Het Green Deal-plan voor de industrie: een leidende rol voor de klimaatneutrale industrie van de EU

Temps de lecture: 6 min |3 februari 2023 à 18:09

Begin februari presenteert de Commissie een Green Deal-plan voor de industrie, dat erop gericht is het concurrentievermogen van de klimaatneutrale industrie van de EU te vergroten en een snelle transitie naar klimaatneutraliteit te ondersteunen. Het plan heeft tot doel een omgeving te scheppen die gunstiger is voor het opschalen van de capaciteit van de EU om de klimaatneutrale technologieën en producten te fabriceren die nodig zijn om de ambitieuze klimaatdoelstellingen van Europa te halen.

Het plan bouwt voort op eerdere initiatieven en steunt op de sterke punten van de eengemaakte markt van de EU, als aanvulling op de lopende inspanningen in het kader van de Europese Green Deal en REPowerEU. Het is op vier pijlers gebaseerd: een voorspelbaar en vereenvoudigd regelgevingskader, versnelde toegang tot financiering, het verbeteren van vaardigheden, en open handel voor veerkrachtige toeleveringsketens.

Een voorspelbaar en vereenvoudigd regelgevingskader

Een eenvoudiger regelgevingskader is de eerste pijler van het plan.

De Commissie zal een wet klimaatneutrale industrie met doelstellingen voor de klimaatneutrale industriële capaciteit voorstellen. Ook zal zij met een voorstel voor een regelgevingskader komen dat de snelle uitrol ervan mogelijk maakt, waarbij de vergunningsprocedures eenvoudiger en sneller worden, strategische EU-projecten worden bevorderd en normen worden ontwikkeld om de opschaling van technologieën overal in de eengemaakte markt te ondersteunen.

Het kader zal worden aangevuld met de wet kritieke grondstoffenom de toegang te waarborgen tot materialen, zoals zeldzame aardmetalen, die van vitaal belang zijn voor de productie van sleuteltechnologieën, en met de structurele reorganisatie van de elektriciteitsmarkt, om de consument goedkopere hernieuwbare energie te kunnen bieden.

Snellere toegang tot financiering

De tweede pijler van het plan is het versnellen van investeringen in en financiering van de productie van schone technologie in Europa. Overheidsfinanciering kan, in combinatie met verdere vooruitgang in de Europese kapitaalmarktenunie, de enorme bedragen aan particuliere financiering vrijmaken die nodig zijn voor de groene transitie. Binnen het mededingingsbeleid streeft de Commissie ernaar een gelijk speelveld binnen de eengemaakte markt te waarborgen en het tegelijkertijd voor de lidstaten gemakkelijker te maken de nodige steun te verlenen om de groene transitie te versnellen. Om de toewijzing van deze steun te versnellen en te vereenvoudigen, zal de Commissie de lidstaten raadplegen over een gewijzigd tijdelijk kader voor staatssteun tijdens crises en transities, de algemene groepsvrijstellingsverordening in het licht van de Green Deal herzien en daarbij de aanmeldingsdrempels voor steun voor groene investeringen verhogen. Dit zal onder meer bijdragen tot een verdere stroomlijning en vereenvoudiging van de goedkeuring van IPCEI-gerelateerde projecten.

De Commissie zal ook het ook makkelijker maken om bestaande EU-fondsen te gebruiken voor de financiering van de innovatie, productie en uitrol van schone technologie. Verder onderzoekt de Commissie manieren om op EU-niveau meer gemeenschappelijke financiering te verwezenlijken ter ondersteuning van investeringen in de productie van klimaatneutrale technologieën, op basis van een lopende beoordeling van de investeringsbehoeften. De Commissie zal op korte termijn en vooral in het kader van REPowerEU, InvestEU en het innovatiefonds met de lidstaten samenwerken aan een overbruggingsoplossing om snelle en gerichte steun te verlenen. Voor de middellange termijn is de Commissie voornemens een structureel antwoord te bieden op de investeringsbehoeften door in het kader van de herziening van het meerjarig financieel kader vóór de zomer van 2023 een Europees Soevereiniteitsfonds voor te stellen.

