Belgische sociale partners vragen invoering van kilometerheffing.

​

Het idee achter de kilometerheffing is eigenlijk vrij simpel. Door hogere kilometertarieven te hanteren tijdens de spitsuren, gaat men ervan uit dat bestuurders hun vertrektijden gaan uitstellen waardoor de files ontlast zullen worden en het verkeer vlotter zal verlopen. Zal dit systeem werken? Ja, zonder twijfel. Mensen zullen, zoals fiscalisten zo mooi zeggen, “zoeken naar de minst belaste weg” en wat het rekeningrijden betreft kunnen we dat zelfs vrij letterlijk nemen. Maar als we de tijd nemen om wat dieper na te denken over de gevolgen van een kilometerheffing zijn er toch wat bedenkingen te maken:

• Allereerst kunnen we ons vragen stellen bij het sociaal karakter van de heffing. Het spitsverkeer duurder maken betekent sowieso dat men een bepaalde categorie van sociaal zwakkeren financieel gaat uitsluiten van het rijden tijdens de spitsuren. In een KUL-studie neemt men een kostprijs van 6,66 euro voor een spitstraject als voorbeeld. Voor een voltijdse werknemer die dagelijks moet pendelen, betekent dit toch een extra kost van 266 euro per maand en dat is niet voor iedereen haalbaar. Bovendien is het net ook die categorie van sociaal zwakkeren voor wie arbeidsflexibiliteit veel minder evident is, dan voor het hoger kaderpersoneel.
• Vervolgens kan men ook vragen stellen bij de budgettaire neutraliteit van de kilometerheffing. De meeste studies stellen dat de kilometerheffing de jaarlijkse verkeersbelasting moet vervangen en dus budgetneutraal zou moeten zijn. Op macrovlak kan dit misschien wel kloppen, maar op microvlak zullen er grote verschillen zijn.
• Bovendien moet men ook rekening houden met een belangrijk pervers effect, en dat is de doorrekening van de kilometerheffing naar de consument. Leveranciers van pakjes, hersteldiensten aan huis, bouwfirma’s, het lijkt evident dat zij de verplaatsingskosten met inbegrip van de kilometerheffing aan de consument zullen doorrekenen. De consument zal hierdoor niet enkel voor de betaling van de kilometerheffing moeten opdraaien, maar op deze doorgerekende kost ook nog eens BTW moeten betalen. Leveranciers van pakjes en hersteldiensten aan huis... Het lijkt evident dat ze de kilometerheffing aan de consument zullen doorrekenenMaar de belangrijkste vraag die we ons allicht moeten stellen bij de invoering van de kilometerheffing is de vraag of niet alleen de bestuurder maar ook de maatschappij zich zal aanpassen aan het rekeningrijden. Het gedrag van autobestuurders op een efficiënte manier gaan sturen, zal meer vereisen dan een fiscale penalisatie onder de vorm van een hogere kilometerheffing tijdens de spits. Een alleenstaande moeder met twee kinderen die om uiterlijk 18 uur aan de crèche, bij de dagmoeder of aan de schoolpoort moet staan, die heeft geen boodschap aan het feit dat zij minder kilometerheffing moet betalen als zij pas na 19.30 uur naar huis vertrekt. En hetzelfde geldt ook voor de bediende van wie de werkgever verwacht dat hij of zij stipt elke werkdag van 9 tot 5 het onthaal van het bedrijf verzorgt.Het efficiënt sturen van de verkeerstroom zal dus pas lukken als dit gepaard gaat met een maatschappelijke verandering waarbij om te beginnen het klassieke arbeidsstramien van 9 tot 5 wordt vervangen door een veel flexibeler arbeidssysteem waarbij werknemers veel meer vrijheid krijgen. Ook stimuleren of zelfs verplichten van thuiswerk kan hier al een belangrijke stap zijn. Daarnaast lijkt het ook wenselijk dat als mensen fiscaal verplicht worden zich buiten de spits te verplaatsen, dit kan opgevangen worden met vroegere en latere openingsuren van kinderopvang, scholen, ziekenhuizen, openbare diensten, winkels etc.

De cruciale vraag is of de maatschappij hier wel klaar voor is.

Fiscaliteit kan misschien voor veel zaken ingezet worden, maar het is geen wondermiddel dat alle wereldproblemen kan oplossen. Mobiliteit is daar één van. Zeg dat een fiscalist dit gezegd heeft.