Een meerwaarde kan ook worden gerealiseerd bij crypto-naar-crypto conversie volgens de Minister van Financiën.

De eerste vraag is of er fiscaal gezien een meerwaarde is gerealiseerd. Met andere woorden, is de betreffende transactie een belastbaar feit ?

De tweede vraag is of deze realisatie valt onder een fiscaal regime dat belastingheffing met zich meebrengt (beroepsinkomen, diverse inkomsten of vrijstelling voor normaal vermogensbeheer)? Het antwoord op deze vraag kan variëren afhankelijk van de specifieke situatie van elke investeerder.

Ten slotte moet worden bepaald wat de belastbare basis is voor de belastingheffing. Het gaat erom het bedrag van de meerwaarde te bepalen op basis van verschillende waarderingsmethoden, zoals LIFO (Last In First Out), FIFO (First in First Out) of gewogen gemiddelde waarde.

De eerste vraag wordt vaak bediscussieerd door practici. Sommigen beschouwen alleen de omwisseling van cryptocurrency voor fiatgeld (euro's, Amerikaanse dollars, enz.) als een fiscale realisatie, terwijl anderen van mening zijn dat een omwisseling van cryptocurrency naar een andere cryptocurrency ook als een "realisatie" kan worden beschouwd voor fiscale doeleinden en mogelijk belastingheffing kan veroorzaken.

Tot nu toe was er geen duidelijke communicatie van de Belgische fiscus over dit onderwerp. Alleen de Dienst Voorafgaande Beslissingen (die rulings aflevert) had gesuggereerd dat een crypto-naar-crypto-conversie ook een fiscale realisatie is. De DVB had immers (indirect) gesuggereerd op haar website dat een crypto-naar-crypto-conversie kan worden beschouwd als een gebeurtenis met fiscale gevolgen die een rulingaanvraag onontvankelijk maakt; een rulingaanvraag kan alleen worden ingediend als deze een voorafgaand karakter heeft, wat betekent dat deze betrekking moet hebben op een transactie die nog geen fiscale gevolgen heeft gehad.

De belastingdienst spreekt eindelijk via haar minister. Op 9 maart 2023 heeft de Minister van Financiën in een parlementaire vraag duidelijk positie ingenomen. Volgens hem is er juridisch en fiscaal gezien een realisatie wanneer een actief (ongeacht de aard ervan) het vermogen van een persoon verlaat om te worden vervangen door een ander actief (ongeacht de aard). Als er sprake is van vermogensgroei bij de transactie, dan wordt er fiscaal gezien een meerwaarde gerealiseerd: het is gerechtvaardigd te stellen dat een meerwaarde wordt gerealiseerd wanneer een goed het vermogen verlaat in ruil voor fiduciaire valuta of een ander goed, inclusief een andere cryptocurrency. Natuurlijk is er sprake van een meerwaarde wanneer de realisatie leidt tot een toename van het vermogen. Realisatie impliceert dus niet ipso facto een tegenprestatie in fiduciaire valuta.

Wanneer een meerwaarde voortvloeit uit een uitwisseling tussen twee goederen, zoals bijvoorbeeld cryptocurrency A tegen cryptocurrency B, wordt deze meerwaarde "gerealiseerd" en niet "latent".

Met andere woorden, volgens de minister is er bij crypto-naar-crypto-swaps sprake van een "gerealiseerde" meerwaarde en geen "latente" meerwaarde.

Deze officiële positie van de Belgische belastingdienst kan nog steeds worden betwist voor de rechtbanken, maar het is zeer waarschijnlijk dat zij de minister van Financiën zullen volgen. Het is daarom cruciaal om een voorzichtige benadering te hanteren ten aanzien van de fiscale behandeling van uw crypto-investeringen.

Deze kwestie is niet door de minister aan de orde gesteld, maar het is vermeldenswaard dat er in België geen specifieke wettelijke bepaling bestaat zoals bijvoorbeeld in Frankrijk, die meerwaarden fiscaal vrijstelt zolang er geen conversie naar fiatvaluta heeft plaatsgevonden.

