Circulaire 2020/C/63 over de belastingvermindering voor premies voor een rechtsbijstandsverzekering

De Algemene Administratie van de Fiscaliteit – Personenbelasting publiceerde op 07/05/2020 de circulaire 2020/C/63. Deze circulaire bevat FAQ over de belastingvermindering voor premies betaald voor een rechtsbijstandsverzekering (art. 14549, WIB 92 en art. 6318/17, KB/WIB 92).

BIJLAGEN: 3

Inhoudstafel

1. Wat is de belastingvermindering voor premies voor een rechtsbijstandsverzekering?
2. Vanaf wanneer is deze belastingvermindering van toepassing?
3. Hoeveel bedraagt de belastingvermindering?
4. Aan wie wordt de belastingvermindering verleend?
5. Wat zijn de voorwaarden waaraan de rechtsbijstandsverzekering moet voldoen?

6. Attest 281.63

6.1. Wat is het attest 281.63?
6.2. Welke gegevens moeten op het attest 281.63 worden vermeld?
6.3. Binnen welke termijn moet het attest 281.63 worden afgeleverd?

7. Toepassingsvragen

7.1. Komen reeds lopende verzekeringsovereenkomsten rechtsbijstand in aanmerking voor de belastingvermindering?
7.2. Komt een verzekeringsovereenkomst die is gesloten door beide echtgenoten in aanmerking?
7.3. Komen bijkomende kosten die worden aangerekend door de verzekeringsonderneming in aanmerking voor de belastingvermindering?
7.4. Voor welk belastbaar tijdperk wordt de belastingvermindering verleend?
7.5. Kan de belastingvermindering worden terugbetaald of overgedragen naar een volgend belastbaar tijdperk als ze niet volledig kan worden aangerekend bij gebrek aan voldoende belastingen?
7.6. Komt de totale premie nog steeds in aanmerking voor de belastingvermindering als een polis die aan de vereiste voorwaarden voldoet, wordt uitgebreid met een rechtsbijstand voertuig?
7.7. Bij risicoverdwijning (vb. overlijden verzekeringnemer) zijn verzekeringsondernemingen verplicht een premieteruggave te doen. Hoe moeten zij dit verwerken op het attest 281.63?
7.8. Wat is de impact op de belastingvermindering als ik mijn fiscale woonplaats in de loop van het jaar overbreng van België naar een andere staat of omgekeerd?

1. Wat is de belastingvermindering voor premies voor een rechtsbijstandsverzekering?

Om de rechtsbijstandsverzekering toegankelijker te maken, werd een belastingvermindering ingevoerd (1) voor premies die de belastingplichtige tijdens het belastbare tijdperk werkelijk heeft betaald voor een individueel gesloten rechtsbijstandsverzekering die voldoet aan bepaalde voorwaarden.

(1) Artikel 14549, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 92).

Die premies komen voor de belastingvermindering in aanmerking tot een bedrag van 195 euro per belastbaar tijdperk (te indexeren basisbedrag; 310 euro voor aanslagjaren 2020 en 2021).

De belastingvermindering bedraagt 40 % van het in aanmerking te nemen bedrag.

De belastingvermindering wordt verleend op basis van een door de verzekeraar uitgereikt jaarlijks attest 281.63.

Premies voor een rechtsbijstandsverzekering die in aanmerking komen voor de belastingvermindering, kunnen niet als beroepskosten in mindering worden gebracht (2).

(2) Art. 53, 27°, WIB 92.

2. Vanaf wanneer is deze belastingvermindering van toepassing?

De belastingvermindering wordt verleend vanaf aanslagjaar 2020 voor de premies die worden betaald vanaf 01.09.2019.

De vóór 01.09.2019 betaalde premies komen niet in aanmerking voor de belastingvermindering.

3. Hoeveel bedraagt de belastingvermindering?

De premies die de verzekeringnemer werkelijk betaalt voor een in aanmerking komende rechtsbijstandsverzekering, komen voor de belastingvermindering in aanmerking tot een bedrag van 195 euro (te indexeren basisbedrag) per belastbaar tijdperk. Geïndexeerd betekent dit 310 euro per belastbaar tijdperk (aanslagjaren 2020 en 2021).

De belastingvermindering is gelijk aan 40 % van het in aanmerking te nemen bedrag. Voor aanslagjaren 2020 en 2021 bedraagt de belastingvermindering dus maximaal 124 euro (310 euro x 40 %).

