Frankrijk, een nieuw gevaar voor het beroepsgeheim

Sommigen zullen zich het Sarkozy-Herzog-proces herinneren, waar het Franse Hof van Cassatie een zeer teleurstellende beslissing over het beroepsgeheim had genomen en telefoontaps tussen de voormalige Franse president en zijn advocaat aanvaardde.

Dit arrest schokte de verdedigers van de mensenrechten en toonde aan dat het land dat zichzelf hun verdediger noemt, niet altijd degene is die hen het beste verdedigt,

Dit was des te duidelijker omdat het Spaanse Hooggerechtshof op datzelfde moment de vertrouwelijkheid van de communicatie tussen een advocaat en zijn cliënt absoluut noodzakelijk achtte in een democratisch regime en ook een onderzoeksrechter had veroordeeld die dit beroepsgeheim had geschonden.

De huidige Franse Minister van Justitie, Eric Dupont-Moretti, nam het uitstekende initiatief om een wetsvoorstel in te dienen om het beroepsgeheim van advocaten in alle zaken te garanderen, en zo de Franse rechtspraak schaak te zetten die gevaarlijk in de verleiding komt om inbreuk te maken op wat één van de essentiële rechten van de verdediging is.

Op een heel onverwachte manier heeft de Franse Senaat, met een conservatieve meerderheid, zopas een amendement op dit regeringsproject aangenomen, om het beroepsgeheim in bepaalde zaken, zoals belastingzaken, niet tegenstelbaar te verklaren. Er wordt niet gezegd dat dit amendement uiteindelijk zal worden aangenomen, wetende dat het de Assemblée Nationale is die in Frankrijk het laatste woord heeft in geval van een verschil van mening tussen de twee vergaderingen.

Volkomen onverklaarbaar was dat de wijziging van de parlementaire commissie van de Senaat het onderwerp was van zeer gewettigde kritiek van de Nationale Commissie van Balies, die terecht benadrukte dat er geen reden is om een verschil te maken volgens de zaken in kwestie, en dat het recht op een juridisch advies dat geheim wordt gehouden essentieel is voor de bescherming van de rechten van elke rechtzoekende.

De motivering voor het besluit van de Franse Senaat is nochtans erg zwak. Door op die manier het advies van de parketten en de onderzoeksrechters te volgen, beperken de senatoren zich tot het bevestigen dat dergelijk geheim "de onderzoeken zou belemmeren". Dit is absoluut waar, maar niet meer dan wanneer zou worden beweerd dat ook het verbod op foltering "onderzoeken belemmert", zoals alle rechten van individuen in het licht van een politiestaat.

Wat België betreft, kunnen we gerust zijn: de bescherming van het beroepsgeheim wordt over het algemeen goed gewaarborgd door de rechtbanken, ook al moeten we waakzaam blijven voor soms onaanvaardbare politiepraktijken. Men verwijst hier naar het afluistersysteem dat bestond in een politiebureau in een Vlaamse gemeente, om gesprekken tussen advocaten en beklaagden af te luisteren.

De verdediging van de mensenrechten is een dagelijkse strijd.