Om de lidstaten te helpen toegang te krijgen tot REPowerEU-middelen, heeft de Commissie vandaag nieuwe richtsnoeren voor de plannen voor herstel en veerkracht vastgesteld, waarin wordt uitgelegd hoe bestaande plannen moeten worden gewijzigd en hoe de hoofdstukken van REPowerEU moeten worden opgesteld.

Verbeteren van vaardigheden

Aangezien de groene transitie gevolgen kan hebben voor 35 % tot 40 % van alle banen, zal de ontwikkeling van de vaardigheden die nodig zijn voor goed betaalde hoogwaardige banen een prioriteit zijn voor het Europees Jaar van de Vaardigheden, en zal de derde pijler van het plan daarop gericht zijn.

Om de vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor een groene transitie waarbij de mens centraal staat, zal de Commissie de oprichting voorstellen van Net-Zero Industry Academies(opleidingsinstellingen voor een klimaatneutrale industrie) voor de uitrol van bij- en omscholingsprogramma's in strategische sectoren. Er zal ook worden bekeken hoe een “vaardigheden eerst”-benadering, waarbij feitelijke vaardigheden worden erkend, kan worden gecombineerd met de bestaande, op kwalificaties gebaseerde benaderingen, hoe de toegang van onderdanen van derde landen tot de arbeidsmarkten van de EU in prioritaire sectoren kan worden vergemakkelijkt, en hoe publieke en private financiering voor de ontwikkeling van vaardigheden bevorderd en op elkaar afgestemd kan worden.

Open handel voor veerkrachtige toeleveringsketens

De vierde pijler zal betrekking hebben op wereldwijde samenwerking en het inzetten van de handel voor de groene transitie, op basis van de beginselen van eerlijke concurrentie en open handel, voortbouwend op de verbintenissen met de partners van de EU en de werkzaamheden van de Wereldhandelsorganisatie. Daartoe zal de Commissie het EU-netwerk van vrijhandelsovereenkomsten en andere vormen van samenwerking met partners blijven ontwikkelen om de groene transitie te ondersteunen. Zij zal ook de oprichting onderzoeken van een club voor kritieke grondstoffen, waarbij “consumenten” van grondstoffen en grondstoffenrijke landen samen worden samengebracht om de mondiale voorzieningszekerheid te waarborgen door middel van een concurrerende en gediversifieerde industriële basis, en van partnerschappen op het gebied van schone technologie/klimaatneutrale industrieën.

De Commissie zal ook de eengemaakte markt beschermen tegen oneerlijke handel in de schonetechnologiesector en haar instrumenten gebruiken om ervoor te zorgen dat buitenlandse subsidies de mededinging op de eengemaakte markt, ook in de schonetechnologiesector, niet verstoren.

Achtergrond

In de Europese Green Deal, die de Commissie op 11 december 2019 heeft gepresenteerd, is de doelstelling vastgelegd om van Europa tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent te maken. In de Europese klimaatwet is de verbintenis van de EU om klimaatneutraal te worden en de tussentijdse doelstelling om de netto-uitstoot van broeikasgassen uiterlijk in 2030 met ten minste 55 % te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990, in bindende wetgeving verankerd.

Bij de overgang naar een klimaatneutrale economie zal het concurrentievermogen van Europa sterk afhankelijk zijn van ons vermogen om de schone technologieën te ontwikkelen en te produceren die deze transitie mogelijk maken.

Het Green Deal-plan voor de industrie van de EU werd door voorzitter Von der Leyen in haar toespraak tijdens het Wereld Economisch Forum in Davos in januari 2023 aangekondigd als het initiatief voor de EU om haar concurrentievoorsprong door middel van investeringen in schone technologie te versterken en het voortouw te blijven nemen op de weg naar klimaatneutraliteit. Het is een antwoord op het verzoek van de Europese Raad aan de Commissie om uiterlijk eind januari 2023 voorstellen te doen om alle relevante nationale en EU-instrumenten in te zetten en de randvoorwaarden voor investeringen te verbeteren, teneinde de veerkracht en het concurrentievermogen van de EU te waarborgen.