De klimaatwet van de EU biedt een nieuwe manier om 2040 te bereiken

De Europese Commissie heeft op 2 juli 2025 een wijziging van de EU-klimaatwet voorgesteld, waarbij een EU-klimaatdoelstelling voor 2040 wordt vastgesteld om de nettobroeikasgasemissies (BKG) met 90 % te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990, zoals gevraagd in de politieke beleidslijnen van de Commissie voor 2024-2029.

Ins en outs

Het zal investeerders zekerheid en innovatie bieden, het industriële leiderschap van onze bedrijven versterken en de energiezekerheid van Europa vergroten. Deze week nog toonde de meest recente Eurobarometer aan dat de burgers groot voorstander zijn van klimaatactie van de EU en dat zij een solide mandaat hebben om de agenda voor een schone transitie van de EU te blijven volgen. De EU ligt goed op schema om ons streefcijfer van 55 % voor 2030 te halen. Het voorstel van vandaag bouwt voort op de bestaande juridisch bindende doelstelling van de EU om de nettobroeikasgasemissies tegen 2030 met ten minste 55 % te verminderen, en voorziet in een pragmatischere en flexibelere manier om de doelstelling te bereiken, met het oog op een koolstofvrije Europese economie tegen 2050.

In overeenstemming met het kompas voor het concurrentievermogen van de EU, de Clean Industrial Deal en het actieplan voor betaalbare energie houdt de voorgestelde klimaatdoelstelling voor 2040 ten volle rekening met het huidige economische, veiligheids- en geopolitieke landschap en geeft zij investeerders en bedrijven de voorspelbaarheid en stabiliteit die zij nodig hebben in de transitie naar schone energie van de EU. Door de koers voor decarbonisatie aan te houden, zal de EU investeringen in innovatie stimuleren, meer banen en groei creëren, onze weerbaarheid tegen de gevolgen van de klimaatverandering vergroten en energieonafhankelijker worden.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Commissie: “Nu de Europese burgers steeds meer de gevolgen van de klimaatverandering voelen, verwachten zij dat Europa actie onderneemt. Industrie en investeerders kijken naar ons om een voorspelbare reisrichting te bepalen. Vandaag laten we zien dat we vastbesloten zijn om de Europese economie tegen 2050 koolstofvrij te maken. Het doel is duidelijk, de reis is pragmatisch en realistisch.”

Vragen & Antwoorden​

Deze voorstel is gebaseerd op een grondige effectbeoordeling en advies van de Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering en de Europese wetenschappelijke adviesraad inzake klimaatverandering. De goedkeuring volgt op een aanzienlijke betrokkenheid van de lidstaten, het Europees Parlement, belanghebbenden, het maatschappelijk middenveld en burgers, die in februari 2024 werd gelanceerd met de aanbeveling van de Commissie over het streefcijfer.

Op basis van deze raadplegingen schetst het voorstel een manier om de doelstelling voor 2040 op een andere manier te bereiken dan in het verleden het geval was. Een centraal element is de flexibiliteit waarmee de Commissie rekening zal houden bij het ontwerpen van de toekomstige wetgevingsinstrumenten om deze klimaatdoelstelling voor 2040 te bereiken. Deze omvatten een beperkte rol voor hoogwaardige internationale kredieten vanaf 2036, het gebruik van binnenlandse permanente verwijderingen in het EU-emissiehandelssysteem (EU-ETS) en meer flexibiliteit tussen sectoren om de doelstellingen op een kosteneffectieve en sociaal rechtvaardige manier te helpen verwezenlijken. Concreet zou dit een lidstaat de mogelijkheid kunnen bieden om de worstelende landgebruiksector te compenseren met een overprestatie op het gebied van het verminderen van emissies van afval en vervoer.

In het voorstel van de Commissie wordt het belang benadrukt van het versnellen en versterken van de juiste randvoorwaarden om dit streefcijfer van 90 % te ondersteunen. Het gaat onder meer om een concurrerende Europese industrie, een eerlijke transitie waarbij niemand aan zijn lot wordt overgelaten en een gelijk speelveld met onze internationale partners.

Daarnaast biedt het voorstel een duidelijk kader voor onze klimaat- en energiewetgeving voor de periode na 2030. Er zal rekening worden gehouden met specifieke nationale kenmerken. Kosteneffectiviteit, eenvoud en efficiëntie zullen leidend zijn, samen met het waarborgen van technologische neutraliteit en een eerlijke en rechtvaardige transitie voor iedereen.

Uitvoering van de Clean Industrial Deal voor de klimaatdoelstelling voor 2040

De Commissie heeft een mededelinggepubliceerd over de eerste voorstellen voor de Clean Industrial Deal, slechts enkele maanden na de presentatie ervan. Aangezien het kompas van de EU voor het waarborgen van het concurrentievermogen en het koolstofvrij maken van de economie hand in hand gaat, is de uitvoering ervan van cruciaal belang voor de verwezenlijking van de klimaatdoelstelling voor 2040. De mededeling van vandaag geeft een overzicht van de eerste actiegolf, de geboekte vooruitgang en de nog te nemen maatregelen.

