De impact van klimaatverandering op de sociale zekerheid

Vaak wordt gedacht dat klimaatverandering enkel invloed heeft op het weer. Toch heeft het ook heel wat sociaaleconomische gevolgen. Bovendien moeten maatregelen - die de omvang van de klimaatverandering willen beperken - sociaal worden omkaderd. Daarom is de klimaatverandering ook een uitdaging voor de sociale zekerheid, hier en in de rest van de wereld.

In het nieuwe themanummer van het Belgisch Tijdschrift voor sociale zekerheid (BTSZ) dragen enkele Belgische socialezekerheidsexperten bij tot de reflectie over de rol van onze sociale zekerheid in de context van de klimaatverandering (Bea Cantillon, Koen Vleminckx, Eleni De Becker).

De sociale zekerheid kan een belangrijke rol spelen om de weerbaarheid van de bevolking tegen de gevolgen van de klimaatverandering te verhogen. Aangezien een toenemend aantal landen helaas al veel heeft geleden onder de gevolgen van klimaatverandering, vinden we steeds meer concrete voorbeelden van beleidsmaatregelen in het domein van de sociale zekerheid.

Socialezekerheidsmaatregelen door klimaatverandering in België

Ook in ons land zijn de gevolgen van de klimaatverandering voelbaar. Zo waren er in juli 2021 zware overstromingen. De schade en impact daarvan was enorm. Weinigen zijn er zich van bewust dat onze sociale zekerheid heeft geholpen bij het opvangen van de getroffenen. Zo besliste de regering dat werknemers voor problemen thuis - veroorzaakt door de overstromingen – tijdelijk werkloos konden worden omwille van overmacht.

Voor de zelfstandigen werd de ‘Wet tot invoering van een tijdelijke maatregel in het kader van het overbruggingsrecht naar aanleiding van de extreme weersomstandigheden in de maand juli 2021’ ingevoerd. Ook het statuut van ‘samenwonende’ werd tijdelijk niet toegepast voor de slachtoffers die tijdelijk bij vrienden of familie terecht konden.

Bolsa Verde, een Braziliaans voorbeeld

In dit bijzondere nummer van het Belgisch Tijdschrift voor Sociale Zekerheid komen ook voorbeelden uit diverse andere landen aan bod. Zo is Brazilië niet alleen een land dat erg te lijden heeft onder de gevolgen van de klimaatverandering, maar speelt het ook een cruciale rol in de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering.

Het Amazonewoud is immers een van 's werelds grootste koolstofputten dat meer broeikasgassen uit de atmosfeer verwijdert dan het uitstoot. Deze koolstofput wordt bedreigd door ontbossing en veranderingen in landgebruik. Een van de sociale maatregelen die men in deze context heeft genomen is de Bolsa Verde.

Dat project kwam tot stand in 2011 en richt zich op extreem arme gezinnen die in beschermde natuurgebieden wonen en die door hun activiteiten bijdragen aan het behoud en duurzaam gebruik ervan. Deelnemers ontvingen elk kwartaal 300R$ (100$) per huishouden na ondertekening van een contract. Daarin worden criteria voor bosbehoud aan de uitbetaling van de uitkeringen gekoppeld. Het project wierp zijn vruchten af, want in de periode van 2008 – 2020 werd een daling van de ontbossing vastgesteld van 43%.

Over het Belgisch Tijdschrift voor Sociale Zekerheid (BTSZ)

Het Belgisch Tijdschrift voor Sociale Zekerheid (BTSZ) is een onafhankelijk wetenschappelijk tijdschrift en viert dit jaar zijn 65e verjaardag. Het bevat zowel uitgebreide wetenschappelijke artikels als kortere bijdragen over thema’s, tendensen, uitdagingen en ontwikkelingen in de sociale zekerheid en de sociale bescherming in België. In een aparte rubriek is er specifieke aandacht voor Europese en internationale ontwikkelingen. Het tijdschrift wordt uitgegeven door de FOD Sociale Zekerheid.

Lees de nummers via de website van de FOD Sociale Zekerheid

Themanummer 'Klimaatverandering en sociale bescherming' - Volledig nummer (.pdf)