Pakket voor de gemeenschappelijke munt : ins en outs !

Temps de lecture: 6 min |29 juni 2023 à 18:38

De Europese Commissie heeft op 28 juni 2023 twee voorstellen ingediend: het eerste om te garanderen dat in de hele eurozone eurobankbiljetten en -munten in omloop blijven en burgers en bedrijven ermee kunnen blijven betalen; het tweede om een kader vast te stellen voor een mogelijke nieuwe digitale vorm van de euro, die de Europese Centrale Bank in de toekomst kan invoeren naast contant geld.

De euro blijft een symbool van de eenheid en kracht van Europa. In de hele eurozone en daarbuiten zijn mensen en bedrijven er al meer dan twintig jaar aan gewend om met euromunten en -biljetten te betalen. Hoewel 60% van de ondervraagden contant geld wil kunnen blijven gebruiken, kiezen steeds meer mensen ervoor om digitaal te betalen met betaalkaarten en apps van banken en andere digitale en financiële bedrijven. Deze trend werd nog eens versneld door de COVID-19-pandemie.

De Europese Commissie heeft de afgelopen jaren nauw samengewerkt met de Europese Centrale Bank om op technisch niveau gezamenlijk een brede waaier aan beleidsmatige, juridische en technische vraagstukken over de digitale euro te onderzoeken.

Om met deze ontwikkelingen rekening te houden, heeft de Commissie vandaag twee reeksen maatregelen voorgesteld die elkaar ondersteunen en die ervoor moeten zorgen dat mensen beide betaalmogelijkheden – contant en digitaal – kunnen gebruiken als ze met centralebankgeld willen betalen. Deze voorstellen zijn:

een wetgevingsvoorstel over eurocontanten als wettig betaalmiddel om de rol van contant geld veilig te stellen, ervoor te zorgen dat het algemeen aanvaard wordt als betaalmiddel en gemakkelijk toegankelijk blijft voor mensen en bedrijven in de hele eurozone;
een wetgevingsvoorstel tot vaststelling van het rechtskader voor een mogelijke digitale euro als aanvulling op eurobankbiljetten en -munten. Het zou ervoor zorgen dat mensen en bedrijven gebruik kunnen maken van een aanvullende betaalmethode, bovenop de private opties die vandaag de dag bestaan. Met deze algemeen aanvaarde, goedkope, veilige en veerkrachtige vorm van publiek geld kunnen ze dan digitaal betalingen verrichten in de eurozone. Hoewel het voorstel van vandaag – zodra het door het Europees Parlement en de Raad is goedgekeurd – het rechtskader voor de digitale euro vastlegt, is het uiteindelijk aan de Europese Centrale Bank om te beslissen of en wanneer de digitale euro wordt uitgegeven.

Gebruik van contant geld ondersteunen : eurobankbiljetten en -munten als wettig betaalmiddel

Eurocontanten zijn een “wettig betaalmiddel” in de eurozone. Dit voorstel is bedoeld om wettelijk vast te leggen wat dat precies inhoudt, met de nadruk op acceptatie en toegang Hoewel de acceptatie van contant geld in de eurozone gemiddeld genomen hoog is, zijn er in sommige lidstaten en sectoren problemen opgedoken. Daarnaast hebben sommige mensen ook moeite om aan contant geld te komen, bijvoorbeeld door de sluiting van geldautomaten en bankkantoren.

Het voorstel van vandaag heeft als doel te garanderen dat contant geld in de hele eurozone algemeen en blijvend geaccepteerd wordt en dat mensen voldoende toegang tot contant geld hebben om contant te kunnen betalen als ze dat willen.

De lidstaten zullen moeten zorgen voor een wijdverspreide acceptatie van cashbetalingen en voor voldoende en effectieve toegang tot cash. Ze moeten de situatie volgen, erover rapporteren en maatregelen nemen om eventuele problemen aan te pakken. Indien nodig kan de Commissie ingrijpen om zelf maatregelen te treffen.

