Commissie voert strijd tegen witwasprakijken en terrorismefinanciering op

7 mei 2020 à 08:40

De Europese Commissie heeft op 7 mei 2020 een voorstel gedaan om witwaspraktijken en terrorismefinanciering nog rigoureuzer aan te pakken.

> Ambitieus en veelzijdig actieplan : concrete maatregelen voor de komende twaalf maanden om de EU-regelgeving voor de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering beter te handhaven, te controleren en te coördineren. De bedoeling is de resterende lacunes en zwakke plekken in de EU-regelgeving weg te werken.

> Transparantere en nauwkeurigere methode om na te gaan in welke derde landen de regelgeving voor de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering strategische tekortkomingen vertoont die een aanzienlijke bedreiging vormen voor het financiële stelsel van de EU. Dit zal onze relaties met derde landen ten goede komen en onze samenwerking met de Financiële-actiegroep (FATF) verbeteren.

> Nieuwe lijst van derde landen waarvan het regelgevingskader voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering momenteel strategische tekortkomingen vertoont.

Achtergrondinformatie

In het antiwitwaspakket van de Commissie van juli 2019 werd gewezen op een aantal zwakke punten in het EU-kader voor de bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme. Een aantal van deze kwesties zal worden verholpen wanneer de recente wetgeving wordt omgezet en in werking treedt, maar een aantal problemen blijft bestaan. In antwoord op dit pakket hebben het Europees Parlement en de Raad de Commissie uitgenodigd te onderzoeken welke stappen kunnen worden ondernomen voor een beter geharmoniseerde regelgeving, beter toezicht – ook op EU-niveau – en betere coördinatie tussen de financiële-inlichtingeneenheden. Het vandaag voorgestelde actieplan is het antwoord van de Commissie op deze oproep en is de eerste stap op weg naar een nieuw, breed kader voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering – een prioriteit van de Commissie.

Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter van de Commissie: “We moeten een einde maken aan de infiltratie van crimineel geld in ons financiële stelsel. Met dit brede en verstrekkende actieplan wapenen we ons vandaag nog beter in de strijd tegen witwaspraktijken en terrorismefinanciering. Er mogen geen zwakke plekken zijn in onze regelgeving, noch in de uitvoering ervan. We zijn vastbesloten de komende twaalf maanden snel en consequent concrete resultaten te boeken met dit actieplan. We werken ook aan een sterkere mondiale rol voor de EU op het gebied van internationale normering in de strijd tegen witwaspraktijken en terrorismefinanciering.”

Dankzij de eveneens vandaag gepresenteerde nieuwe methode voor de identificatie en beheersing van de bedreigingen voor het financiële stelsel van de EU die worden veroorzaakt door strategische tekortkomingen in de strijd tegen witwaspraktijken en terrorismefinanciering in derde landen, zal de EU beter in staat zijn om met externe risico's om te gaan.

Actieplan voor een breed EU-beleid ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering : zes pijlers

Het vandaag voorgestelde actieplan is opgebouwd rond zes pijlers, met als doel de strijd van de EU tegen witwaspraktijken en terrorismefinanciering, en haar mondiale rol op dit vlak, te versterken. Het geheel van deze zes pijlers zal zorgen dat de EU-regels beter geharmoniseerd en daarmee doeltreffender worden. Het toezicht op de regelgeving en de onderlinge coördinatie tussen de autoriteiten van de lidstaten zullen worden verbeterd.

De zes pijlers zijn:

Effectieve toepassing van de EU-regels: de Commissie zal de uitvoering van de EU-regelgeving door de lidstaten nauwlettend blijven monitoren om ervoor te zorgen dat de nationale regels voldoen aan de strengste normen. Tegelijkertijd wordt de Europese Bankautoriteit (EBA) in het vandaag voorgestelde actieplan aangemoedigd haar nieuwe bevoegdheden voor de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering ten volle te benutten.
Eén EU-“rulebook”: de huidige EU-regels zijn verstrekkend en doeltreffend, maar de toepassing ervan in de lidstaten kan verschillen. Omdat de regels op uiteenlopende manieren worden geïnterpreteerd, ontstaan lacunes in ons systeem die criminelen kunnen misbruiken. Om dit te bestrijden, zal de Commissie in het eerste kwartaal van 2021 een voorstel doen voor beter geharmoniseerde regelgeving.
Toezicht op EU-niveau: momenteel staat elke lidstaat apart in voor het toezicht op de EU-regelgeving op dit gebied; daardoor kunnen lacunes ontstaan in de manier waarop op de regels wordt toegezien. De Commissie zal in het eerste kwartaal van 2021 een voorstel doen voor de oprichting van een toezichthoudende instantie op EU-niveau.
Een coördinatie- en ondersteuningsmechanisme voor de financiële-inlichtingeneenheden van de lidstaten: de financiële inlichtingeneenheden in de lidstaten spelen een cruciale rol bij de identificatie van transacties en activiteiten die verband kunnen houden met criminele activiteiten. De Commissie zal in het eerste kwartaal van 2021 een voorstel doen voor de instelling van een EU-mechanisme om de werkzaamheden van deze organen verder te helpen coördineren en ondersteunen.
Handhaving van de EU-strafrechtbepalingen en informatie-uitwisseling: samenwerking tussen politie en justitie op basis van de instrumenten en institutionele regelingen van de EU is essentieel voor een goede uitwisseling van informatie. Ook de particuliere sector kan een rol spelen bij de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering. De Commissie zal richtsnoeren bieden over de rol van publiek-private partnerschappen om de gegevensuitwisseling te verduidelijken en te bevorderen.
De rol van de EU in de wereld: de EU is binnen de Financiële-actiegroep en op wereldniveau actief betrokken bij de internationale normering in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering. We zijn vastbesloten onze inspanningen op te voeren zodat we een mondiale speler worden op dit gebied. De EU zal met name een andere benadering moeten hanteren ten aanzien van derde landen waarvan de regelgeving voor de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering tekortkomingen vertoont die een bedreiging vormen voor onze eengemaakte markt. De nieuwe methode die vandaag samen met het actieplan wordt bekendgemaakt, biedt de EU de nodige instrumenten daartoe. In afwachting van de toepassing van deze herziene methode heeft de Commissie de EU-lijst bijgewerkt, die nu beter is afgestemd op de recentste FATF-lijst.

Om ervoor te zorgen dat iedereen betrokken wordt bij de ontwikkeling van deze maatregelen heeft de Commissie vandaag een openbare raadpleging over het actieplan gelanceerd. Overheden, belanghebbenden en burgers kunnen tot en met 29 juli hun standpunten kenbaar maken.

Aangescherpte methode

De Commissie heeft vandaag een nieuwe methode bekendgemaakt om na te gaan in welke derde landen de regelgeving voor de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering strategische tekortkomingen vertoont die een aanzienlijke bedreiging vormen voor het financiële stelsel van de EU. Deze nieuwe methode moet meer duidelijkheid en transparantie bieden bij de procedure voor de identificatie van deze derde landen. De belangrijkste nieuwe elementen zijn: i) de wisselwerking tussen de identificatieprocedure van de EU en die van de FATF; ii) meer overleg met derde landen, en iii) intensievere raadpleging van deskundigen uit de lidstaten. Het Europees Parlement en de Raad zullen in de verschillende fasen van de procedures toegang hebben tot alle relevante informatie, en daarbij passende vereisten inzake de behandeling van de informatie in acht nemen.

Bijgewerkte lijst

Op grond van de antiwitwasrichtlijn is de Commissie verplicht derde landen met een hoog risico te identificeren waarvan de regelgeving voor de bestrijding van witwaspraktijken en terrorismefinanciering strategische tekortkomingen vertoont. In afwachting van de toepassing van de nieuwe methode heeft de Commissie vandaag de EU-lijst herzien, rekening houdend met de ontwikkelingen op internationaal niveau sinds 2018. De nieuwe lijst is beter afgestemd op de door de FATF gepubliceerde lijsten.

De Bahama's, Barbados, Botswana, Cambodja, Ghana, Jamaica, Mauritius, Mongolië, Myanmar/Birma, Nicaragua, Panama en Zimbabwe zijn aan de lijst toegevoegd.

Bosnië en Herzegovina, Ethiopië, Guyana, Laos, Sri Lanka en Tunesië zijn van de lijst geschrapt.

De Commissie heeft de lijst gewijzigd in de vorm van een gedelegeerde verordening. De verordening wordt nu aan het Europees Parlement en de Raad voorgelegd voor goedkeuring binnen een maand (deze termijn kan met een maand worden verlengd). Gezien de coronacrisis zal de toevoeging van derde landen aan de lijst op grond van deze verordening – waardoor nieuwe beschermende maatregelen zullen gelden – pas van toepassing zijn op 1 oktober 2020. Dit moet ervoor zorgen dat alle belanghebbenden voldoende tijd hebben om zich op passende wijze voor te bereiden. Dit uitstel is niet van toepassing op de schrapping van landen van de lijst; deze treedt in werking 20 dagen na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad.