Vrouwelijk ondernemerschap in Brussel: een potentieel om te valoriseren

Temps de lecture: 5 min |9 december 2023 à 07:36

Het vrouwelijk ondernemerschap is een belangrijke uitdaging voor de economische en sociale ontwikkeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De vrouwelijke ondernemers dragen bij tot de creatie van welvaart, werkgelegenheid en innovatie, en brengen diversiteit en mixiteit in het ondernemerslandschap. Toch blijven de vrouwen in de minderheid in de wereld van het ondernemerschap, en worden ze geconfronteerd met tal van obstakels die hun professionele ontplooiing belemmeren.

Wat is de huidige situatie van het vrouwelijk ondernemerschap in Brussel?

Wat zijn de uitdagingen en de kansen voor de vrouwen die een activiteit starten of ontwikkelen?
Welke acties worden ondernomen om hen te ondersteunen en te begeleiden?

Dit artikel is gebaseerd op de gegevens van de barometer van het vrouwelijk ondernemerschap 2023, gepubliceerd door hub.brussels, het Brussels Agentschap voor de Ondersteuning van het Bedrijfsleven.

Een groeiende dynamiek, maar een aanhoudende ondervertegenwoordiging

De barometer van het vrouwelijk ondernemerschap 2023 toont aan dat het aantal vrouwelijke zelfstandigen in Brussel met 12,6% is gestegen tussen 2018 en 2021, tegenover 9,8% voor de mannen. De vrouwen vertegenwoordigen nu 28,9% van de Brusselse zelfstandigen, ofwel 30 874 vrouwen. De sectoren die het meest in trek zijn bij de vrouwen zijn de vrije of intellectuele beroepen (58%), de handel (15,4%) en de horeca (7,2%). De vrouwelijke zelfstandigen zijn meer gediplomeerd dan de mannen, met 66,7% van hen die een hoger onderwijsniveau hebben, tegenover 54,2% voor de mannen. Ze zijn ook jonger, met een gemiddelde leeftijd van 41 jaar, tegenover 43 jaar voor de mannen.

Desalniettemin blijven de vrouwen ondervertegenwoordigd in het ondernemerschap, en varieert hun aandeel sterk naargelang de sectoren. Ze zijn zo zeer in de minderheid in de sectoren van de bouw (3,9%), de industrie (5,9%) of het vervoer (6,6%). Ze zijn ook minder aanwezig in de innovatieve sectoren, zoals de informatie- en communicatietechnologieën (ICT) of de levenswetenschappen. Bovendien zijn de vrouwen minder geneigd om ondernemingen in rechtspersoon op te richten, die meer mogelijkheden bieden voor groei en ontwikkeling. Ze vertegenwoordigen slechts 22,4% van de oprichters of medeoprichters van ondernemingen in rechtspersoon in Brussel.

Een grotere financiële kwetsbaarheid, en een moeilijkere toegang tot financiering

De barometer van het vrouwelijk ondernemerschap 2023 legt ook de grotere financiële kwetsbaarheid van de vrouwelijke zelfstandigen bloot in vergelijking met de mannen. Inderdaad, 52% van de vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep heeft een jaarinkomen lager dan 20 000 euro, tegenover 40,3% voor de mannen. Omgekeerd, hoe hoger de inkomens, hoe minder de vrouwen vertegenwoordigd zijn. Zo heeft slechts 5,8% van de vrouwelijke zelfstandigen in hoofdberoep een jaarinkomen hoger dan 50 000 euro, tegenover 13,4% voor de mannen.

Deze financiële kwetsbaarheid beperkt de toegang tot financiering voor de vrouwen die een activiteit willen creëren of ontwikkelen. De vrouwen ondervinden inderdaad meer moeilijkheden dan de mannen om bankleningen, subsidies of eigen vermogen te verkrijgen. Ze beschikken vaak over minder waarborgen, minder netwerken of minder vertrouwen van de investeerders. Ze zijn ook minder geïnformeerd over de bestaande financieringsinstrumenten, en minder begeleid in hun zoektocht naar fondsen. De barometer van het vrouwelijk ondernemerschap 2023 onthult dat 37,5% van de vrouwelijke zelfstandigen helemaal niet geadviseerd werd in hun zoektocht naar financiering, tegenover 16,7% voor de mannen.

Een behoefte aan begeleiding en specifieke ondersteuning

De vrouwelijke zelfstandigen uiten een behoefte aan begeleiding en specifieke ondersteuning om de uitdagingen van het ondernemerschap aan te gaan. Ze zijn meer dan de mannen geneigd om hulp te vragen voor de administratieve en boekhoudkundige beheer, de commerciële ontwikkeling, de marketing en de communicatie, of het beheer van de tijd en de stress. Ze zijn ook meer bereid om opleidingen te volgen of deel te nemen aan netwerken of evenementen die verband houden met het ondernemerschap. Ze vinden de maatregelen ter ondersteuning van het vrouwelijk ondernemerschap in Brussel nuttig, op voorwaarde dat ze ervan op de hoogte zijn.

De vrouwelijke zelfstandigen worden echter vaak geconfronteerd met een gebrek aan zichtbaarheid en erkenning van hun activiteit. Ze worden minder in de kijker gezet dan de mannen in de media, de evenementen of de prijzen die verband houden met het ondernemerschap. Ze zijn ook minder vertegenwoordigd in de beslissings- of invloedsorganen van de ondernemerswereld. Ze ondergaan soms discriminaties of stereotypen die verband houden met hun geslacht, die hun zelfvertrouwen of hun legitimiteit kunnen aantasten. Ze moeten vaak hun professionele leven verzoenen met hun familiale of persoonlijke leven, wat een bron van moeilijkheden of verzakingen kan zijn.

Actiepistes om het potentieel van de vrouwelijke ondernemers te valoriseren

Gezien deze vaststellingen, lijkt het noodzakelijk om de acties ten gunste van het vrouwelijk ondernemerschap in Brussel te versterken, om het potentieel van de vrouwelijke ondernemers te valoriseren en de ongelijkheden tussen de geslachten te verminderen. De barometer van het vrouwelijk ondernemerschap 2023 stelt verschillende actiepistes voor, zoals:

De vrouwen sensibiliseren voor het ondernemerschap vanaf de jongste leeftijd, door hen de kansen en de voordelen van het ondernemerschap te laten ontdekken, en door hen inspirerende modellen van vrouwelijke ondernemers voor te stellen.
De vrouwen begeleiden in alle stappen van hun ondernemersparcours, door hen een gepersonaliseerde ondersteuning aan te bieden, aangepast aan hun behoeften en hun specificiteiten, en door hun toegang tot de middelen, de netwerken en de financiering te vergemakkelijken.
De zichtbaarheid en de erkenning van de vrouwelijke ondernemers bevorderen, door hun successen, hun talenten en hun innovaties in de verf te zetten, en door hen meer te integreren in de media, de evenementen en de organen van de ondernemerswereld.
De mixiteit en de diversiteit in het ondernemerschap bevorderen, door te strijden tegen de discriminaties en de stereotypen die verband houden met het geslacht, en door de samenwerking en de complementariteit tussen de vrouwelijke en de mannelijke ondernemers aan te moedigen.

Deze actiepistes worden al uitgevoerd door hub.brussels, via zijn hub "Women in Business", die het vrouwelijk ondernemerschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ondersteunt.