15% van de Belgische werknemers drinkt te veel alcohol

Jobonzekerheid en stress in privéleven zorgen voor overmatig drinkgedrag

• 15% van de Belgische werknemers drinkt meer dan 10 glazen alcohol per week
• Alleenstaande werknemers met kinderen lopen bijna tweemaal zoveel risico op te veel alcoholgebruik dan werknemers met een partner of werknemers zonder kinderen
• Risicofactoren voor overmatig alcoholgebruik zijn: een leidinggevende functie, alleenstaande werknemer met kinderen, telewerk en leeftijd

Brussel, 21 december 2021 – De feestdagen zijn in zicht en voor heel wat werknemers betekent dit een welverdiende pauze na een woelig jaar vol fluctuerende Covid-19 maatregelen. Maatregelen die ook een impact hadden op de manier waarop we ons werk moesten organiseren (telewerken, werken met kinderen thuis...). Volgens Securex, partner in tewerkstelling en ondernemerschap, toont een nieuwe studie die in september 2021 werd uitgevoerd bij 1.509 Belgische werknemers aan dat 15% van hen meer dan 10 glazen alcohol drinkt per week. Hiermee overschrijden ze de wetenschappelijk onderbouwde richtlijn van het VAD, het Vlaams expertisecentrum voor alcohol en andere drugs. Voornamelijk alleenstaanden die kampen met jobonzekerheid en een moeilijke balans vinden tussen privé en werk vertonen dit verontrustend gedrag.

Telewerk verhoogt het risico voor leidinggevenden en voor wie vreest voor zijn job

Op de verschillende niveaus van de arbeidsmarkt is er overmatig drinkgedrag aanwezig. Toch zien we een opvallend hoger risico bij leidinggevenden die de afgelopen periode moesten telewerken. De verschillende Covid-19-maatregelen op de werkvloer en een team leiden van op afstand maakten hun job er niet makkelijker op. Als leidinggevenden telewerken is hun risico op overmatig drankgebruik driemaal hoger dan wanneer ze niet telewerken. Bij wie geen leiding geeft, verhoogt telewerk het risico niet. Op het moment van de bevraging (september 2021), gaf een derde van de leidinggevenden aan te telewerken, bij niet-leidinggevenden was dat een vijfde.

“Na een zware dag van online meetings, zorgt een dagelijks aperitiefje voor gezelligheid en is het ook een vorm van beloning en ontlading na een moeilijke dag. Vermoedelijk kampten heel wat leidinggevenden met stress om een team te leiden en aan te sturen van op afstand. Wanneer je dit echter dagelijks doet en het niet altijd bij één aperitiefje houdt, zit je al snel aan meer dan 10 glazen alcohol per week.” zegt Heidi Verlinden, Research Project Manager bij Securex.

Ook werknemers die ongerust zijn over eventueel jobverlies lopen een hoger risico op overmatig alcoholgebruik. En ook hier voornamelijk wanneer ze telewerken. In dat geval lopen ze ruim tweemaal zoveel risico dan wanneer ze niet telewerken. Angst voor jobverlies was op het moment van de bevraging (september 2021) niet zeldzaam. Maar liefst één op drie werknemers – zowel telewerkers als niet telewerkers – vreesde toen voor zijn job. Telewerken verlaagt vermoedelijk vaak de zichtbaarheid van de werknemer in de organisatie en zijn gevoel van impact op het behoud van zijn job. Dit is vergelijkbaar met wetenschappelijke studies die aantonen dat telewerkers minder kans maken op promotie.

Hoger risico bij alleenstaanden met kinderen

In het geval van alleenstaande werknemers met kinderen (van elke leeftijd), is er altijd een hoger risico op alcoholmisbruik. Er is zelfs sprake van bijna tweemaal meer kans op te veel alcoholgebruik dan bij werknemers met een partner of werknemers zonder kinderen (+91%). Deze groep werknemers heeft het door hun privésituatie nog zwaarder dan hun collega’s bij lockdowns, tijdelijke werkloosheid, quarantaines, ziekte en telewerken. Het zonder partner runnen van een huishouden en de zorg voor de kinderen terwijl de kinderen voortdurend thuis zijn, eventueel nog gecombineerd met thuiswerk, valt hen zwaar. Bijna één op tien werknemers in België is alleenstaande met kinderen.

“Het is absoluut essentieel dat werkgevers een flexibel HR-beleid voeren op vlak van telewerk, werkregime en verlofregelingen. Vooral in het geval van alleenstaanden met kinderen zien we dat er nood is aan een beleid op maat. Hierbij dient men maximaal rekening te houden met de voortdurend veranderende maatregelen op de scholen en kinderdagverblijven zodat de ouder zich kan organiseren. Transparantie naar collega’s toe is daarbij belangrijk, evenals een positieve of minstens neutrale impact op de teamwerking. Het is absoluut noodzakelijk dat de werknemer nog steeds een gezonde balans kan vinden tussen werk en privé.”, zegt Heidi Verlinden van Securex.

Mannen drinken meer en hoe ouder, hoe hoger het risico

Vooral mannen drinken veel, ongeacht of ze telewerken of niet. Hun risico op overmatig alcoholgebruik is 125% hoger dan dat van vrouwen. Vrouwen verdrievoudigen hun risico als ze telewerken. Het risico op overmatig drinken stijgt ook met de leeftijd: een werknemer van 45 jaar loopt 50% meer risico op overmatig alcoholgebruik dan een 25-jarige, een werknemer van 65 jaar loopt tweemaal zoveel risico (100% meer).

“Dit onderzoek toont aan dat er nood is aan dialoog tussen werknemers en werkgevers over hoe we dit fenomeen proactief kunnen aanpakken. Een tip aan de werkgevers is om het onderwerp bespreekbaar te maken en zeker tijdens de laatste weken van het jaar. Ook al maakt telewerk het moeilijker dan anders om afspraken te maken en signalen te detecteren, moeten we collectief op zoek gaan naar manieren om alcoholmisbruik aan te kaarten. Daarnaast is het ook belangrijk om op preventie in te zetten in de vorm van transparante communicatie om onnodige jobonzekerheid weg te nemen, leidinggevenden te ondersteunen en geregeld connectie te maken met risicogroepen zoals alleenstaanden met kinderen.” adviseert Eva Praet, Senior Consultant Health & Safety bij Securex.

***

Over het onderzoek

De cijfers van dit onderzoek komen uit een bevraging die Securex in september 2021 uitvoerde in verschillende domeinen. De steekproef omvat 1509 werknemers en is representatief voor de Belgische arbeidsmarkt op vlak van geslacht, leeftijd, statuut, bedrijfsgrootte en regio.

De besproken risicoverschillen betreffen de ‘zuivere impact’ van een variabele, dus exclusief de invloed van de andere relevante variabelen. Het risico op overmatig alcoholgebruik bij leidinggevenden bijvoorbeeld, is een effect van leidinggeven op zich - plus telewerk - en wordt niet verklaard doordat de meerderheid van de leidinggevenden een man is. Weliswaar is de richting van het verband soms ook mogelijk in omgekeerde richting doordat dit een cross-sectioneel onderzoek is en geen longitudinaal.