Update Europese lijst van fiscale paradijzen

In navolging van de recente en herhaaldelijke schandalen zoals de Panama Papers, de LuxLeaks, de Malta Files, de Paradise papers en de Swiss Leaks, keurden de 28 Europese ministers van Financiën een nieuwe zwarte lijst van fiscale paradijzen goed op dinsdag 12 maart. Hieronder een woordje uitleg over de samenstelling van deze lijst.

De doelstelling van dergelijke lijst is de uitwisseling van best practices wereldwijd, opdat alles in het werk wordt gesteld om fraude en belastingontduiking te bestrijden. Tijdens de Ecofin-top van 8 november 2016 werden verschillende criteria bepaald om een lijst op te stellen van niet-coöperatieve landen en rechtsgebieden voor belastingdoeleinden.

• Fiscale transparantie: naleving van bepaalde internationale richtlijnen, verplichtingen van de OESO, bilaterale akkoorden betreffende de uitwisseling van informatie (automatisch of op verzoek);
• Billijke belastingheffing: het bestaan van belastingstelsels met als doel belasting te ontduiken, waarnaar wordt verwezen in de gedragslijnen van de EU of het Forum van de OESO met betrekking tot belastingstelsels met als doel belasting te ontduiken. Het kan gaan om procedures om de oprichting van offshore-bedrijven te vereenvoudigen.
• Toepassing van BEPS-bestrijdingsmaatregelen: geen engagement in het kader van de strijd tegen de uitholling van de grondslag en de winstverschuiving naar landen waar deze weinig worden belast omwille van specifieke belastingstrategieën.

Deze lijst met landen en grondgebieden die ‘weigeren de dialoog aan te gaan met EU’ of zich niet willen inzetten om zich in regel te stellen met een goed fiscaal bestuur omvatte bij de opstelling en publicatie in 2017 17 landen. De lijst werd openbaar gemaakt op een moment dat het Wereldforum van de OESO ook werkzaamheden uitvoerde met betreking tot de transparantie over en uitwisseling van gegevens met fiscale doeleinden.

In alfabetische volgorde: 1. Amerikaans-Samoa, 2. Bahrein, 3. Barbados, 4. Granada, 5. Guam, 6. Noord- en Zuid-Korea, 7. Macao, 8. de Marshalleilanden, 9. Mongolië, 10. Namibië, 11. Palau, 12. Panama, 13. Saint Lucia, 14. Samoa, 15. Trinidad en Tobago, 16. Tunesië en 17. de Verenigde Arabische Emiraten. Deze landen en grondgebieden werden sterk aangemoedigd om de nodige wijzigingen door te voeren aan hun beleid.

Afspraak was om deze lijst minstens eenmaal per jaar opnieuw te onderzoeken en te actualiseren. Volgens de Raad zou een wijziging van de lijst gerechtvaardigd zijn na evaluatie van experts over aanpassingen aan het beleid door deze landen en grondgebieden, specifiek met het oog op de tekortkomingen die door de EU werden aangegeven.

Nieuwe zwarte lijst – om de evolutie van de samenstelling van de lijst te bekijken, kan u hier klikken. U vindt er het overzicht van de 15 fiscale paradijzen, waaronder 10 nieuwe landen, die in het vet gedrukt staan, op datum van 12 maart 2019: Amerikaans-Samoa, Samoa, Guam, Trinidad en Tobago, Aruba, Belize, Bermuda, Fiji, Oman, Vanuatu, Dominica, Barbados, Verenigde Arabische Emiraten en de Marshall-eilanden.

Hoewel de Verenigde Arabische Emiraten, Barbados en de Marshall-eilanden eerder nog uit de lijst werden verwijderd, werden ze opnieuw op de zwarte lijst toegevoegd, wegens gebrek aan samenwerking. Een markante vaststelling – zie het artikel van Oxfam in dit verband, is het feit dat geen enkele EU-lidstaat voorkomt op de zwarte lijst, die hierdoor vooral ‘externe bedreigingen’ aan de kaak stelt uit niet EU-grondgebieden.

Opgelet: verwar deze lijst niet met de andere zwarte lijst, namelijk de lijst van landen met een hoog risico in het kader van de antiwitwasstrijd. De Europese Commissie stelde onlangs voor om 7 nieuwe landen toe te voegen aan de lijst met landen die onvoldoende de strijd aangaan tegen witwaspraktijken en de financiering van terrorisme. De lijst zou dan 23 landen omvatten, maar werd begin maart 2019 verworpen door de lidstaten. In afwachting van een nieuwe lijst, blijft de lijst met 16 landen van toepassing.

Grijze lijst

In de watch list, de lijst met op te volgen grondgebieden, stonden in de eerste versie 63 rechtsgebieden opgesomd, waarvan de Europese Unie van oordeel was dat er voldoende engagement was, maar waarvan de tenuitvoerbrenging strikt diende te worden opgevolgd. Het betreft een proces in evolutie, want indien deze gebieden hun engagement niet nakomen, kunnen zij opnieuw op de zwarte lijst worden opgenomen.

Albanië, Anguilla, Antigua en Barbuda, Armenië, Aruba, Bahamas, Bahrein, Barbados, Belize, Bermuda, Bosnië-Herzegovina, Botswana, de Britse Maagdeneilanden, Kaapverdië, de Kaaimaneilanden, Cookeilanden, Dominica, Zuid-Korea, Curaçao, Verenigde Arabische Emiraten, Faeröereilanden, Fiji, Grenada, Groenland, Guernsey, Hong Kong, Jamaica, Jersey, Jordanië, Labuan, Macao, Qatar, Noord-Macedonië, Maleisië, Maldives, Isle of Man, Marshalleilanden, Marokko, Mauritius, Mongolië, Montenegro, Namibië, Nauru, Niue, Nieuw-Caledonië, Oman, Palaos, Panama, Saint-Kitts en Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Servië, Seychellen, Zwitserland, Swaziland, Taïwan, Thailand, Tunesië, Turkije, Turks- en Caicoseilanden, Uruguay, Vanuatu en Viëtnam.

Wat stellen we vast?

Deze ‘grijze’ lijst, met landen en grondgebieden die zich in regel aan het stellen zijn met de richtlijnen, omvat momenteel 34 andere landen – waaronder Zwitserland – die worden opgevolgd.

25 landen die tijdens het oorspronkelijke onderzoek kritisch onder de loep werden genomen, werden beloond voor hun samenwerking: zij worden nu als meewerkend ervaren.