Zomer 2023: evenveel vakantie genomen, maar door minder werknemers

Minder Belgen namen in juli en augustus vakantie. Toch blijft het aantal vakantiedagen dat we met z’n allen namen deze zomer ongewijzigd ten opzichte van 2022.

Wie deze zomer wel vakantie nam, was met andere woorden, langer afwezig op het werk ten opzichte van een jaar eerder. Dat is de opvallende conclusie van hr-dienstenverlener Acerta op basis van de reële data van 320.000 werknemers bij zo’n 29.000 bedrijven.

Het fenomeen is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de allereerste ingekorte zomervakantie van 9 naar 7 weken in Wallonië en Brussel.

De nieuwe vakantieregeling leidt ertoe dat werknemers in Wallonië 12,56% meer van hun werktijd als vakantie opnamen.

In Brussel was dat 5,66% meer. Het nieuwe vakantiesysteem in Franstalig België leidde niet tot een aanpassing van de vakantieplanning, aldus Acerta.

Werknemers in Brussel en Wallonië namen evenveel zomervakantie ondanks ingekorte schoolvakantie

De voorbije zomervakantie is een kleine 18% van de werkbare uren niet gepresteerd, want deze werden opgenomen als vakantie. Dat is nagenoeg een status quo tegenover 2022 als we enkel de weken in rekening brengen waarin de scholen gesloten zijn. Tot voor dit jaar ging dat voor heel het land over de periode 1 juli tot en met 31 augustus. Maar in 2023 is in Franstalig België de zomervakantie geconcentreerd tot de weken van 8 juli tot en met 25 augustus. Het valt op dat in Wallonië en Brussel, gelijk met de verkorte schoolzomervakantie, door werknemers meer werkbare uren naar vakantie zijn gegaan. Meer dan het nationale gemiddelde én meer dan een jaar eerder. In Wallonië gaat het over 21,08% van de werkbare uren, wat 12,56% meer is dan in de schoolzomervakantie van 2022; in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het over 19,02% of 5,66% meer dan vorig jaar. In Vlaanderen werden dit jaar dan weer iets minder vakantiedagen opgenomen tijdens juli en augustus dan een jaar eerder.

Figuur 1: Percentage van werkbare uren tijdens de schoolzomervakantie dat als vakantie is opgenomen + evolutie van dat percentage tegenover vorige schoolzomervakantie

Wim Depondt, juridisch adviseur bij Acerta Consult: “Het ziet ernaar uit dat werknemers vasthouden aan een langere zomervakantie in die weken dat de scholen de deuren sluiten. Gaat het over minder weken, zoals nu de zomervakantie in de Brusselse en Waalse scholen, dan noteren bedrijven dus een grotere concentratie van vakantie in die paar weken.”

Meer vakantie-uren door minder werknemers

Tegelijk zien we dat in de zomer van 2023 het percentage werknemers dat in de weken van de schoolvakantie vakantie opnam is gedaald. Meer werknemers namen met andere woorden geen vakantie deze schoolzomervakantie. De daling doet zich voor in het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In Wallonië nam een kwart van de werknemers dan geen vakantie (74,4% nam wel vakantie), in Brussel, waar een deel van het onderwijs ook Nederlandstalig is, gaat het over 30% (70% nam wel vakantie).

Figuur 2: Percentage werknemers dat deze zomer vakantie opnam in de weken dat de scholen sloten (ongeacht hoeveel vakantie)

Wim Depondt: “Er zijn deze zomer meer vakantie-uren geregistreerd tijdens de verkorte schoolvakantie in Brussel en Wallonië, maar wel door minder werknemers. Wie vakantie nam, zal dus meer dagen hebben genomen. De verkorte schoolvakantie wordt in Wallonië en Brussel gecompenseerd door meer vakantie in het voor- en het najaar. Het is niet ondenkbaar dat (groot)ouders vakantie reserveren om ook die periodes af te dekken.”

Wettelijke vakantie 2023 is dit jaar nog op te nemen

De hervorming van de schoolvakanties in Brussel en Wallonië versterkt een bestaand aandachtspunt voor werknemers en werkgevers voor het inplannen van de nog openstaande vakantiedagen.

Wim Depondt: “Alle wettelijke vakantiedagen moeten opgenomen worden in het betrokken jaar. Om werknemers op tijd de rust te gunnen die ze verdienen en tegelijk de continuïteit te garanderen, is het nodig om tijdig te beginnen met de vakantieplanning. Meer schoolvakantie in het najaar maakt dat dat gesprek zeker in Wallonië en Brussel op tijd zal moeten worden gevoerd. Vanaf 2024 komt er wel beperkte mogelijkheid om openstaande vakantiedagen over te dragen. Maar die zal enkel gelden in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld als gevolg van een ziekteperiode.”

Over de cijfers

De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op de werkelijke gegevens van een set van 320.000 werknemers met een contract van onbepaalde duur in dienst bij meer dan 29.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren. De uren zijn die van de schoolzomervakantie, nl. de referteperiode 1 juli-31 augustus voor Vlaanderen en 8 juli-25 augustus voor Wallonië en Brussel voor 2023.