4. Aan wie wordt de belastingvermindering verleend?

De belastingvermindering wordt verleend aan de belastingplichtige (natuurlijke persoon) die de in aanmerking komende premies tijdens het belastbare tijdperk (3) werkelijk heeft betaald voor een rechtsbijstandsverzekering die hij individueel heeft gesloten.

(3) Wat aanslagjaar 2020 betreft, komen enkel de vanaf 01.09.2019 betaalde premies in aanmerking.

In geval van een gemeenschappelijke aanslag, wordt de belastingvermindering verleend aan de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner die verzekeringnemer is.

Het attest 281.63, op basis waarvan de belastingvermindering wordt verleend, wordt opgesteld op naam van de verzekeringnemer.

Voorbeeld

Sven en Sofie zijn gehuwd en worden samen belast.

Sofie sluit een rechtsbijstandsverzekering en betaalt hiervoor in september 2019 een premie van 499 euro. De rechtsbijstandsverzekering voldoet aan alle voorwaarden.

Het attest 281.63 wordt door de verzekeringsonderneming op naam van Sofie, de verzekeringnemer, opgesteld.

De betaalde premie, begrensd tot 310 euro, komt bij Sofie in aanmerking voor de belastingvermindering.

Sofie mag dit bedrag opnemen in de aangifte in de personenbelasting m.b.t. aanslagjaar 2020:

Vak X: (Uitgaven die recht geven op) belastingverminderingen
II. Federaal
I. Premies van een rechtsbijstandsverzekering: code 2344-81: 310,00

5. Wat zijn de voorwaarden waaraan de rechtsbijstandsverzekering moet voldoen?

Het moet gaan om een rechtsbijstandsverzekering in de zin van de wet van 04.04.2014 betreffende de verzekeringen. Dit betekent dat het moet gaan om een verzekeringsovereenkomst waarbij de verzekeraar zich verbindt diensten te verrichten en kosten op zich te nemen, om de verzekerde in staat te stellen zijn rechten te doen gelden, als eiser of als verweerder, hetzij in een gerechtelijke, administratieve of andere procedure, hetzij los van enige procedure.

De belastingplichtige moet de verzekeringsovereenkomst individueel hebben gesloten bij een verzekeringsonderneming die is gevestigd in de Europese Economische Ruimte.

De rechtsbijstandsverzekering moet voldoen aan alle in hoofdstuk 2 van de wet van 22.04.2019 vermelde voorwaarden (4) (zie bijlage 1).

(4) Artikelen 2 t.e.m. 9 van de wet van 22.04.2019 tot het toegankelijker maken van de rechtsbijstandsverzekering (BS 08.05.2019).

In dat hoofdstuk 2 worden de minimale voorwaarden vastgelegd waaraan de verzekeringsovereenkomst rechtsbijstand cumulatief moet voldoen opdat de premie in aanmerking zou komen voor de belastingvermindering.

Die voorwaarden voorzien dat enkel een verzekering die individueel wordt gesloten, in aanmerking komt. Dat betekent dat een rechtsbijstandsverzekering die door twee belastingplichtigen wordt gesloten, niet in aanmerking komt voor deze belastingvermindering.

Die voorwaarden bepalen ook criteria die moeten worden gerespecteerd met betrekking tot:

- de verzekerden

- de gedekte geschillen

- de geschillen die door de verzekeraar mogen worden uitgesloten

- de wachttijden

- de gedekte kosten

- de maximumwaarborg

- de franchise

Tot slot moet de polis in ieder geval een bepaling bevatten die stelt dat de minimale voorwaarden van hoofdstuk 2 van de wet van 22.04.2019 van toepassing zijn.

6. Attest 281.63

6.1. Wat is het attest 281.63?

De belastingvermindering wordt verleend op basis van een door de verzekeraar uitgereikt jaarlijks attest 281.63.

Het officiële model van attest 281.63 is vastgelegd met een bericht in het Belgisch Staatsblad van 23.09.2019 (zie bijlage 2).

Het attest 281.63 is beschikbaar in de drie landstalen (zie bijlage 3).

Het attest mag slechts door de verzekeraar worden uitgereikt wanneer de premie voor de rechtsbijstandsverzekering recht kan geven op de belastingvermindering. Dit betekent dat er geen attest mag worden uitgereikt indien de voorwaarden waaraan de contracten moeten voldoen om voor de belastingvermindering in aanmerking te kunnen komen, niet zijn vervuld.

