Arizona : Regeerakkoord voert e-reporting in en schaft BTW listings af in strijd tegen de BTW fraude

Na maanden van onderhandelen heeft formateur Bart De Wever afgelopen vrijdag aangekondigd dat er een regeerakkoord is. Het regeerakkoord bevat tal van maatregelen waar de nieuwe nog te vormen regering in de komende legislatuur aan gaat werken. Een bijzondere maatregel is dat het regeerakkoord de BTW listings wilt afschaffen en in de plaats e-reporting gaat invoeren vanaf 2028.

Over de maatregel

Het regeerakkoord haalt letterlijk aan dat tegen 2028 ‘near real-time reporting’ wordt ingevoerd voor transacties tussen BTW-plichtige en voor transacties waarvoor een Geregistreerd Kassasysteem (GKS, ook wel ‘de witte kassa’ genoemd) is ingevoerd. Deze maatregel is in lijn met de invoering van de verplichte e-facturatie tegen 1 januari 2026 voor BTW-plichtige ondernemingen. Bijkomend is echter dat hier niet enkel de transacties tussen BTW-plichtige ondernemingen geviseerd worden maar ook de transacties van de Geregistreerde kassasystemen. De witte kassa is al meer dan 10 jaar oud en het is duidelijk dat de overheid hiermee ook dit systeem wilt moderniseren. Steeds meer klanten bestellen via smartphone-apps of bestelkiosken in fastfoodrestaurants, maar die koppelen nog te moeilijk aan de witte kassa. Het doel is om kassa data automatisch door te sturen naar de FOD Financiën, in plaats van deze pas tijdens een controle ter plaatse te kopiëren.

In de tekst wordt tevens aangehaald dat er bij de invoering van de e-reporting aandacht zal gaan naar het respecteren van het beroepsgeheim.

Concreet zullen door de invoering van de e-reporting kassa’s en betaal-en facturatiesystemen in verbinding staan met de BTW administratie en BTW gegevens doorsturen. Hierdoor zal de overheid continu en haast direct de BTW data ontvangen en via datamining accurater en directer controles kunnen uitoefenen. Het gevolg is dat de klantenlistings, de jaarlijkse btw-aangifte waarin bedrijven hun Belgische btw-plichtige klanten rapporteren aan de belastingdienst, worden afgeschaft.

De BTW kloof

De btw-kloof (ook wel VAT gap genoemd) is het verschil tussen de btw-inkomsten die een overheid verwacht te ontvangen en de werkelijke btw-inkomsten, vaak veroorzaakt door fraude, fouten of niet-betalingen.

Een studie van het IMF uit 2023 berekende dat de BTW kloof in België jaarlijks 11 miljard euro bedroeg. Dit wil zeggen dat de Belgische schatkist maar liefst een vijfde van de BTW-inkomsten zou mislopen. Een gelijkaardige studie van de Europese Commissie voor het jaar 2021 is iets conservatiever in de berekening van de BTW kloof voor België. In die studie wordt de BTW kloof in België geschat op 2,5 miljard euro. Voor heel de Europese Unie bedraagt de kloof iets meer dan 60 miljard euro.

Het voorbeeld Italië

Italië is in Europa het land met de grootste BTW kloof. Volgens de eerder aangehaalde studie van de Commissie bedroeg de kloof er in 2021 14,6 miljard euro. Ondanks de hoge BTW kloof is de Italiaanse overheid er wel in geslaagd om de kloof de laatste jaren drastisch te doen verlagen door de invoering van e-reporting. In 2016 bedroeg de Italiaanse btw-kloof 35,9 miljard euro, wat neerkomt op bijna 25% van de verwachte btw-inkomsten. Sinds 2019 heeft het land een systeem van e-reporting ingevoerd. SdI (Sistema di Interscambio) is het digitale e-reporting systeem van de Italiaanse overheid. Het systeem registreert en verstuurt elektronische facturen (e-fattura) tussen bedrijven (B2B), consumenten (B2C) en overheidsinstanties (B2G). Alle facturen worden via het SdI ingediend bij de belastingdienst (Agenzia delle Entrate), die ze valideert en doorstuurt naar de ontvanger.

De Europese ViDA richtlijn

Italië was het eerste land in de Europese Unie dat een systeem van e-reporting invoerde in de strijd tegen de BTW fraude. Het volgde hiermee het voorbeeld van enkele Latijns-Amerikaanse landen die e-invoicing en e-reporting succesvol hebben ingevoerd tussen 2008 en 2016 in de strijd tegen belastingfraude.

Het is ook de Europese Commissie niet ontgaan dat e-reporting een manier is om de BTW fraude te bestrijden. Vorig jaar bereikten de ministers van Financiën van de Europese lidstaten tijdens een vergadering van de Raad voor Economische en Financiële Zaken (Ecofin) een akkoord over de ViDA richtlijn. ViDA (VAT in the Digital Age) is een hervormingspakket van de Europese Commissie om het btw-stelsel te moderniseren en btw-fraude te bestrijden. De drie belangrijkste pijlers zijn:

1. Digitale rapportage & e-facturatie – Verplichte near real-time e-reporting voor intra-EU B2B-transacties ter vervanging van de huidige intracommunautaire opgaves.
2. Platformeconomie & btw – Online platforms (zoals Airbnb en Uber) worden btw-plichtig voor bepaalde transacties, om naleving te verbeteren.
3. Eén btw-registratie in de EU – Uitbreiding van de One Stop Shop (OSS) en Import One Stop Shop (IOSS), zodat bedrijven zich niet in meerdere lidstaten hoeven te registreren.