Wat de nieuwe economische werkloosheid vanaf 1 juli 2025 betekent voor jou als werknemer of werkgever ?

De administratieve vereenvoudiging die door de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 172 werd ingevoerd om de toegang tot tijdelijke werkloosheid om economische redenen voor bedienden te vergemakkelijken, loopt af op 30 juni 2025.

. Wat betekent dit voor werkgevers en werknemers?

De experten van HR-dienstverlener Partena Professional geven een antwoord op de belangrijkste vragen.

Wat hield de cao 172 rond economische werkloosheid voor bedienden precies in?

De overeenkomst cao 172 ‘Tijdelijke werkloosheid werkgebrek wegens economische oorzaken voor bedienden’ stond ondernemingen in moeilijkheden toe om een beroep te doen op economische werkloosheid voor hun bedienden, zelfs als ze niet gebonden waren door een collectieve arbeidsovereenkomst (sectoraal of op ondernemingsniveau) of door een ondernemingsplan.

“De cao 172 was eigenlijk een administratieve vereenvoudiging om indien nodig snel over te schakelen op economische werkloosheid voor bedienden.”, stelt Greet Damme, managing partner bij Partena Professional. “Een werkgever kon een economische dip in diens onderneming opvangen zonder bedienden te moeten ontslaan. De economische werkloosheid voor bedienden bood werkgevers die acuut een overschot aan bedienden hadden de mogelijkheid om dit op korte termijn tijdelijk op te vangen zonder tot ontslag te moeten overgaan.”

Waarom loopt de overeenkomst op zijn einde?

De overeenkomst werd in het leven geroepen in de zomer van 2023, een periode die in de naweeën van de coronapandemie en geopolitieke instabiliteit gekenmerkt werd door economische onzekerheid. De verlenging van de vereenvoudigde aanvraagprocedure voor economische werkloosheid bedienden was onderdeel van het sociaal overleg 2023-2024. Het sociaal overleg 2024-2025 is mislukt met het einde van cao 172 tot gevolg.

“Toch betekent dat niet dat we ons intussen in meer standvastige economische wateren bevinden”, vult Yves Stox, managing consultant aan. “De economische onzekerheid is momenteel nog niet per se minder dan in juli 2023. Wanneer je buiten de eigen landsgrenzen kijkt, zien we nog steeds de impact van het USA-handelsbeleid op wereldeconomie en de beurswaarde van ondernemingen.”

Wat betekent dit voor werknemers en, bij uitbreiding, de arbeidsmarkt?

“De gevolgen op langere termijn zijn voornamelijk afhankelijk van de evolutie van de wereldeconomie. De kans is groot dat er nog meer jobs in de gevarenzone belanden. In het eerste kwartaal van 2025 gingen reeds meer dan 10.000 jobs verloren door collectieve ontslagen en faillissementen. Dat was toen het hoogste aantal sinds 2015 voor een eerste kwartaal. Die trend zal zich in de loop van het jaar verderzetten: meer dan 50 bedrijven kondigden eind 2024 en begin 2025 collectieve ontslagen aan, goed voor nog eens 5.000 bedreigde jobs. De vooruitzichten blijven dus wel zorgwekkend”, concludeert Yves Stox van Partena Professional.

Wat betekent dit voor werkgevers?

“In de eerste plaats valt er een zeker organisatorische flexibiliteit weg”, stelt Greet Damme, managing partner bij Partena Professional. “Belangrijk: het einde van de cao 172 betekent niet het einde van de economische werkloosheid voor bedienden, wel het einde van de administratieve vereenvoudiging ervan.”

“Beroep doen op economische werkloosheid voor bedienden vraagt vanaf 1 juli dus meer administratie, meer tijd, meer planning én meer sociaal overleg. De cao 172 bood werkgevers de mogelijkheid om acute situaties met een overschot aan arbeidskrachten op korte termijn tijdelijk op te vangen. Het wegvallen van dat cao betekent dat onderhandelingen met de vakbonden noodzakelijk zullen worden. Daarnaast bood de soepele regeling een essentiële mogelijkheid om het meest ingrijpende scenario - een collectief ontslag - te vermijden.”

Wat verandert er dan precies vanaf 1 juli 2025?

“De administratieve vereenvoudiging loopt af op 30 juni 2025. Vanaf 1 juli 2025 kan een (nieuwe) periode van economische werkloosheid voor bedienden dus alleen worden ingevoerd als er voldaan wordt aan de algemene (klassieke) regels die gelden voor dit soort tijdelijke werkloosheid”, verduidelijkt Yves Stox.

Als een werkgever voor bedienden een beroep wil (blijven) doen op het systeem van tijdelijke werkloosheid wegens werkgebrek om economische redenen, moet die vanaf 1 juli 2025:

• beschouwd worden als een onderneming in moeilijkheden (de organisatie moet aan strikte voorwaarden voldoen);
• en gebonden zijn door een collectieve arbeidsovereenkomst (sectoraal of op ondernemingsniveau) of door een ondernemingsplan goedgekeurd door de Commissie "Ondernemingsplannen".

Wat is de maximale duur van de werkloosheid?

Er bestaan twee opties:

1. Een regeling van volledige schorsing van de arbeidsovereenkomst; in dat geval wordt de maximumduur van de economische werkloosheid vastgesteld op 16 kalenderweken per kalenderjaar.
2. Een regeling van gedeeltelijke arbeid met ten minste 2 arbeidsdagen per week; in dit geval is de maximale duur van de economische werkloosheid vastgesteld op 26 kalenderweken per kalenderjaar.

Hoe moet economische werkloosheid voor bedienden vanaf 1 juli 2025 aangevraagd worden?

Als een werkgever vanaf 1 juli 2025 (opnieuw) een beroep wenst te doen op economische werkloosheid voor bedienden, dient die onder meer:

• een nieuw formulier C106A of C106A-NBTW naar de RVA te verzenden ten minste 14 dagen vóór de eerste mededeling ‘schorsing bedienden wegens werkgebrek’ (d.w.z. ten minste 14 dagen voor de voorafgaande mededeling);
• een kopie van deze kennisgeving aan de ondernemingsraad of, bij gebrek hieraan, aan de vakbondsafvaardiging te bezorgen op de dag zelf van de verzending;
• de bedienden op de hoogte te brengen, via aanplakking in de lokalen van de onderneming of via een schriftelijke individuele kennisgeving, van de invoering van de economische werkloosheid, ten minste 7 dagen voor de eerste dag van economische werkloosheid;
• de mededeling van de aanplakking of van de individuele kennisgeving over te maken aan de RVA op de dag zelf van die aanplakking of kennisgeving (= voorafgaande mededeling);
• de economische redenen die de invoering van de tijdelijke werkloosheid rechtvaardigen, mee te delen aan de ondernemingsraad of, bij gebrek daaraan, aan de vakbondsafvaardiging, op de dag van de aanplakking of individuele kennisgeving;
• de eerste effectieve dag van economische werkloosheid van de maand aan de RVA mee te delen en dit (in principe) op de eerste dag werkloosheid.