Het ten onrechte afleveren van het bedoelde attest wordt beschouwd als een inbreuk op een bepaling van het WIB 92 en kan gesanctioneerd worden, bijvoorbeeld met een administratieve boete.

De verzekeraar is ertoe gehouden de staat te vergoeden voor de financiële schade die hij veroorzaakt door ten onrechte het attest 281.63 uit te reiken. Die schadevergoeding is niet aftrekbaar als beroepskost voor de toepassing van de inkomstenbelastingen.

Voor de toepassing van de belastingvermindering, die op basis van het attest wordt verleend, zal in het voordeel van de belastingplichtige worden aangenomen dat aan de vereiste voorwaarden is voldaan wanneer de verzekeraar het attest heeft afgeleverd.

Gelet op het feit dat:

- de verzekeraar expliciet in de polis een clausule moet opnemen waarin wordt bepaald dat de minimale voorwaarden van hoofdstuk 2 van de wet van 22.04.2019 van toepassing zijn

- en de verzekeraar een attest aflevert waarin hij bevestigt dat aan alle in hoofdstuk 2 van die wet bepaalde voorwaarden is voldaan,

zal de verzekeringnemer ervan uitgaan dat hij voor de premies die hij voor de verzekering heeft betaald en waarvoor hem een attest werd uitgereikt, recht heeft op een belastingvermindering.

Een belastingplichtige die aldus ter goeder trouw heeft gehandeld, zal het recht op de belastingvermindering niet verliezen als zou blijken dat de overeenkomst toch niet aan alle in hoofdstuk 2 van de wet van 22.04.2019 vermelde voorwaarden voldoet.

6.2. Welke gegevens moeten op het attest 281.63 worden vermeld?

De gegevens die op het attest 281.63 moeten worden vermeld, zijn:

- het nummer van het attest

- de naam, voornaam en het adres van de verzekeringnemer

- het nationaal nummer van de verzekeringnemer (5)

- het referentienummer van het contract en van de eventuele wijzigingen ervan

- het bedrag van de premies die werden betaald tijdens het jaar waarvoor het attest wordt uitgereikt en die in aanmerking komen voor de belastingvermindering

Opmerking: de vóór 01.09.2019 betaalde premies komen niet in aanmerking voor de belastingvermindering en mogen dan ook niet worden vermeld

- de bevestiging dat de overeenkomst voldoet aan alle voorwaarden van hoofdstuk 2 van de wet van 22.04.2019 tot het toegankelijker maken van de rechtsbijstandsverzekering.

(5) Indien het nationaal nummer niet wordt vermeld, moet de geboortedatum worden vermeld.

Het attest 281.63 is in de drie landstalen beschikbaar (zie bijlage 3).

6.3. Binnen welke termijn moet het attest 281.63 worden afgeleverd?

De verzekeraar moet dit attest 281.63 jaarlijks aan de verzekeringnemer afleveren vóór 1 maart van het jaar dat volgt op het jaar van betaling van de premies.

De verzekeraar moet dit attest eveneens langs elektronische weg aan de administratie overmaken. Die elektronische overdracht gebeurt ten laatste op 1 maart van ieder jaar dat volgt op het kalenderjaar waarop de attesten betrekking hebben en voor de eerste maal op 01.03.2020.

De indiening van het attest 281.63 langs elektronische weg gebeurt via de toepassing BELCOTAX ON WEB (www.belcotaxonweb.be).

7. Toepassingsvragen

7.1. Komen reeds lopende verzekeringsovereenkomsten rechtsbijstand in aanmerking voor de belastingvermindering?

Ja, de individueel gesloten verzekeringsovereenkomsten rechtsbijstand die lopen op 01.09.2019 en die, desgevallend na wijziging, voldoen aan de minimale voorwaarden vermeld in hoofdstuk 2 van de wet van 22.04.2019 (6), komen in aanmerking voor de belastingvermindering (7).

(6) Artikelen 2 t.e.m. 9 van de wet van 22.04.2019 tot het toegankelijker maken van de rechtsbijstandsverzekering (BS 08.05.2019).
(7) Er moet ook aan alle andere voorwaarden zijn voldaan.

Evenwel kunnen enkel de premies die vanaf 01.09.2019 worden betaald, recht geven op de belastingvermindering.

Voorbeeld

Kristof heeft een lopende rechtsbijstandsverzekering. De hoofdvervaldag van zijn polis is 1 januari. Op 01.01.2019 heeft Kristof de premie voor de polis betaald. Die betaling komt niet in aanmerking voor de belastingvermindering.

