Multinationale groepen, sleutelspelers in de Belgische economie

​Het Federaal Planbureau heeft een nieuwe studie gepubliceerd over de ‘Multinationale groepen in België – Structuur en economische activiteit’.

Een macro-economische kijk op de activiteiten van multinationale ondernemingsgroepen is van bijzonder belang als leidraad voor economische beleidskeuzes in een economie als België, die een lange traditie van openheid voor buitenlandse investeringen kent. Aan de hand van macro-sectorale statistieken en een databank van ondernemingsgroepen die in België actief zijn, toont deze paper dat multinationale groepen een belangrijke plaats innemen in de Belgische economie: Belgische ondernemingen die deel uitmaken van een Belgische multinationale groep en Belgische dochterondernemingen van buitenlandse multinationals zijn samen goed voor meer dan 40 % van het bbp, 25 % van de werkgelegenheid en 75 % van de uitvoer.

​In deze paper wordt een analyse gemaakt van de structuur en de activiteiten van multinationale groepen in België voor het jaar 2015, op basis van: (i) een databank van ondernemingsgroepen die een link hebben met België, ontwikkeld op basis van verschillende gegevensbronnen over aandeelhouderschap en participaties, en (ii) macro-sectorale statistieken waarbij de bedrijfstakken zijn uitgesplitst naargelang de ondernemingen al dan niet tot een multinationale groep behoren.

De databank van ondernemingsgroepen telt ongeveer 5 500 groepen actief in België, die ruim 15 000 Belgische dochterondernemingen controleren. Van deze groepen zijn er bijna 2 100 binnenlandse groepen, 1 800 multinationale groepen onder Belgische controle en 1 600 multinationale groepen onder buitenlandse controle. Belgische dochterondernemingen van buitenlandse multinationale groepen worden meestal indirect gecontroleerd en zijn verder verwijderd van de beslissingsmacht. Geografisch gezien zijn de buitenlandse dochterondernemingen van Belgische multinationals en de moedermaatschappijen van buitenlandse groepen met dochterondernemingen in België hoofdzakelijk gevestigd in Europa en met name in de buurlanden, ook al zijn nogal wat moedermaatschappijen in de Verenigde Staten gevestigd.

​Uit de macro-sectorale analyse van de activiteiten van multinationale groepen in België blijkt dat ze een belangrijke plaats innemen in de economie van het land: Belgische dochterondernemingen van buitenlandse groepen zijn goed voor bijna 30 % van het bbp, meer dan 15 % van de werkgelegenheid en 55 % van de uitvoer, en ondernemingen die deel uitmaken van Belgische multinationale groepen zijn goed voor 15 % van het bbp, 10 % van de werkgelegenheid en 20 % van de uitvoer. Het aandeel van multinationale groepen is over het algemeen groter in de verwerkende nijverheid dan in de dienstensector. Bovendien hebben Belgische en buitenlandse multinationale groepen een groter aandeel in technologie- en kennisintensieve activiteiten en in financiële activiteiten. Productieprocessen van Belgische en buitenlandse multinationale ondernemingen zijn gekenmerkt door hogere niveaus van gemeten arbeidsproductiviteit en lonen per werknemer in vergelijking met binnenlandse ondernemingen. Bovendien maken Belgische dochterondernemingen van buitenlandse multinationals aanzienlijk meer gebruik van ingevoerde goederen en diensten dan binnenlandse ondernemingen en ondernemingen die behoren tot een Belgische multinational.​

​Het gevolg van de oriëntatie van buitenlandse multinationals op buitenlandse markten is minder integratie in de Belgische economie. Hun stroomopwaartse relaties, via binnenlandse toeleveringsketens, en stroomafwaartse, via leveringen van intermediaire goederen en diensten aan andere ondernemingen in België, zijn zwakker. Buitenlandse multinationals nemen duidelijk meer deel aan mondiale waardeketens, vooral stroomopwaarts. Hun aankopen van goederen en diensten bij binnenlandse ondernemingen en Belgische multinationals bevorderen dus de stroomafwaartse integratie van deze laatste in de mondiale waardeketens. Ten slotte nemen de Belgische dochterondernemingen van buitenlandse multinationals deel aan langere waardeketens in termen van het aantal verwerkingsstadia, en een groter deel daarvan situeert zich in het buitenland.​

Bron : Federaal Planbureau Caroline Hambye (A), Bernhard Klaus Michel (A), Guy Trachez (A), Gaëtan De Menten (A)​