Het voorstel zal ervoor zorgen dat alle mensen in de eurozone zelf kunnen kiezen hoe ze het liefst betalen en toegang hebben tot basisdiensten op het gebied van contant geld. Daarnaast zal het zorgen voor de financiële inclusie van kwetsbare groepen, zoals ouderen, die doorgaans meer zijn aangewezen op cashbetalingen.

Vastelling van een kader voor digitale euro

Om zich aan te passen aan de toenemende digitalisering van de economie onderzoekt de Europese Centrale Bank (ECB) – net als veel andere centrale banken over de hele wereld – de mogelijkheid om een digitale munt in te voeren als aanvulling op contant geld. De digitale euro zou consumenten een alternatieve Europese betalingsoplossing bieden naast de opties die nu al bestaan. Dit betekent meer keuze voor consumenten en een sterkere internationale rol voor de euro.

De digitale euro zou, net als contant geld nu, beschikbaar zijn naast de bestaande nationale en internationale private betaalmiddelen, zoals kaarten of apps, en werken als een digitale portemonnee. Mensen en bedrijven zouden altijd en overal in de eurozone met de digitale euro kunnen betalen.

Belangrijk is dat het beschikbaar zou zijn voor zowel online- als offlinebetalingen. Dat wil zeggen dat betalingen zonder internetverbinding kunnen worden uitgevoerd tussen apparaten vanuit een afgelegen gebied of een ondergrondse parkeergarage. Terwijl onlinetransacties hetzelfde niveau van gegevensprivacy bieden als bestaande digitale betaalmiddelen, zouden offlinebetalingen een hoog niveau van privacy en gegevensbescherming voor gebruikers waarborgen: net als bij betalingen met contant geld zouden gebruikers namelijk digitale betalingen kunnen verrichten waarbij minder persoonlijke gegevens prijsgeven worden dan nu het geval is bij kaartbetalingen. Bovendien zouden ze net zoveel prijsgeven als wanneer ze contant geld uit een geldautomaat halen. Niemand zou kunnen zien waaraan mensen hun digitale euro's besteden wanneer ze de digitale euro offline gebruiken.

Banken en andere betalingsdienstaanbieders in de hele EU zouden de digitale euro verspreiden onder mensen en bedrijven. Daarnaast zouden particulieren gratis gebruik kunnen maken van basisdiensten voor de digitale euro. Om financiële inclusie te stimuleren, zouden mensen die geen bankrekening hebben een rekening kunnen openen en aanhouden bij een postkantoor of een andere openbare instelling, zoals een lokale overheid. De digitale euro zou overigens eenvoudig te gebruiken zijn, ook voor personen met een beperking.

Handelaren in de hele eurozone zouden verplicht worden de digitale euro te aanvaarden, behalve zeer kleine handelszaken die ervoor kiezen geen digitale betalingen te aanvaarden (aangezien de kosten voor het opzetten van nieuwe infrastructuur voor het aanvaarden van betalingen in digitale euro's onevenredig zouden zijn).

De digitale euro kan ook een solide basis vormen voor verdere innovatie, waardoor bijvoorbeeld banken hun klanten vernieuwende oplossingen kunnen bieden.

Daarnaast zou een grootschalige beschikbaarheid en ingebruikname van digitaal centralebankgeld ook belangrijk zijn voor de monetaire soevereiniteit van de EU, vooral als andere centrale banken in de wereld digitale valuta's gaan ontwikkelen. Dit is ook belangrijk tegen de achtergrond van de zich ontwikkelende markt voor cryptovaluta's.

Het voorstel van vandaag schetst het rechtskader en de essentiële elementen van de digitale euro, op basis waarvan de Europese Centrale Bank – zodra het voorstel door het Europees Parlement en de Raad is goedgekeurd – uiteindelijk een digitale euro zou kunnen invoeren die op grote schaal bruikbaar en beschikbaar is. Het is aan de ECB om te beslissen of en wanneer de digitale euro wordt ingevoerd. Dit project vereist nog veel technische voorbereidingen van de ECB.