Ongeveer een jaar geleden hebben we in ons boek "Cryptomunten, cryptisch belast" al betoogd dat de stelling waarbij de conversie van cryptocurrencies naar andere cryptocurrencies een belastbaar feit is, juridisch gezien de meest solide is en waarschijnlijk zal worden gevolgd door de belastingdienst.

De praktische gevolgen van deze verduidelijkingen zijn belangrijk. Beleggers kunnen verplicht worden belasting te betalen zonder te beschikken over euro-liquiditeit om deze belasting te voldoen, wat kan leiden tot dramatische situaties. Bijvoorbeeld, als een belegger in 2023 Bitcoin (BTC) uitwisselt voor EThereum (ETH) en daarbij een meerwaarde realiseert, maar twee jaar later, wanneer hij de belasting moet betalen (eind 2024 of begin 2025), de ETH die hij in ruil heeft ontvangen volledig is gedevalueerd en zijn waarde lager is dan de belasting die hij moet betalen, kan hij in een situatie terechtkomen waarin hij niet in staat is om zijn belastingschulden te voldoen, vooral als het gaat om aanzienlijke winsten.

"Een gewaarschuwd belastingplichtige is er twee waard", maar kunnen we echt spreken van een waarschuwing? Het is heel betreurenswaardig dat deze verduidelijkingen (en anderen waar we nog steeds op wachten) mondjesmaat binnenkomen als antwoord op parlementaire vragen en dat er tot op heden geen circulaire is gepubliceerd op de website van de FOD Financiën die veel meer mensen zou bereiken. Belastingbetalers verdienen rechtszekerheid op dit gebied om hun crypto-portefeuille met gemoedsrust te kunnen beheren. Dit heeft te maken met het recht op privé-eigendom.

In afwezigheid van verduidelijking door de fiscale administratie hebben veel belastingbetalers te goeder trouw de fiscale regels toegepast op hun crypto-investeringen in de veronderstelling dat de meerwaarde alleen berekend zou worden, en de belasting verschuldigd zou zijn, bij de verkoop tegen euro's. Zij hebben dus nog geen meerwaarden aangegeven die in voorgaande jaren hadden moeten worden aangegeven (beginsel van belastingannuïteit). Als zij fiscaal in orde willen zijn, zullen zij een fiscale regularisatie moeten doorvoeren (die alleen mogelijk is tot 31 december 2023) en een heffing van 58% moeten betalen, in plaats van de normaal verschuldigde belasting van 33%. De beleggers moeten dus financieel lijden onder de onverschilligheid van de fiscale administratie die deze kwestie veel eerder had kunnen verduidelijken. Een overgangsoplossing moet worden gevonden door de administratie voor deze personen. Het is immers volgens de beginselen van behoorlijk bestuur te verwachten dat een fiscale administratie duidelijk communiceert voordat zich rampen voordoen.

Wat te onthouden? Enkele tips. Het is belangrijk om je af te vragen of de meerwaarde bij elke crypto/fiat-conversie en elke crypto/crypto-conversie eventueel belastbaar is. Wachten op de terugkeer naar fiat kan leiden tot catastrofale situaties waarin belasting verschuldigd is terwijl de waarde van het crypto-vermogen in de tussentijd aanzienlijk is gedaald. Het is dus belangrijk om hiermee rekening te houden bij het beheer van je crypto-portefeuille.
Je moet ook onthouden dat belastbare meerwaarden in jaar X+1 (X is het jaar waarin de meerwaarde werd gerealiseerd) worden aangegeven en worden betaald aan het einde van jaar X+1 of aan het begin van jaar X+2. Het is dus cruciaal om voldoende liquiditeit in euro's te hebben om de belasting te kunnen betalen. Een optie is om het equivalent van het belastingbedrag in euro's te reserveren op een bankrekening.

In dit kader moeten we erop wijzen dat het repatriëren van crypto-winsten naar een bankrekening in euro's ingewikkeld kan zijn en dat het proces van verificatie van de wettelijke oorsprong van de fondsen door de bank tijd kost. Nog erger is dat Belgische banken vaak eenvoudigweg weigeren de fondsen te accepteren.

Maar hoe kan de belastingplichtige dan de belasting betalen als hij geen toegang heeft tot zijn fondsen?