Op 28.11.2019 wordt zijn bestaande polis aangepast ('upgrade'), zodat deze voldoet aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de belastingvermindering. Voor deze upgrade moet hij voor de periode van 28.11.2019 tot 31.12.2019 een bijpremie betalen van 50 euro. Die bijpremie (50 euro), die hij betaalt op 28.11.2019, komt in aanmerking voor de belastingvermindering voor het jaar 2019 (aanslagjaar 2020).

Schematisch:

7.2. Komt een verzekeringsovereenkomst die is gesloten door beide echtgenoten in aanmerking?

Wanneer beide echtgenoten of wettelijk samenwonende partners samen een rechtsbijstandsverzekering hebben gesloten, komen de betaalde premies niet in aanmerking voor de belastingvermindering. Een verzekering gesloten door verschillende belastingplichtigen is immers niet individueel gesloten.

7.3. Komen bijkomende kosten die worden aangerekend door de verzekeringsonderneming in aanmerking voor de belastingvermindering?

Neen, bijkomende kosten zoals bijvoorbeeld rappelkosten of administratieve kosten (postzegels, drukkosten, …) komen niet in aanmerking voor de belastingvermindering. Zij maken immers geen deel uit van het bedrag van de premie zelf.

7.4. Voor welk belastbaar tijdperk wordt de belastingvermindering verleend?

De belastingvermindering wordt verleend voor de premies die de belastingplichtige tijdens het belastbare tijdperk werkelijk heeft betaald voor een in aanmerking komende rechtsbijstandsverzekering.

Een premie betaald op 02.01.2020, komt in aanmerking voor de belastingvermindering voor het jaar 2020 (aanslagjaar 2021).

Een premie betaald op 27.12.2019, komt in aanmerking voor de belastingvermindering voor het jaar 2019 (aanslagjaar 2020).

7.5. Kan de belastingvermindering worden terugbetaald of overgedragen naar een volgend belastbaar tijdperk als ze niet volledig kan worden aangerekend bij gebrek aan voldoende belastingen?

Neen, de belastingvermindering kan niet worden terugbetaald (geen belastingkrediet), noch worden overgedragen naar een volgend belastbaar tijdperk.

7.6. Komt de totale premie nog steeds in aanmerking voor de belastingvermindering als een polis die aan de vereiste voorwaarden voldoet, wordt uitgebreid met een rechtsbijstand voertuig?

Ja. Wanneer een rechtsbijstandsverzekering meer waarborgen rechtsbijstand biedt dan de minimumwaarborgen, omdat er bijvoorbeeld waarborgen die kunnen worden uitgesloten (8) toch worden opgenomen, blijft deze polis binnen het kader van de wet van 22.04.2019 en komt de volledige premie in aanmerking voor de belastingvermindering.

(8) Art. 7, § 2 van de wet van 22.04.2019 tot het toegankelijker maken van de rechtsbijstandsverzekering (BS 08.05.2019).

7.7. Bij risicoverdwijning (vb. overlijden verzekeringnemer) zijn verzekeringsondernemingen verplicht een premieteruggave te doen. Hoe moeten zij dit verwerken op het attest 281.63?

Alleen de tijdens het belastbare tijdperk werkelijk betaalde premie komt in aanmerking voor de belastingvermindering en mag op het attest 281.63 worden vermeld.

Voorbeeld

- 01.09.2019: betaling van een in aanmerking komende premie: 300 euro

- 18.12.2019: premieteruggave omwille van verdwijning van het risico: 200 euro

Voor het jaar 2019 (aanslagjaar 2020) komt een bedrag van 100 euro in aanmerking voor de belastingvermindering. Enkel dit bedrag werd in 2019 werkelijk betaald voor de rechtsbijstandsverzekering.

De verzekeraar zal op het attest 281.63 in rubriek 5 'bedrag van de premies betaald in 2019' 100 euro vermelden.

7.8. Wat is de impact op de belastingvermindering als ik mijn fiscale woonplaats in de loop van het jaar overbreng van België naar een andere staat of omgekeerd?

Als de duur van het belastbaar tijdperk niet overeenstemt met een volledig kalenderjaar, heeft dit geen invloed op de belastingvermindering.

Het maximumbedrag van de uitgaven (310 euro voor aanslagjaren 2020 en 2021), wordt niet beperkt in functie van de duur van het belastbaar tijdperk.

Bron: Fisconetplus