Een van de belangrijkste maatregelen is het kader voor staatssteun in het kader van de Clean Industrial Deal, dat vorige week is goedgekeurd, om investeringen in de transitie naar schone energie verder te ondersteunen. Er is ook overeenstemming bereikt over de vereenvoudiging van het mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (CBAM), waardoor 90 % van de importeurs wordt vrijgesteld, waardoor de administratieve rompslomp wordt verminderd en een soepele uitvoering wordt gewaarborgd. Deze vereenvoudiging is de eerste stap voor een meer algemene evaluatie van het CBAM aan het eind van het jaar, vergezeld van wetgevingsvoorstellen om het mechanisme te versterken. In de mededeling van vandaag worden de resultaten geschetst van de analyse van de Commissie over hoe een oplossing kan worden geboden voor de koolstoflekkage bij uitvoer.

Als aanvulling op het staatssteunkader en de mededeling van vandaag heeft de Commissie ook de aanbeveling inzake belastingprikkels uitgebracht om investeringen in schone technologieën en het koolstofvrij maken van de industrie aan te moedigen, door middel van maatregelen zoals versnelde afschrijvingen en belastingkredieten. Zij presenteerde ook een aanbeveling en richtsnoeren voor het optimaliseren van het gebruik van nieuwe EU-regels voor hernieuwbare energie die gericht zijn op het uitbreiden van hernieuwbare energie en het verlagen van de energiekosten.

Maatregelen inzake betaalbare energie om de productie van netcomponenten op te schalen en stroomafnameovereenkomsten te ondersteunen, het proefproject voor de komende bank voor het koolstofvrij maken van de industrie, het komende actieplan voor de chemische industrie en de sectorale dialogen met belanghebbenden behoren tot de acties die zullen bijdragen tot de verwezenlijking van de Clean Industrial Deal. In de voorstellen voor het volgende meerjarig financieel kader, die later deze maand worden verwacht, zal ook worden uiteengezet hoe de toekomstige EU-begroting de schone transitie zal ondersteunen.

Vaststelling van de EU-klimaatdoelstelling voor 2040 om internationale klimaatverbintenissen na te komen

Met het voorgestelde streefcijfer van 90 % geeft de EU ook een signaal af aan de wereldgemeenschap: het zal de koers blijven volgen op het gebied van klimaatverandering, de Overeenkomst van Parijs nakomen en blijven samenwerken met partnerlanden om de wereldwijde emissies te verminderen.

In de aanloop naar de VN-klimaatconferentie (COP30) in Belém (Brazilië) in november zal de Commissie nu met het voorzitterschap van de Raad samenwerken om de mededeling over de nationaal bepaalde bijdrage (NDC) van de EU af te ronden.

Volgende stappen

Het voorstel van de Commissie tot vaststelling van een klimaatdoelstelling voor 2040 zal nu aan het Europees Parlement en de Raad worden voorgelegd voor bespreking en goedkeuring volgens de gewone wetgevingsprocedure.

Een toekomstige overeengekomen EU-klimaatdoelstelling zal ook dienen als benchmark voor het EU-beleidskader voor de periode na 2030 dat daarna zal worden ontwikkeld.

Achtergrond

In de Europese klimaatwet, die in juli 2021 in werking is getreden, is de toezegging van de EU om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken en de tussentijdse doelstelling om de nettobroeikasgasemissies tegen 2030 met ten minste 55 % te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990 vastgelegd in wetgeving. Om haar overeengekomen decarbonisatiedoelstellingen te halen, heeft de EU sindsdien een wetgevingspakket voor 2030 aangenomen, “Fit for 55” genaamd, en de uitvoering ervan door de EU-lidstaten – essentieel voor de verwezenlijking van 2040 – is aan de gang. Uit de beoordeling door de Commissie van de nationale energie- en klimaatplannen (NECP's), die op 28 mei is gepresenteerd, blijkt dat de EU collectief de klimaatdoelstelling van 55 % broeikasgasemissiereductie voor 2030 nadert.

De klimaatwet vereist wettelijk een tussentijdse klimaatdoelstelling voor 2040 om het tempo in de richting van klimaatneutraliteit vast te stellen – een voorstel dat nodig is binnen zes maanden na de eerste algemene inventarisatie van de Overeenkomst van Parijs, die in december 2023 is bereikt.

Voor meer informatie

Vragen & Antwoorden

Factsheet

Voorstel voor een EU-klimaatdoelstelling voor 2040

Werkdocument van de diensten van de Commissie

Europese klimaatwet – beleidspaginaAanbeveling

van de Commissie over de EU-klimaatdoelstelling voor 2040

Openbare raadpleging over de klimaatdoelstelling voor 2040

Effectbeoordeling van de klimaatdoelstelling voor

2040 – beleidspagina