Het Kraaienest | Europa heeft de handelsoorlog niet verloren

Eind juli sloten de VS en de Europese Unie een ‘akkoord’ over een heffing van 15 procent voor alle Europese uitvoer naar de VS. Uit verschillende hoeken kwam meteen de reactie dat EU-Commissievoorzitster Ursula von der Leyen zich had laten ringeloren en dat Europa de handelsoorlog duidelijk verloren had. Dat is onzin, en vooral grotendeels naast de kwestie.

Allereerst is het niet duidelijk wat Europa dan had moeten doen om de handelsoorlog te ‘winnen’. Zwitserland probeerde volwassen om te gaan met Amerikaans president Donald Trump en kreeg tot zijn grote verbazing een heffing van 39 procent opgelegd.

India probeert al sinds zijn verkiezingsoverwinning beste vriendjes met Trump te zijn en werd vorige week beloond met een heffing van 50 procent. China sloeg even hard terug met eigen invoerheffingen en kwam na een spectaculaire escalatie uiteindelijk uit op een heffing van 30 procent. Ja, het Verenigd Koninkrijk ‘kreeg’ een heffing van 10 procent, maar weinigen zullen het VK bestempelen als winnaar van de handelsoorlog.

Overal verliezers

Relevanter is dat handelsoorlogen vooral verliezers kennen. Een eerdere analyse van invoerheffingen in 151 landen in de periode 1963-2014 door het Internationaal Monetair Fonds toont dat hogere invoerheffingen leiden tot lagere economische groei, vooral in het land dat de heffingen oplegt.

Daarnaast leiden ze ook tot minder productiviteit, meer werkloosheid, hogere ongelijkheid, hogere inflatie en lagere gezinsbestedingen. De handelsoorlog van Trump zal sowieso leiden tot minder welvaart op wereldvlak, zodat moeilijk te spreken valt over eventuele winnaars.

Als de handelsoorlog voor Europa eindelijk de wake-upcall is om de eigen economie structureel te versterken, dan heeft Europa alles in eigen handen om hier sterker uit te komen.

De grootste verliezer van de handelsoorlog worden evenwel de Verenigde Staten zelf. Analyses van eerdere invoerheffingen maken duidelijk dat die de meeste economische schade bezorgen aan het land dat de heffingen oplegt. Vooral de lokale consumenten en ondernemingen zullen de invoerheffingen immers moeten dragen.

Analyses van Goldman Sachs geven aan dat tot nog toe 80 procent van de heffingen lokaal doorgerekend wordt. Dat blijkt ook uit onder meer de recente bijsturing van de verwachtingen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Volgens een update van die verwachtingen in juli zou de economische activiteit in de VS eind 2026 bijna 1 procent lager liggen dan in januari nog verwacht werd.

Dat is de grootste terugval onder de belangrijke industrielanden. In de eurozone blijft de terugval beperkt tot 0,2 procent. In die zin is het net verstandig van Europa om de tegenheffingen zoveel mogelijk te beperken.

Stop met focus op Trump

Europa kan wel degelijk als winnaar uit dit debacle komen, maar dan moet het eerst stoppen met focussen op Trump. Intern in Europa is er veel meer potentieel om beter te doen dan de schade die Trump ons kan aandoen.

Als de handelsoorlog voor Europa eindelijk de (al lang noodzakelijke) wake-upcall is om de eigen economie structureel te versterken, onder meer via een echte interne markt met veel minder hindernissen, een eengemaakte kapitaalmarkt, meer samenwerking op het vlak van innovatie, minder regulering en administratieve lasten, dan heeft Europa alles in eigen handen om hier sterker uit te komen.

Dat daar vooralsnog veel te weinig werk van gemaakt wordt, zou veel meer ophef moeten veroorzaken dan de vraag of we al dan niet de handelsoorlog verliezen.