Circulaire economie: 18 lidstaten die risico lopen afvalstreefcijfers niet te halen in 2035

Temps de lecture: 5 min |9 juin 2023 à 06:53

In een op 6 juni gepubliceerd verslag brengt de Commissie in kaart welke lidstaten het risico lopen de streefcijfers voor voorbereiding voor hergebruik en recycling van stedelijk afval en al het verpakkingsafval voor 2025 en het streefcijfer voor het storten van afval voor 2035 niet te halen.
Negen lidstaten liggen op schema om de doelstellingen voor 2025 te halen: Oostenrijk, België, Tsjechië, Denemarken, Duitsland, Italië, Luxemburg, Nederland en Slovenië.

18 lidstaten lopen echter het risico een of beide streefcijfers voor 2025 niet te halen. Estland, Finland, Frankrijk, Ierland, Letland, Portugal, Spanje en Zweden lopen het risico het recyclingstreefcijfer voor stedelijk afval niet te halen. Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Griekenland, Hongarije, Litouwen, Malta, Polen, Roemenië en Slowakije lopen het risico de recyclingstreefcijfers voor stedelijk en algemeen verpakkingsafval voor 2025 niet halen. Sommige landen blijven ook het grootste deel van hun stedelijk afval storten en zullen het streefcijfer voor het storten van afval voor 2035 waarschijnlijk niet halen. De Commissie doet aanbevelingen aan deze lidstaten, voortbouwend op voortdurende financiële en technische ondersteuning ter verbetering van hun prestaties op het gebied van afvalbeheer.

Achtergrond

In het “verslag inzake vroegtijdige waarschuwing” van vandaag wordt beoordeeld hoe waarschijnlijk het is dat de lidstaten de recyclingstreefcijfers voor 2025 van de kaderrichtlijn afvalstoffen en de richtlijn betreffende verpakking en verpakkingsafval zullen halen: 55 % recycling en voorbereiding voor hergebruik van stedelijk afval; 65 % recycling van het totale verpakkingsafval; en materiaalspecifieke recyclingdoelstellingen voor verpakkingsafval (75 % voor papier en karton, 70 % voor glas, 70 % voor ferrometalen, 50 % voor aluminium, 50 % voor kunststof en 25 % voor hout).

Het verslag bevat ook een voorlopige beoordeling van de doelstelling om het storten van stedelijk afval tegen 2035 terug te dringen tot minder dan 10 %.

Net als verpakkingsafval is het beheer van bioafval een van de belangrijkste problemen die zijn aangemerkt als een belemmering voor goede prestaties op het gebied van recycling, hoewel de verplichting om bioafval gescheiden in te zamelen met ingang van 1 januari 2024 van toepassing is.

Het verslag inzake vroegtijdige waarschuwing bouwt voort op de evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid, die reeds problemen met de uitvoering van de EU-afvalwetgeving aan het licht had gebracht. Er zijn in de EU met name nog steeds bijna 2 000 illegale stortplaatsen of stortplaatsen die niet aan de normen voldoen, een aanzienlijke bron van verontreiniging en broeikasgassen en een gemiste kans om secundaire grondstoffen terug te winnen.

Afvalproductie neemt toe

Elk jaar produceren Europeanen gemiddeld 530 kg stedelijk afval per persoon (afval afkomstig van huishoudens en soortgelijk afval van bedrijven). Hoewel het steeds vaker wordt gerecycleerd en steeds minder wordt gestort, blijft stedelijk afval een van de meest complexe afvalstromen om te beheren. In de EU wordt ongeveer 50 % van het stedelijk afval gerecycleerd of gecomposteerd en wordt 23 % gestort. De hoeveelheid verpakkingsafval is gestaag toegenomen. Tussen 2013 en 2020 is de hoeveelheid verpakkingsafval in de EU met 15 % toegenomen tot bijna 80 miljoen ton. Ongeveer 64 % van het verpakkingsafval wordt nu gerecycleerd, hoewel dit verschilt per materiaal. Meer dan 75 % van de papier-, karton- en metaalverpakkingen wordt gerecycleerd, tegenover minder dan 40 % van de kunststoffen — een probleem in de meeste EU-landen, waarvan er vele het risico lopen de materiaalspecifieke doelstelling voor de recycling van kunststof verpakkingsafval niet te halen.

Aanzienlijke verschillen tussen lidstaten

Uit het verslag blijkt dat de prestaties op het gebied van afvalbeheer in de EU aanzienlijk verschillen. In sommige landen is er nog een lange weg te gaan om de in de EU-wetgeving overeengekomen doelstellingen te halen en zijn meer hervormingen nodig, met name om te zorgen voor de verwerking van bioafval, dat goed is voor een derde van het stedelijk afval, en voor gescheiden inzameling van afval (een voorwaarde voor recycling); en om de kwaliteit van de gegevens te verbeteren. De meeste EU-landen hebben echter hervormingen op het gebied van hun afvalbeleid doorgevoerd of zijn die aan het doorvoeren om de recyclingpercentages te verbeteren. Sommige van die hervormingen zouden de komende jaren resultaten moeten opleveren.

Externe factoren hebben ook invloed gehad op de prestaties, waaronder de gevolgen van de COVID-19-pandemie, waardoor de gescheiden inzameling in sommige landen is afgenomen of stopgezet. De recente stijging van de energieprijzen heeft ook negatieve gevolgen voor recyclingactiviteiten.

Aanbevelingen en steun van de EU

De Commissie doet specifieke aanbevelingen voor de 18 lidstaten die het risico lopen de belangrijkste recyclingstreefcijfers voor 2025 niet te halen. Deze aanbevelingen hebben betrekking op een breed scala aan maatregelen: het terugdringen van niet-recycleerbaar afval, meer hergebruik, het bevorderen van gescheiden inzameling, het ontwikkelen van afvalverwerkingscapaciteit voor sortering en recycling, het verbeteren van de governance, het toepassen van economische instrumenten en bewustmaking.

De Commissie zal de lidstaten blijven ondersteunen bij de uitvoering van de afvalwetgeving van de EU door middel van steun uit EU-fondsen en technische bijstand (bijvoorbeeld via de evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid, de uitwisseling van beste praktijken en de bevordering van peer learning). De nationale autoriteiten zijn echter verantwoordelijk voor het intensiveren van de beleidsinspanningen en het opvoeren van de maatregelen ter plaatse.

Voorts heeft de Commissie initiatieven voorgesteld die bijdragen tot een meer circulaire economie en zal zij de lidstaten ondersteunen bij het verbeteren van de prestaties op het gebied van afvalbeheer en het bereiken van de doelstellingen, zoals de voorstellen voor nieuwe verordeningen inzake afvaltransporten, verpakkingen en verpakkingsafval en inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten.