbruikmaatregel van de Moeder-dochterrichtlijn (dat op 1 januari 2017 in werking is getreden).

2️⃣ En ATAD?

Zulke (netelige) vragen over de toepassing van het Europese antimisbruikbeginsel zouden zich in de toekomst niet meer mogen opwerpen, aangezien de lidstaten sinds 1 januari 2019 verplicht zijn om artikel 6 van de ATAD-richtlijn toe te passen in de vennootschapsbelasting,
ook in ‘zuiver binnenlandse situaties’.

Als men van mening zou zijn dat de Europese antimisbruikmaatregel (art. 6 ATAD) strenger is dan de Belgische antimisbruikmaatregel (art. 344,§1 WIB) (omdat de Europese bepaling door ruimere criteria het mogelijk zou maken meer misbruikconstructies te bestrijden), kan men er niet onderuit om die laatste in overeenstemming met de eerste te interpreteren (enkel) inzake de vennootschapsbelasting.

Artikel 6 van de ATAD en de bestanddelen ervan moeten o.i. zelf worden geïnterpreteerd in het licht van de rechtspraak van het Hof van Justitie over rechtsmisbruik, aangezien zij een omzetting vormen van het begrip rechtsmisbruik van Europees recht in het nationale recht van de lidstaten.