Veel te weinig Odoo's en Lighthouse'n

Straf bedrijfsnieuws deze week. Een groep internationale topinvesteerders investeert 500 miljoen euro in de Waalse softwareontwikkelaar Odoo. De operatie waardeert het bedrijf op 5 miljard euro. Daarnaast haalde het Gentse Lighthouse, aanbieder van hotelmanagementsoftware, 350 miljoen euro op, wat hun waardering ruim boven 1 miljard duwt.

Twee inspirerende topverhalen uit de Belgische tech-scene die voor een welkome afwisseling zorgen na al het sombere bedrijfsnieuws van de voorbije weken. Meteen ook een duidelijk bewijs (voor wie eraan zou twijfelen) dat ondernemen in België nog altijd kan.

Geen reden voor euforie

Maar dit is zeker ook geen reden voor euforie. Los van de succesverhalen blijft ondernemerschap in België een lastig verhaal. Op Cyprus na hebben we vandaag het laagste aandeel snel groeiende ondernemingen (met een groei van 10% of meer) van heel Europa. In 2021-2022 behoorde 5,8% van de Belgische ondernemingen (met minstens 10 werknemers) tot die categorie. Het Europese gemiddelde ligt op 9,2%, in Nederland is dat 11,1%. Toplanden als Denemarken en Zweden halen respectievelijk 13 en 18,8%. Voor jonge (jonger dan 5 jaar) snel groeiende ondernemingen is België zelfs de slechtste leerling van de Europese klas. Het Europese gemiddelde ligt drie keer hoger, in Nederland vier keer hoger, in Finland zelfs bijna zes keer hoger.

Ondanks anekdotische positieve signalen over het toenemende aantal starters (maar nog altijd bij de laagste van Europa), een snel groeiend aantal student-ondernemers en succesverhalen als Odoo en Lighthouse blijft de ondernemingsdynamiek in onze economie ondermaats. Dat weegt op de productiviteitsgroei en dus ook op de totale welvaartscreatie. Dat relatief beperkte ondernemerschap heeft te maken met een zekere risico-averse mentaliteit (waar zeker ook een rol ligt voor het onderwijs), maar toch vooral met het algemene ondernemingsklimaat waarbij beleidskeuzes uit het verleden het ondernemen in ons land moeilijker maakt dan nodig. Moeilijkheden om vergunningen te krijgen, doorgeslagen regulering, aanzienlijke administratieve lasten, de zware belastingdruk, hoge loonkosten, moeilijkheden om geschikt personeel te vinden… zijn allemaal hindernissen voor ondernemerschap die we onszelf opleggen.

Naar een beleid voor meer ondernemerschap

Ondernemerschap speelt een cruciale rol in een economie via het lanceren van nieuwe ideeën, activiteiten of producten, nieuwe productieprocessen, nieuwe technologieën, nieuwe manieren van samenwerken… Sterke bedrijven vormen de motor van onze economie en van onze welvaart. In reactie op de sluiting van Audi Brussel werden de jongste weken opnieuw allerlei ideetjes gelanceerd die het ondernemen in ons land nog moeilijker zouden maken (o.m. een uitbreiding van de wet-Renault), terwijl aan de federale onderhandelingstafel vooral gediscussieerd lijkt te worden over nieuwe belastingen op kapitaal.

De voorbeelden van Odoo en Lighthouse zouden duidelijk moeten maken wat een enorm potentieel er ligt in meer ondernemerschap.

De focus van de federale onderhandelaars, en van de nieuwe Vlaamse regering, zou vooral daar moeten liggen: hoe kunnen we de hindernissen om te ondernemen zoveel mogelijk wegwerken om meer ondernemerschap aan te zwengelen in onze economie. We hebben vooral veel meer Odoo’s en Lighthouse’n nodig.