Dynam: arbeidsmarkt kende nooit geziene heropleving in 2021

​Ondanks de coronacrisis kende 2021 een grote groei van het aantal jobs. Dat blijkt uit een nieuwe editie van het Dynamrapport van het HIVA-instituut aan KU Leuven.

Globaal beeld

Het begin van het tweede kwartaal van 2021 werd nog gekenmerkt door strenge coronamaatregelen (de zogenaamde “paaspauze”), maar stapsgewijs vielen vele beperkingen weg. Dat vertaalde zich in een sterke heropleving van de arbeidsmarkt ten opzichte van voorgaande periode (2019-2020). Er kwamen netto zo’n 93.000 jobs bij.

Vooral de uitzendsector kende in 2021 een sterke toename van aanwervingen, maar ook het onderwijs was een sterke stijger. Maar tegelijk zijn er weinig mensen die van job wisselen, en dat is een aandachtspunt.

Wat is Dynam?

Dynam is een onderzoeksproject van de RSZ en het HIVA-KU Leuven, in nauwe samenwerking met de gewestelijke diensten BISA, Departement WSE en IWEPS. De bedoeling van Dynam is om de bewegingen op de Belgische arbeidsmarkt te tonen. Jaar na jaar wordt de in-en uitstroom op de arbeidsmarkt geanalyseerd, telkens op basis van het tweede kwartaal.

De RSZ speelt een cruciale rol in het project, niet alleen als dataleverancier, maar ook door samen met de onderzoekers methodes te ontwikkelen om deze data meer intensief te kunnen gebruiken. De meeste van die data zijn publiek beschikbaar in onze rubriek Statistieken(Nieuw venster).

De volledige studie

Arbeidsmarktdynamiek tijdens de derde coronagolf Tim Goesaert, Karen Huysmans, Tine Vandekerkhove, Peter Vets, Ludo Struyven (Release 2021-Q2)

In het voorjaar van 2021 – één jaar na de hevige schok van de eerste coronagolf – kent de Belgische arbeidsmarkt een sterke heropleving. Deze nieuwe Dynam-Reg Release bekijkt hoe de arbeidsmarktdynamiek geëvolueerd is tijdens de derde coronagolf (2020-2021) ten opzichte van de periode van de eerste coronagolf (2019-2020). Anderzijds wordt ook de vergelijking gemaakt met de periode voor corona (2018-2019). De peildatum is steeds de jaar-op-jaar periode per 30 juni van elk jaar.

Het begin van het tweede kwartaal van 2021 werd nog gekenmerkt werd door strenge coronamaatregelen (paaspauze), maar stapsgewijs vielen vele beperkingen weg. De arbeidsdynamiek herstelt ten opzichte van de eerste coronagolf: netto komen zo’n 93 000 jobs bij in het tweede kwartaal van 2021, het hoogste peil ooit sinds het begin van de Dynam-metingen (sinds 2006). Er worden meer jobs gecreëerd (+31%) en er gaan minder jobs verloren (-9%). Ook de dynamiek op ondernemingsniveau – de in- en uitstroombewegingen van werknemers – kent een positieve evolutie. De instroom van werknemers stijgt met zo’n 9% (of +58 985 aanwervingen), de uitstroom van werknemers daalt met 9% (of -62 784 exits). Ondanks deze positieve evoluties, staan de werk-naar-werk transities nog onder druk: de churninggraad – een indicator van de jobrotatie binnen het bestaande jobaanbod – blijft in het tweede kwartaal van 2021 verder dalen. Wat betreft de regionale dynamiek, kenden de instroomcijfers in de drie gewesten een daling van 9 à 10% bij het uitbreken van de coronapandemie, de uitstroomcijfers blijven zo goed als ongewijzigd. Eén jaar later (2020-2021) herstelt de instroom in de drie gewesten. Onze schatting wijst op een sterk herstel van vooral het Waals Gewest. De sterke heropleving van uitzendwerk in het Waals Gewest kan hier een verklaring bieden.

De werkgeversdynamiek geeft de evolutie van het aantal startende en stoppende ondernemingen weer. In vergelijking met de pre-coronaperiode in 2018-2019 zorgt de eerste coronagolf niet voor een dras­tische toename van het aantal stoppers in 2019-2020. Wel zien we een sterke daling van het aantal startende ondernemingen tijdens deze eerste coronagolf (-9,4%). De job­creatie en -destructie vinden voornamelijk plaats bij de bestaande ondernemingen (groeiers & krimpers), ook tijdens de hevige schok van de eerste coronagolf.

Daar waar in 2019-2020 de instroom in tal van sectoren afnam, zien we in 2020-2021 het omgekeerde beeld: de aanwervingen kennen een positieve evolutie in elke sector, uitgezonderd de financiële sector, de landbouw en de gezondheidssector. De instroom in uitzendsector kent een sterke toename van 29% (of +28 034 aanwervingen). Wat betreft de uitstroom, zien we de algemene daling voornamelijk terugkomen in de horeca (-31%, van 57 598 naar 39 844 exits) en de administratieve en ondersteunende diensten, waaronder de uitzendsector (-21%, van 124 754 naar 98 859 exits). Wat betreft de sectoren waar de eerste coronagolf het hardst toesloeg (de zogenaamde coronasectoren, zie Dynam Corona Flash 10) profiteren (nog) niet al deze sectoren mee van het gunstigere economisch klimaat. In de sector van de reisbureaus en de luchtvaart staan de aanwervingen nog onder druk.

De jongeren (15-21 jaar) ervaren in het tweede kwartaal van 2021 een sterk verbeterde aansluiting op de arbeidsmarkt, en dit voornamelijk in de horeca en de uitzend. Ouderen verlaten minder dan voordien de arbeidsmarkt. Hierbij vallen de 65-plussers op, die profiteren van het tegenomen aanbod aan flexi-jobs. Wat betreft de verdeling naar arbeidsregime, valt de sterke stijging van de instroom in kortlopende jobs met onregelmatige uren op (+33 975 aanwervingen).

Ten slotte zijn in de periode 2020-2021 meer personen die zich in een niet-werkende positie bevonden, aan de slag gegaan (+16% of +58 411 aanwervingen). Dit geldt ook op regionaal niveau. Deze personen stromen wel voornamelijk in in kortlopende jobs, met flexibele/onregelmatige uren in de horeca en de uitzendsector. De werk-naar-werk transities kennen – zoals hierboven reeds vermeld – nog geen herstel. Dit wordt voornamelijk gedreven door de horeca en de uitzendsector, die nog een sterke daling kennen van de in- en uitstroom vanuit een loontrekkende positie. Wel zijn er reeds enkele sectoren waar een licht herstel op te merken is van de werk-naar-werk transities, namelijk de bouwsector, de ICT, de vastgoedsector, de vrije en wetenschappelijke beroepen en de onderwijssector.

Bron : RSZ, maart 2022